در هنگام خرید ورق فولادی در بازار آهن و فولاد می بایست نکاتی را مد نظر قرار داد. امروز با پیشرفت تکنولوژی تولید فولاد برای استفاده های ساختمانی و صنعتی می توان محصولی انتخاب نمود که نیازهای ما را به راحتی برآورده نماید.
به طور کلی دو نوع ورق فولادی در صنعت فولاد وجود دارد که با نام های ورق گرم و ورق سرد شناخته می شوند و قیمت ورق برای هر دو نوع نورد متفاوت می باشد. خروجی ورق سیاه طی فرآیند نورد گرم در اثر وجود آثاری از اکسیداسیون و زنگ زدگی به حالت مات در آمده و تلرانس های ابعادی آن دقیق نمی باشد.در فرآیند نورد گرم ضخامت ماده حدودا از 6 به 25 میلیمتر کاهش می باید. ورق نورد گرم به صورت رول و شیت در بازار آهن وجود دارد.
ورق گرم، ماده اولیه برای فرآیند نورد سرد می باشند. در نورد سرد ورق هایی با پرداخت سطح بالا و تلرانس های کمتر و ضخامت های بسیار کم تولید می شود. ورق سرد را به دلیل آغشته کردن ورق به روغن، پیش از عملیات آنیل به ورق روغنی نیز معروف می باشد. به عنوان مثال ورق های فولادی تا ضخامت 200 میکرومتر و فویل آلومینیوم تا ضخامت 8 میکرومتر می تواند در این فرایند حاصل شود. ورق روغنی بیشتر در پروژ هایی که دقت و اندازه در آن ها مهم باشد به نوعی ایده آل به حساب می آید. فرم پذیری این محصول بسیار بالاست و این خصوصیات باعث شده است تا این محصول فولادی برای ساختن لوازم خانگی از جمله کابینت و کمد بسیار مناسب باشد.
بیشتر بخوانید: ورق گرم B و C چه تفاوتی دارند؟
نحوه تولید انواع ورق فولادی
-
تولید ورق سیاه (فرآیند نورد گرم)
در این فرآیند ابتدا تختال های گداخته تا دمای بیش از 1100 درجه سانتی گراد با آنالیز شیمیایی متناسب با محصول نهایی از کوره به سمت خط تولید حرکت می کند. سپس لایه های اکسیدی ضخیم که به صورت فلس بروی تختال تشکیل شده، زدوده می شوند. در گام بعدی اسلب را با استفاده از دستگاه رول پرس تا ضخامت و عرض مشخصی فشرده می کنند. بعد از سایزینگ اسلب ها مرحله کاهش ضخامت کنترل شده توسط غلتک های رفت و برگشتی صورت می گیرد. پس از آن که تختال نازک شد در باکس جمعآوری کویل به صورت کلافی پیچیده می شود. کلاف باز شده و ابتدا و انتهای آن به صورت گیوتین جداسازی می گردد. سرانجام مرحله اکسید زدایی ثانویه انجام می گردد و سپس مجدد به وسیله غلتک های هیدرولیک بسیار قوی و سنگین در معرض نورد نهایی قرار می گیرد در این مرحله خواص مکانیکی بهبود پیدا می نمایند. مرحله نهایی خنک سازی ورق تولید شده و ارسال آن به سمت رول جمع کن می باشد.
تصویر شماره 1 - فرآیند تولید ورق سیاه
-
تولید ورق روغنی (فرآیند نورد سرد)
فرآیند نورد سرد پس از انجام نورد گرم بروی ورق سیاه صورت می گیرد. در این فرآیند کریستال های شکل دهنده فولاد تغییر شکل می یابند یا به اصطلاح دفرمه می شوند. کاهش ضخامت همراه با افزایش سختی محصول بوده و فرم دهی آن را مشکل میکند. به این منظور عملیات آنیل برای انجام تبلور مجدد صورت می گیرد. پیش از اینکه ورق تحت نورد سرد قرار بگیرد مرحله اسیدشویی لازم است تا سطح ورق از هر گونه اکسید، زدوده شود.
