پروفیل زد، مشخصات، جزئیات و کاربردهای پروفیل Z
برای اینکه بدانیم پروفیل زد چیست ؟ ابتدا به معرفی اجمالی آن می پردازیم. پروفیل زد یا به اصطلاح لاتین آن Z-bar یکی از پروفیل های ساختمانی باز به حساب می آید. از این جهت که مقطع آن یک شکل هندسی بسته نیست. شکل هندسی بسته مانند قوطی، لوله داربستی و ... که به فرم های مربع، مستطیل و دایره می باشند. اما پروفیل زد مانند نبشی، ناودانی، سپری، پروفیل فرانسوی و ... دارای مقطع باز می باشد.
تصویر شماره 1 – پروفیل های باز
اغلب پروفیل های باز به نوعی با یک حرف انگلیسی نام گذاری شده اند. به عنوان مثال نبشی را با حرف l (ال) انگلیسی نیز نشان می دهند، ناودانی را به U کانال، سپری را با حرف T و محصول مورد مطالعه حاضر را پروفیل Z یا Z کانال نیز می نامند. پروفیل C-کانال یا C-پرلین نیز از دیگر پروفیل های باز به حساب می آید که بنابر کاربرد در چند طرح و استاندارد تولید می گردد. اما پروفیل زد رایج خصوصا در بازار ایران تنها یک شکل و یک اندازه استاندارد دارد و تنوع آن در گوناگونی سایز پروفیل زد مشخص می گردد که در بحث مشخصات ظاهری پروفیل زد به آن خواهیم پرداخت. از این رو آنچه در قیمت پروفیل زد تاثیر گذار است ضخامت ورق خام مورد استفاده در تولید پروفیل زد می باشد.
پروفیل زد بیشتر در ساختن سقف سوله ها، انبار، پارکینگ و ساختمان های صنعتی کاربرد دارد. تصویر شماره 2 نمونه ای از استفاده از پروفیل زد در سوله سازی را به نمایش می گذارد. اما ساخت حصار، چهارچوب، ساپورت، تقویت و ... نیز می تواند از جمله کاربردهای آن به حساب آید. در مورد کاربرد های پروفیل زد به طور مفصل تری صحبت خواهیم نمود.
مدیران آهن در تلاش است با ایجاد فضایی دانش محور، علاوه بر ارائه خدمات در تامین و تهیه پروفیل های ساختمانی، دانش فنی مخاطب خود را فزونی بخشد. خدماتی همچون ارائه وزن پروفیل Z و قیمت روز پروفیل زد می تواند صنعتگران و مجریان پروژه های بزرگ را در برآوردهای مهندسی و اقتصادی یاری نماید.
تصویر شماره 2 – استفاده از Z در ساخت سوله
پروفیل ساختمانی زد همانند برخی از محصولات فولادی دیگر که در ساختمان سازی به کار می رود از طریق شکل دهیِ انواع ورق می تواند تولید گردد. در مواردی پروفیل زد را از ورق سیاه با ضخامت پایین تولید و سپس در کارگاه های گالوانیزه گرم، پوشش دهی می کنند. گاهی مستقیما از ورق های گالوانیزه و با استفاده از دستگاه قالب اقدام به تولید پروفیل زد می نمایند. در هر صورت نکات استانداردی این پروفیل همانند دیگر محصولات فولادی که در پروژه های ساختمانی استفاده می شوند بر طبق جدول اشتال می باشد.
تاریخچه ی پروفیل زد در ساختمان های فولادی
اولین بار پروفیل های زد در ساخت سوله ها و به طور کلی ساختمان های صنعتی مورد توجه قرار گرفت. طراحی سقف این گونه ساختمانها ایجاب می کرد که بخش های مجزا، ساخته شده و پس از تکمیل به صورت پازلی بر روی سقف نصب و استوار گردند. اتصال این اجزاء ساخته شده نیاز به مصالحی داشت تا علاوه بر باربری بالا حالت واسطه بین دو عضو سقف را داشته و از هر دو سمت قابل اتصال باشد. از این رو پروفیل های Z طراحی شده و نیاز مهندسان را برای تکمیل سقف سوله ها با ضریب ایمنی بالا و امکان تعمیر و نگهداری بیشتر، بر طرف نمود.آنگونه که در ضوابط طراحی و محاسبه ساختمان های فولادی "نشریه 325 " به صراحت از نحوه ی طراحی و بارگذاری بر روی پروفیل زد سخن به میان آمده است، برای اتصال زد ها به قاب اصلی می توان از پیچ کردن بال ها به یکدیگر در صورت کم بودن تنش سیلان جان، استفاده نمود.
