در بازار ارز چه خبر است؟
نرخ دلار آمریکا در روز گذشته از مرز 29 هزار تومان گذشت. ابهام در خصوص آینده ی مذاکرات وین و اخبار منتشر شده مبنی بر موفقیت آمیز نبودن سفر گروسی به ایران از عمده دلایل این افزایش عنوان شده است.
اما آیا دلار باز هم افزایش خواهد یافت؟
به اعتقاد برخی از کارشناسان با توجه به نرخ تورم قیمت فعلی دلار واقعی ست و اگر مذاکرات در آینده با شکست و عدم نتیجه همراه باشد شاهد شوک های ارزی خواهیم بود. البته عوامل متعددی بر قیمت دلار تاثیر گذار است اما چنانچه مذاکرات به نتیجه نرسد و تحریم ها ادامه داشته باشد و کشورهای دیگر هم با تحریم ها همراه شوند، احتمال افزایش قیمت دلار دور از انتظار نخواهد بود.
قیمت واقعی دلار را چگونه می توان به دست آورد؟
قیمت واقعی دلار را می توان به اشکال مختلفی تعریف کرد. در حال حاضر این بازار است که قیمت دلار را تعیین میکند. البته مداخلات سیاستگذار هم می تواند در تعیین نرخ تاثیرگذار باشد اما در شرایط فعلی که بانک مرکزی به دلیل محدویت های ارزی امکان دخالت در بازار را ندارد، این بازار است که قیمت دلار را مشخص می کند.
کامران ندری از کارشناسان اقتصادی در خصوص تاثیر بانک مرکزی در قیمت دلار گفت: در شرایط فعلی بانک مرکزی توانسته است تاحدودی طرف تقاضا را مهار کند. اما از آنجا که دخالت سیاستگذار در بازار تاثیر چندانی ندارد قیمت ارز هم اکنون در بازار تعیین می شود و می توان گفت که قیمت دلار واقعی ست.
در شرایطی که صادرات غیر نفتی به دلیل تحریم ها به اندازه کافی صورت نگیرد یا ارز حاصل از درآمدها به بازار تزریق نشود، قطعا قیمت دلار دچار شوک خواهد شد. اگر انتظارات تورمی در بازار وجود داشته باشد، بهای ارز هم روند صعودی به خود خواهد گرفت. اما نرخ کنونی بر اساس عرضه و تقاضا مشخص شده اشت و اگر عرضه و تقاضا را معیار تعیین قیمت واقعی بدانیم پس قیمت کنونی ارز واقعی ست.
در بازار ارز چه خبر است؟
در خصوص وضعیت بازار ارز می توان هر دو طرف عرضه و تقاضا را بررسی کرد. از سمت عرضه اگر به آمار صادرات در 6 ماه اول سال نگاه کنیم 25 کد تعرفه صادراتی تقریبا 10 میلیارد دلار برای کشور منابع ارزی به همراه داشته است و در مجموع ما 21 میلیارد دلار صادرات داشته ایم. بنابراین از سمت عرضه تقریبا بازار با ثبات است اما از سمت تقاضا شرایط متفاوت است. نقدینگی به شدت در حال افزایش است و کسری بودجه همچنان ادامه دارد. سیل نقدینگی به همراه انتظارات تورمی و هجوم ریال به سمت بازار ارز باعث افزایش تقاضا و به دنبال افزایش قیمت دلار بوده است.
دلال پروری در سیستم توزیع ارز چگونه انجام می شود.
طبق قانون هر ایرانی می تواند سالانه 2200 دلار از صرافی ملی خرید انجام دهد. در صرافی ملی دلار معمولا از قیمت بازار ارزانتر است و در روزهایی که نرخ دلار با جهش همراه است این اختلاف بیشتر هم شده و منجر به شکل گرفتن صف های طولانی مقابل طرافی ملی بانک ملی و بانک ملت می شود.
بسیاری از کسانی که اقدام به خرید دلار سهمیه ای می کنند قصد نگهداری آن را ندارند و بلافاصله دلار خود را به دلال می فروشند. این اقدام به نوعی دلال پروری ست و سود آن به جیب دلالان می رود. اما سوال این است که چرا ذخایر ارزی کشور در حالی با کمبود شدید مواجه هستیم به این صورت باید توزیع شود. سیاست توزیع دلار با قیمت کمتر از بازار به منظور کاهش قیمت انجام می شود اما تاثیر آن چقدر بوده است؟
بررسی ها نشان میدهد تاثیر آن چندان زیاد نبوده و تنها باعث شکل گیری تقاضای کاذب در بازار دلار شده است. بسیاری از افراد که در شرایط عادی تقاضایی برای دلار ندارند به خاطر اختلاف قیمت بین ارز صرافی ملی و بازار در شرایط کرونایی حاضرند چند ساعتی در صف بایستند و سودی در حد 3 یا 4 میلیون تومان را نصیب خودکنند. در واقع به گونه ای سیستم توزیع ارز افراد عادی جامعه را نیز ترغیب می کند تا به دلالی روی بیاورند و به این ترتیب کسب درآمد داشته باشند. همین تشویق نیز موجب بیشتر شدن تقاضا نسبت به عرضه و افزایش مجدد قیمت ها می شود. به نوعی آنچه که بانک مرکزی انجام می دهد نقض غرض است و عملا پرورش دلال است.