تصویر شماره 2 - فرآیند تولید ورق روغنی
مشکلات ایجاد شده در حین فرآیند نورد
اصطکاک نقش مهمی را در نورد سرد بر عهده دارد. هرچقدر اصطکاک بین ورق و غلتک بیشتر باشد ورق راحت تر می تواند نورد شود. ولی در کل اصطکاک دارای معایبی نیز می باشد. اگر اصطکاک زیاد باشد کیفیت سطح ورق نورد شده پایین می آید و بر قیمت ورق تولید تاثیر می گذارد. دلیل پایین آمدن کیفیت سطح جوش های موضعی بین ورق و غلتک در اثر اصطکاک زیاد می باشد. عیب دیگر اصطکاک افزایش دما می باشد که باعث ایجاد انواع عیوب در ورق و غلتک می گردد.
بیشتر بخوانید: استاندارد و جدول وزنی ورق اجدار
بررسی پارامترهای موثر بر کیفیت ورق فولادی
در اکثر موارد یکنواختی وضعیت سطح از میانگین زبری مهم تر است و بر قیمت آهن تاثیر بسیار می گذارد. زبری سطح نقش موثری در کیفیت ورق دارد. زبری پارامتر مهمی در میزان اصطکاک سطح و در فرآیند کشش عمیق همچنین میزان چسبندگی پوشش سطحی ورق ها می باشد.
ضخامت ورق، زبری نهایی ورق، کشش ورق، قطر غلتک، تولید ورق با سطح خوب بنا به برخی دلایل چندان ساده نیست. تولید یک سطح ایده ال از لحاظ هندسی (یعنی کاملا صاف) با وسایل موجود مشکل است. سطح اغلب ورق ها از چند فرورفتگی و برآمدگی نامنظم تشکیل می شود که بر قیمت ورق نهایی نیز تاثیر گذار می باشد.
انواع ورق سیاه و ورق روغنی
-
انواع ورق سیاه
ورق های میتواند بر اساس کاربرد، ترکیب مواد و همچنین ظاهرش به انواع متفاوتی تقسیم بندی کرد.
ورق سیاه رول شده
ورق سیاه رول شده در عرضه 1000، 1250، 1500 و 2000 میلیمتر در ضخامت 1.5 الی 15 میلیمتر و در طول نامحدود تولید می گردد.
ورق سیاه فابریک
ورق سیاه فابریک در ضخامت های بالای 15 میلیمتر به بالا تولید می شود که در هر سایز قابل خرید است اما در ابعاد ۱۰۰۰*۲۰۰۰ و ۱۲۵۰*۲۵۰۰ و ۱۰۰۰*۶۰۰۰ و ۱۵۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۶۰۰۰ و ۲۰۰۰*۱۲۰۰۰ بیشترین کاربرد را در مقایسه با ابعاد دیگر دارند.
تصویر شماره 3 - ورق فابریک
ورق سیاه در دو گرید st37 و st52 برای ورق سیاه معمولی و صنعتی هستند که در آن ها st نماد قدرت و عدد کنار آن میزان تنش نهایی یا همان میزان سختی برحسب کیلوگرم بر سانتیمتر مربع را نشان می دهد.
بیشتر بخوانید: جدول وزن ورق سیاه
-
انواع ورق روغنی
ورق روغنی بر اساس کیفیت تولید می تواند باعث دسته بندی جدیدی در این محصول گردد.
- ورق سرد کیفیت معمولی یا St12 که رواج بیشتری داشته برای مقاصد عمومی استفاده می گردد و برای خم کردن و شکل دهی ساده و کاربردهای جوشکاری به کار می رود.
- ورق روغنی کیفیت نیمه کششی St13 برای تولید محصولاتی که نیاز به شکل دهی از روش کشش دارند مناسب است.
- ورق روغنی کیفیت فوق کشش St14
- ورق روغنی کیفیت فوق فوق کشش St16