بیشتر بخوانید: تنش سیلان چیست؟
همچنین در نشریه 325 ضوابط طراحی و محاسبه ساختمان های فولادی، در فصل یازدهم آن به لزوم ایجاد سوراخ های لوبیایی شکل در پروفیل Z به منظور امکان حرکت و تنظیم نمودن پروفیل اشاره شده است .
پس می توان گفت به طور کلی تاریخچه ی پروفیل های ساختمانی، و به طور ویژه تاریخچه ی پروفیل Z بر می گردد به بناهای فولادی که اغلب کاربرد صنعتی دارند.
تصویر شماره 3 – نمایی از یک سوله قدیمی در جنوب شهر تهران
کاربردهای پروفیل زد
اگرچه مهم ترین کاربرد پروفیل زد استفاده در ساخت سقف سوله ها، انبارها، پارکینگ و ... می باشد، با اینحال چندین مورد کاربرد دیگر نیز وجود دارند که هرچند به صورت محدود از این پروفیل استفاده می گردد ولی به هر حال در زمره ی کارایی های این پروفیل به حساب می آیند.
از جمله کاربردهای دیگر پروفیل زد می توان به استفاده از آن برای تقویت سازه های فلزی، ساخت فریم فلزی، استفاده در ریل ها، ساپورت آیتم های باربر فلزی، ساپوت لوله گذاری، پایه، ساخت جعبه فلزی و در نهایت تقویت تیرها اشاره نمود.
مشخصات ظاهری پروفیل Z
همانگونه که اشاره شد پروفیل زد طرح ها و انواع گوناگونی ندارد و تفاوت هایی که در این پروفیل دیده می شود به ضخامت ورق و همچنین سایز پروفیل زد اشاره دارد. اما منظور از سایز پروفیل زد چیست؟
اگر بر اساس تعریف اجزاء پروفیل زد لبه های آن را بال در نظر گرفته و مابین آن را جان پروفیل زد در نظر بگیریم پشت تا پشت دو بال که برابر با اندازه جان خواهد شد را سایز پروفیل می نامند.
تصویر شماره 4 – اجزاء پروفیل Z
رایج ترین سایز ها در بازار، پروفیل زد 22، پروفیل زد 20 و پروفیل زد 18 می باشد. البته بنا بر کاربرد می تواند سایزهای دیگر نیز قابل تولید هستند که بر اساس نیاز مشتری سفارش داده شده و تولید کننده با در نظر گرفتن استاندارد مربوطه اقدام به ساخت آن می نماید.
همانگونه که در تصویر شماره 4 نیز مشاهده می گردد، بال یا لبه پروفیل زد خود دارای دو بخش می باشد. بر اساس استاندارد معمولا این اندازه ها را 2.5 در 5 سانتیمتر تولید می نماید. این اعداد در همه ی سایزهای پروفیل زد ثابت می باشد. اما در صورت طراحی های ویژه ، بال ها می توانند از ابعاد دیگری نیز برخوردار گردند. این مطلب نیز بر اساس سفارش مشتری صورت می گیرد. لازم به ذکر است در بازار پروفیل های وارداتی به خصوص از چین وجود دارند که اندازه ی بال ها و لبه های پروفیل زد با استاندارد متفاوت است. به عنوان مثال در بازار آهن آلات پروفیل لبه 3 در 5، یا 4 در 5 ، تولید شده توسط کشور چین یافت می شود.
از دیگر مشخصات پروفیل زد به سوراخکاری یا به اصطلاح پانچ لوبیایی شکل بر روی آن می باشد. اندازه ی استاندارد این پانچ ها در جدول اشتال ذکر شده است.
همچنین در نشریه 325 ضوابط طراحی و محاسبه ساختمان های فولادی، در فصل یازدهم آن به لزوم ایجاد سوراخ های لوبیایی شکل در پروفیل Z به منظور امکان حرکت و تنظیم نمودن پروفیل اشاره شده است .
