آهن در ایران ارزانتر است یا در جهان؟
برخیها معتقد هستند با وجود اینکه سیاست فولادسازی در ایران حمایتی است و دولت یارانهی بسیار زیادی برای تولید فولاد در کشور به زنجیرهی فولاد تزریق میکند قیمت آهن داخلی حتی از قیمت جهانی آن بیشتر است اما آیا واقعا این چنین است؟
در ادامه قیمت جهانی سنگ آهن، شمش فولادی، میلگرد و ورق را در مقطع زمانی فعلی عنوان کرده و به مقایسهی آنها با قیمت داخلی میپردازیم تا ببینیم آهن در داخل کشور ارزانتر است یا در خارج از ایران. این مقایسات در روز یکشنبه 7 آذر سال 1400 شمسی مصادف با 28 نوامبر 2021 میلادی و بر اساس قیمتهای روز رخ داده است بنابراین ممکن است در بازههای زمانی دیگر نتایج متفاوتی به همراه داشته باشد.
کدام قیمتهای جهانی در صنعت فولاد مهم است؟
به طور کلی قیمت آهن در کشورهای همسایه مانند ترکیه برای ما در مقایسه با کشورهای دوردست از اهمیت بالاتری برخوردار است. همینطور قیمت آهن در کشورهای منطقه نظیر برخی از کشورهای شوروی سابق که به آن CIS گفته میشود نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
سی آی اس CIS به معنای اتحادیهی کشورهای مستقل و مشترکالمنافع است و به مجموعهای از کشورهای مستقل گفته میشود که سابقا عضو اتحاد جماهیر شوروی بودند به عنوان مثال کشورهایی مانند روسیه، بلاروس، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان و قرقیزستان.
اهمیت چین در بازار جهانی فولاد
علاوه بر قیمت آهن در ترکیه و منطقهی سی آی اس قیمت آهن در چین به عنوان بزرگترین تولیدکنندهی فولاد دنیا هم از اهمیت بسیاری برای ما و همهی کشورهای دنیا برخوردار است. چین که حدود نیمی از فولاد دنیا را تولید میکند غول دنیای فولاد جهان است که بازار فولاد در همهی جهان را تحت سلطهی خود گرفته و تحت تأثیر قرار میدهد. تحلیلگران و کارشناسان بازارهای جهانی آهن در همهی نقاط دنیا به دقت تغییر و تحولات اقتصادی و سیاسی چین را رصد میکنند تا بلکه از آیندهی قیمتهای جهانی فولاد باخبر شوند.
به عنوان مثال وقتی دولت چین به دلیل سیاستهای محیط زیستی تصمیم گرفت تولید فولاد چین را کاهش دهد نگرانیهایی در جهان شکل گرفت که با کم شدن تولیدات فولاد چین عرضهی آن در بازارهای جهانی کم شده و درنتیجه قیمت آهن در دنیا بالا برود.
از طرف دیگر وقتی رکود در بخش ساختوساز و بازار مسکن چین عمیق شد این انتظار در دنیا ایجاد شد که تقاضای فولاد چین به عنوان پرمصرفترین کشور جهان کاهش یافته و درنتیجه تقاضای کل جهان کم شده و قیمت فولاد کاهش خواهد یافت که البته همینطور نیز شد. بنابراین فولادیها و فعالان بازار آهن در کشور ما نیز باید به دقت تغییر و تحولات سیاسی-اقتصادی کشور چین را رصد کنند تا بتوانند بر مبنای آن آیندهی بازار آهن را پیشبینی کرده و تصمیمات بهتری بگیرند.
مقایسهی قیمت جهانی و داخلی سنگ آهن
پس از حدود 4 ماه سقوط قیمت سنگ آهن در جهان که از جولای 2021 شروع شده بود بالاخره در یکی دو هفتهی گذشته قیمت جهانی سنگ آهن صعودی شد و قیمت هر تن سنگ آهن وارداتی در چین از 87 دلار به 100 دلار رسید اما با پیدایش سویهی جدید ویروس کرونا و بالا رفتن آمار مبتلایان به کرونا مخصوصا در برخی استانهای چین قیمت سنگ آهن دوباره افت کرد و به 96.65 دلار رسید. برزیل و استرالیا از جمله مهمترین کشورهایی هستند که به چین سنگ آهن صادر میکنند. نمودار تغییرات قیمت جهانی سنگ آهن در یک سال اخیر در زیر آورده شده است.
