غده سرطانی بازار فولاد، مچینگ

معاملات مچینگ فولاد با تمام سر سختی که دارد، همچنان به قوت خود باقیست و مشخص نیست تبعات نبود شفافیت در خریداران این شیوه فروش برخی فولاد سازان را چه افرادی قرار است پاسخگو باشند.

به اعتقاد کارشناسان، عدم شفافیت و نظارت و اعمال سلیقه برای فروش ورق فولاد از سوی فولاد سازان به یکی از بزرگترین چالش های بازار فولاد مبدل شده است گرچه برخی از فعالان بازار فولاد از این معاملات به عنوان گذرگاه فساد و البته غده سرطانی بازار یاد می کنند.

همچنین سعید عمرانی معاون قضایی دادگستری کل کشور نیز طی ماه های اخیر بارها بر نبود شفافیت در خریدارن مچینگ فولاد تاکید کرده و به صراحت اعلام داشته که اگر وزارت صمت فهرست متخلفان فولادی در مچینگ را به دادستانی اعلام کند، به سرعت با این متخلفان برخورد می شود اما مشخص نیست که چرا فهرستی از متخلفان فولادی منتشر نمی شود.

اثر "مچینگ" در افزایش قیمت فولاد

علیرضا سلیمانی کارشناس بازارهای کالایی در ارزیابی معاملات مچینگ فولاد می گوید: حقیقت این است که برخی فولاد سازان با خارج کردن بخش زیادی از محصولات فولادی از بورس کالا و عرضه آن در مچینگ، میزان عرضه در بورس را کم و این کمبود بر افزایش قیمت ها تاثیر می گذارد. بنابراین آنچه که باعث ترغیب به عرضه مچینگ می شود پایندی به مشتریان قدیمی نیست بلکه میزان سودی است که از محل افزایش قیمت ها نصیب آن ها می شود.

عرضه محصولات خارج از بورس روی قیمت ها به طور مستقیم تاثیر می گذارد. اینکه برخی از تولیدکنندگان فولادی به بهانه مچینگ محصولات خود را به تالار نمی آورند و خارج از قاعده بورس به مشتریان عرضه می کنند سبب شده که عرضه در بورس کم شود و همین کمبود عرضه نسبت به تقاضا، سبب افزایش قیمت ها شده است.

سلیمانی ادامه داد: برخی فولاد سازان برای اینکه بتوانند قیمت ها کنترل کنند میزان عرضه ای که دارند را محدود می کنند و در سطحی نگه می دارند که برای افزایش قیمت ها تاثیر گذار باشد؛ در این شرایط سیاست گذار باید نسبت به رشد عرضه ها در بورس اقدام کنند اما در کمال تعجب مچینگ فولاد کماکان ادامه دارد.

رانت در معاملات "مچینگ" فولادی

عضو هیات مدیره انجمن فولاد ایران، رضا شهرستانی در خصوص عرضه فولاد در مچینگ گفت: بنده معتقدم این اقدامات مهندسی شده است چون پای رانت صد هزار میلیارد تومانی در میان است. شهرستانی ایراد چنین رانت هایی را در سیاست گذار یعنی وزرات صمت می داند. چرا تنظیم بازار فولاد باید به دست افرادی بیفتد که هیچ فعالیتی در زمینه فولاد ندارد اما این افراد باید برای 30 میلیون تن فولاد که بالای 12 میلیارد دلار قیمت دارد، تصمیم بگیرند، واقعا جای تعجب دارد.

شهرستانی تصریح کرد: قرار بر این بوده که وزارت صمت از طریق سامانه بهین یاب عملیات بازنگری را انجام دهد و مشکلات مچینگ را حل کند. اما واقعیت این است که تعداد محدودی از طریق "بهین یاب" وزرات صمت می توانند از شرایط موجود سوء استفاده کنند و ادامه این رویه به هیچ وجه، منافع مصرف کننده را تامین نمی کند.

دلیل تخلف برخی فولادی ها در مچینگ چیست؟

کارشناس بازار سرمایه، مهدی رحیمی نیز در خصوص معاملات مچینگ فولادی می گوید: علت اینکه برخی از فولادی ها اصرار به فروش محصولات فولادی دارند کاملا واضح است، سیاست گذار در اقدامی اشتباه برای معاملات در تالار بورس، کف و سقف قیمتی می گذارد و همین موضوع باعث می شود تا برخی فولادی ها برای عرضه حداقلی در تالار، عمده معاملات خود را راهی مچینگ کنند تا بخش کثیری از عرضه هایشان در اختیار خود شرکت باشد.

رحیمی ادامه داد: هنگامی که قیمت ها دستوری باشد با وجود همه مزیت های بورس، فولاد سازان یک مقدار کم را در تالار اصلی عرضه می کنند و بخش عظیمی از تولیدات خود را در خارج از بورس به صورت مچینگ به فروش می رسانند.

این کارشناسان بازار سرمایه ادامه می دهد: تجربه نشان می دهد اگر قیمت ها دستوری باشد تولید کننده تمایلی برای فروش محصولاتش در بورس کالا ندارد و به دنبال راهی برای محصولش تحت اخیتار خودش می گردد، که آن مچینگ است.

سهمیه بندی و قیمت گذاری دستوری خود عاملی برای ایجاد رانت و معاملات مچینگ فولادی است و تا زمانی که این مشکلات حل نشود همچنان شاهد این اتفاقات خواهیم بود.