در برخی موارد زاویه بین دو بخش بال پروفیل زد نیز بر اساس طراحی می تواند متفاوت باشد. اصولا زد های رایج در بازار در حالت نود درجه می باشند. در مواردی با توجه به طراحی صورت گرفته و همچنین مورد استفاده ی پروفیل زد، زاویه بین دو بخش در لبه پروفیل زاویه ای منفرجه یا باز به خود می گیرد. مطابق تصویر شماره 5
تصویر شماره 5 – نمونه ای از زد پرلین با مشخصات ویژه
نحوه ی تولید پروفیل Z
در خصوص نحوه تولید پروفیل زد می توان گفت همانند دیگر محصولات فولادی تولید می گردد. به طور خلاصه می توان گفت مراحل زیر در هنگام تولید پروفیل زد صورت می پذیرد:
1 – تهیه رول ورق
ورق سیاه، ورق گالوانیزه با ضخامت مورد نیاز که عموما صخامت های 2، 2.5، 2.7 و 3 میلیمتر می باشد تهیه شده و در ابتدای خط تولید قرار می گیرد.
2 – کلاف باز کن
اغلب کارگاههای تولید پروفیل در ابتدای خط خود یک کلاف باز کن اتوماتیک قرار داده اند. با استفاده از جرثقیل سقفی کویل ورق در محور کلاف باز کن قرار گرفته و ساپورت های آن متصل می گردد. پس از آن می توان در حالتی ایمن تسمه ها را باز نمود.
3 – نوار بری
با توجه به سایز پروفیل مورد نیاز، دستگاه برای برش ورق به اندازه ی مشخصی کالیبره می گردد. این برش ها را کت نیز می نامند.
4 – کلاف کردن کت ها
با استفاده از کلاف جمع کن نوارهای برش کاری شده در ابعاد مشخص مجددا به حالت کلاف در آمده و در ابتدای خط پرس قرار می گیرد.
5 – جمع آوری ضایعات
با توجه به اینکه عرض ورق سیاه یا ورق گالوانیزه معمولا 1 یا 1.25 می باشد، مقداری از لبه های دو طرف رول ورق به صورت ضایعات بریده می شود. لازم به ذکر است گاهی برای تولید تسمه نیز از این ضایعات استفاده می گردد ولی در صورتیکه قابل استفاده باشد به صورت ضایعات آهن قراضه به فروش می رسد.
6 – شکل دهی و برش
در پایان مرحله تولید زد ها در اندازه های 6 متری تولید و برش داده می شوند.
7 – بسته بندی
پس از بسته بندی پروفیل زد بندیل ها یا به صورت مستقیم جهت ارسال به خارج از کارگاه می روند و یا در انبار محصولات نگهداری می گردند.
کلیپ شماره 1 – یک کارگاه کوچک پروفیل زد(دانلود)
مدیران آهن به عنوان یکی از تامین کنندگان برتر پروفیل های ساختمانی از شما در مطالعه این مطلب تشکر می کند. در پایان به لازم است اشاره کنیم در حال حاضر کارخانجات و کارگاه های زیادی اقدام به تولید پروفیل های ساختمانی می نمایند. خوشبختانه در کشور ما کلیه خدمات دستگاه های تولید نیز به صورت بومی سازی شده و صفر تاصد این دستگاه ها در داخل تولید می گردند. در گذشته تعداد کمی تولید کننده پروفیل یافت می شد و صنعتگران به نوعی ملزم به خرید از آنها بودند، اگرچه کیفیت محصولات درجه بندی می گردد و حتی در یک کارخانه تولیدی نیز، پروفیل زد درجه یک تا درجات نازل تر یافت می شد اما توسعه ی صنعت و افزایش تولید کنندگان رقابت نانوشته ای بین تولید کنندگان سنتی و تولید کنندگان نوین ایجاد نموده که خود به نوعی باعث احساس نیاز به تکنولوژی های برتر و استفاده از مواد خام بهتر برای تولید محصولی با کیفیت بالا تر مشهود گردد.
رقابت بازار علاوه بر ارائه کیفیت بهتر در محصولات، در ارائه پروفیل زد قیمت پایین نیز مشاهده می گردد. امروزه در فضای کسب و کار دیجیتال یافتن بهترین کیفیت ها به طور مستقیم امری نه چندان ساده است. از این رو مراجعه به کارشناسان این عرصه امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. شرکت مدیران آهن نیز در فضای مجازی و تلگرام قیمت پروفیل حضور داشته و به دلیل رضایت مشتریان همواره در بازار آهن ایران جایگاه ویژه ای به دست آورده است.