تصویر شماره 1- قیمت جهانی سنگ آهن از جولای تا نوامبر 2021
در هفتهی گذشته سنگ آهن صادراتی ایران هم به دنبال سنگ آهن وارداتی چین 10 دلار افت کرد و به حدود 50 دلار به ازای هر تن رسید. درصد خلوص سنگ آهن ایران 61 درصد و درصد خلوص سنگ آهن وارداتی چین 62 درصد است و بنابراین طبیعی است که مقداری سنگ آهن داخلی ارزانتر باشد. اما آیا واقعا تفاوت سنگ آهن ایرانی با نوع مشابه برزیلی و استرالیایی بیش از 45 دلار است؟!
با توجه به نرخ دلار حدود 28 هزار تومانی این روزها اختلاف قیمت هر کیلو سنگ آهن ایران با جهان در حدود 1300 تومان است که البته شرایط تحریمی کشور نیز در ارزانی بیشتر صادرات کالاهای ایرانی نسبت به نمونههای مشابه خارجی نقش داشته است.
مقایسهی قیمت جهانی و داخلی شمش فولادی
شمش فولادی انواع مختلفی دارد که ما برای بررسی قیمت شمش فولادی داخلی و خارجی پرکاربردترین نوع شمش یعنی بیلت را در نظر میگیریم. در همه جای دنیا از بیلت برای تولید محصولات طویل فولادی مانند میلگرد استفاده میشود در ادامه قیمت شمش بیلت را در مناطق مختلف جهان با یکدیگر مقایسه میکنیم.
مقایسهی قیمت جهانی و داخلی بیلت
هفتهی گذشته در چین اما با توجه به افزایش آمار مبتلایان به کرونا تقاضا کاهش یافته و قیمت بیلت وارداتی به این کشور با 10 دلار افت قیمت به 610 دلار رسیده است. با این حال قیمت بیلت صادراتی CIS به طور متوسط 3 دلار افزایش یافته است و به 630 دلار به ازای هر تن رسیده است. قیمت بیلت صادراتی ایران نیز که 585 دلار بود حتی تا 590 دلار هم بالا رفت. به نظر میرسد بیلت ایران در کوتاهمدت تحت تأثیر بیلت CIS باشد اما در بلندمدت هم بیلت ایرانی و هم بیلت سی آی اس هر دو تحت تأثیر روند قیمت بیلت چین خواهند بود.
شمش فولادی در حال حاضر با قیمت حدودی 13 هزار و 100 تومان معامله میشود که با اضافه کردن 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده و همینطور 1 درصد کارمزد ارکان بورس و هزینههای حملونقل و باربری و بیمه میتوان گفت برای خریداران که عمدتا از نوردکاران کشور هستند حدود 14 هزار و 400 تومان آب میخورد و در بازار آزاد نیز از حدود 14 هزار و 500 تومان خرید و فروش میشود.
در ترکیه نیز تحت تأثیر افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش لیر و درنتیجه کاهش انگیزهها برای واردات فولاد قیمت بیلت وارداتی 15 دلار افت کرده و به 645 دلار رسیده است. حداقل قیمت بیلت صادراتی ترکیه اما از 695 دلار به 660 دلار رسیده که این نشان میدهد کف قیمت بیلت صادراتی ترکیه 35 دلار افت کرده است. در جنوب شرق آسیا نیز قیمت بیلت وارداتی تحت تأثیر روند کاهشی بیلت وارداتی چین از 660 دلار قبلی حتی تا 645 دلار هم پایین آمد.
مقایسهی قیمت جهانی و داخلی میلگرد
قیمت میلگرد صادراتی چین با توجه به رکود بخش ساختوساز چین و همینطور افزایش آمار مبتلایان به کرونا در این کشور با 28 دلار کاهش قیمت به 769 دلار رسید که کاهش شدیدی محسوب میشد. از تاریخ 8 اکتبر تا امروز یعنی در 50 روز گذشته قیمت میلگرد چین حدودا 30 درصد ارزان شده است که این نشان میدهد رکود بخش ساختوساز در چین تا چه حد عمیق بوده است. نمودار زیر قیمت میلگرد چین را بر حسب یوآن بر تن در 3 ماه اخیر نشان میدهد.
تصویر شماره 2- نمودار قیمت میلگرد چین از آگوست تا نوامبر 2021 بر حسب یوان بر تن
در هفتهی گذشته قیمت هر تن میلگرد صادراتی CIS در نرخ 750 دلار و میلگرد صادراتی ترکیه نیز در نرخ 725 دلار ثابت و بدون تغییر باقی ماند. در بازار جنوب شرق آسیا نیز قیمت میلگرد وارداتی در محدودهی قیمتی 740 تا 745 دلار ثابت باقی ماند. اما اروپا تحت تأثیر روند چین قرار گرفت و قیمت هر تن میلگرد در بازارهای اروپایی با 5 یورو افت به 790 یورو رسید.