چرا فولاد سازی در ایران سود آور است؟

<p>یکی از مهمترین ارکان تولید فولاد انرژی ست. انرژی که بیشتر در قالب گاز طبیعی و برق در صنعت فولاد مصرف می شود.</p> <p>در حالی که تامین انرژی و قیمت آن برای تمام فولاد سازان جهان یک چالش اساسی ست در ایران به دلیل انرژی ارزان قیمت، بسیاری از صنایع و از جمله صنعت فولاد بدون توجه به شاخص های بهره وری تنها اقدام به افزایش تولید خود کرده اند.</p> <p>بررسی ها نیز نشان می دهد که در طول سال های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ مصرف گاز سبک در بخش فولاد ۱۳.۷ درصد افزایش داشته است. در حالی که طی این مدت میزان گاز تحویلی به شبکه سراسری گاز تنها با ۲.۵ درصد رشد همراه بوده است.</p> <p>عدم توجه به توسعه ی زیرساخت های برق و گاز و همچنین بی توجهی به شاخصه های بهره وری انرژی در کشور موجب شده است تا کشور هم در بخش خانگی و هم در بخش صنعت با مشکلات زیادی روبرو شود.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="فولادسازان کشور.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1642243798604.jpg" alt="فولاد سازی در ایران" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 1 - فولاد سازی در ایران</p> <h2>افق چشم انداز ۱۴۰۱ صنعت فولاد</h2> <p>طبق افق چشم انداز ۱۴۰۴ تولید فولاد کشور باید سالانه به ۵۵ میلیون تن برسد. این در حالی ست که دست یابی به این هدف تنها در بخش گاز طبیعی نیازمند سرمایه گذاری ۸۰ میلیارد دلاری برای نگهداشت و افزایش سطح تولید است.</p> <p>فولاد از صنایع استراتژیک کشور است و رشد آن از ارکان اساسی توسعه کشور به شمار می آید اما همراستا با سرمایه گذاری برای توسعه این صنعت ضروری ست تا زیرساخت های آن نیز مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد. فرایندی که تا کنون مغفول مانده است.</p> <p>در طول سال های اخیر با حمایت دولت یارانه های قابل توجهی به این صنعت اختصاص یافته است. همین یارانه ها نیز باعث شده تا توسعه صنایع تامین کننده انرژی به اندازه کافی برای بخش خصوصی جذابیت نداشته باشد و بخش دولتی هم در این زمینه کوتاهی کرده است.</p> <p>باید این واقعیت را پذیرفت که ارزان بودن انرژی باعث هدر رفت آن می شود. وقتی بهای کالایی پایین است صنایع به فکر برنامه ریزی برای مصرف بهینه ی آن نیستند. این یک اصل کلی ست و تنها به بخش فولاد مربوط نیست بلکه در تمام حوزه ها قابل مشاهده است. ممکن است فولادسازان اقداماتی نیز در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی انجام داده باشند اما تا زمانی که آن ها انرژی را با بهای پایین دریافت می کنند افزایش بهره وری دغدغه اساسی آن ها نخواهد بود.</p> <p>یارانه هایی که در حوزه ی انرژی در اختیار شرکت های فولاد خصولتی یا دولتی قرار می گیرد در قالب سود در این مجموعه ها شناسایی نمی شود و به صنایع تکمیلی منتقل نمی گردد.</p> <p>حال سوال این است که هدف از پرداخت یارانه به صنایع فولاد چیست؟</p> <p>آیا به غیر از این است که باعث تعدیل قیمت تمام شده ی محصول نهایی شود و یا سود آن به صنایع نهایی و تکیملی منتقل شود.</p> <p>اما نکته جالب این است که در ترازنامه ی شرکت های فولادی این رقم به عنوان سود محاسبه می شود و بین سهامداران توزیع می شود. با وجود تمام حمایت هایی که از صنعت فولاد می شود قیمت گذاری شمش فولاد نیز بر اساس منطقه سی آی اس انجام می شود.</p> <p>بنابراین در حوزه ی فولاد نیز تنها عده ای معدود از عواید پرداخت یارانه بهره مند می شوند و این مصرف کننده ی نهایی نیست که از آن سود می برد.</p> <p>به طور کلی باید به این نتیجه رسید که در کشور ما هر کجا از یارانه صحبت شد به معنای ایجاد رانت و تامین منافع عده ای معدود و برخوردار است.</p> <p>در تمام دنیا اگر یارانه ای به صنعتی تعلق می گیرد از آن صنعت انتظار می رود که در جهت حفظ منابع اقدام کند. در واقع پرداخت یارانه از سوی دولت ها به معنای نوعی سرمایه گذاری در آن واحد صنعتی ست که فواید آن به عموم مردم خواهد رسید.</p> <p>در چند روز گذشته نامه ای در شبکه های مجازی منتشر شده که در آن خبر از سهمیه بندی گاز برخی از صنایع فولادی می داد. با انتشار این خبر برخی از تولیدکنندگان فولاد اظهار نگرانی کردند که در صورت سهمیه بندی و یا افزایش قیمت بهای انرژی، تولید فولاد در کشور دیگر مقرون به صرفه نخواهد بود.</p> <p>این یک نکته ی کلیدی ست که بخش قابل توجهی از سود تولید فولاد در کشور وابسته به یارانه ای ست که در بخش حامل های انرژی به آن تعلق می گیرد و در صورت واقعی شدن قیمت ها این صنعت توان رقابت خود را از دست خواهد داد.</p> <p>&nbsp;</p>