ضوابط نبشی کشی ساختمان و نحوه اجرای آن

تصویر شماره 1 - نبشی کشی ساختمان

قیمت نبشی در بازار آهن

نبشی کشی چیست؟

یکی از مهم ترین مراحل ساخت و ساز، مقاوم سازی آن در برابر نیروهای خارجی احتمالی مثل نیروهای ناشی از زلزله یا وزش باد می باشد که معمولآً برای این کار از نبشی کشی ساختمان، کلاف و یا قوطی بسته به نظر مهندس مشاور طرح و کارفرما استفاده می شود. نبشی کشی در ساختمان اهمیت زیادی دارد و در صورت صرف نظر کردن از اجرای آن احتمال تخریب سازه در کمترین زمان افزایش می یابد در نتیجه سبب بروز خسارات جانی و مالی فراوانی می گردد بنابراین مهندسین طراح و مشاورین باید توجه ویژه ای به تقویت سازه یا همان نبشی کشی ساختمان داشته باشند.

آیا نبشی کشی همان وال پست می باشد؟

وال پست در واقع نام مصالحی است که با آن نبشی کشی اجرا می گردد. حتی نبشی کشی می تواند با مصالح دیگری همانند کلاف، قوطی، ناودانی و ... صورت پذیرد ولی به علت به کار بردن نام وال پست در نبشی کشی ساختمان، این دو واژه را ممکن است جای یکدیگر به کار ببرند. به زبانی ساده تر می توان گفت مرسوم ترین روش کار گذاری وال پست استفاده از نبشی کشی ساختمان می باشد.

ضوابط نبشی کشی ساختمان

مهندسین، هنگام اجرای نبشی کشی ساختمان باید ضوابط و استاندارد های لازم را رعایت کنند در غیر اینصورت تقویت سازه به درستی انجام نمی گیرد در نتیجه سازه در برابر نیروهای خارجی مقاوم نیست. برای اجرای اصولی نبشی کشی باید نقشه های اجرایی دقیق به همراه جزئیات کامل آن ها در اختیار مهندسین مربوطه قرار گیرد. در این نقشه ها باید همه مشخصات مورد نیاز برای اجرا از جمله محل اتصال دقیق اجزا به کف دیوار و سقف مشخص شده باشد.

راه و روش نبشی کشی ساختمان

با استفاده از نقشه های در دست، ورق های پلیت ابتدا به ستون ها  متصل می شود و بعد سپس از طریق جوشکاری نبشی کشی انجام می گیرد و در آخر یک قسمت دیوار بلوک ها به طور کامل کار گذاشته می شوند و در قسمت دیگر وال پست باید از وسط بلوم ها عبور داده شود.

اجزاء به کار رفته در نبشی کشی ساختمان

بسته به اینکه استراکچر اصلی در یک دیوار چگونه ساخته شود، اجزا نبشی کشی ساختمان می تواند متغیر باشد. در اینجا اجزا به کاررفته در نبشی کشی ساختمان به صورت معمول را توضیح می دهیم:

 دیواره اصلی

عموما این بخش از دیوار از جنس بتن مسلح می باشد. روش های نوین ساخت دیوارهای بتنی امکانات خوبی فراهم آورده است تا دیوارها با ضخامت های دلخواه بتن ریزی گردند. استفاده از تقویت کننده هایی نظیر میلگرد نیز می تواند در ساخت دیوارها نقش تعییت کننده ای در استحکام دیوار بازی نماید. همچنین این میلگردها می توانند به عنوان بخش قابل اتصال برای نبشی در نبشی کاری ساختمان استفاده شود.

 بولت یا پیچ اتصال

بال عمودی نبشی که در نبشی کشی ساختمان به کار می رود می بایست به طریقی به استراکچر اصلی متصل گردد. عموما این کار به وسیله بولت یا پیچ مخصوص صورت می گیرد. نشیمنگاه این بولت می بایست از قبل به وسیله ورق آهن Base plate مهیا گردد. در بعضی موارد از میلگرد نیز برای فراهم کردن اتصال نبشی بهره می گیرند.

 نبشی آهنی

برای انجام عملیات نبشی کشی در ساختمان معمولا از نبشی 5 استفاده می گردد. دلیل این امر این است که در نبشی کشی ساختمان علاوه بر اینکه استحکام مورد نیاز برای اتصال دیواره خارجی به استراکچر اصلی مد نظر قرار گرفته است، محدودیت فضا نیز امریست که نمی توان از آن غافل بود. چراکه اگر از نبشی با سایز کوچکتر استفاده شود استحکام لازم بدست نمی آید و استفاده از نبشی سایز بالاتر می تواند باعث اشغال فضای بیشتر و در نهایت بیرون زدگی نبشی از دیوار خارجی گردد.

همانگونه که گفته شد سه مورد ذکر شده بالا بسیار عمومی می باشد. اما آنچنان که در تصویر شماره 2 مشاهده می گردد، یک سری اجزا دیگر در اجرای نمای دیوار به کار می روند که در اینجا فقط به ذکر نام آنها بسنده می کنیم:

• بلوک پشتیبان نمای بتن 02          
• سنگ نما (یا آجر نما) 03 
• گروت ساختمانی 22
• تقویت اتصال عمودی 31                       
• وصله دیواری 32
• فوم عایق یک اینچی 36
• عایق فضای خالی 41
• درزگیر 51                                                                                       
• لبه تیغه ای 54
• روزنه هوا 59
• ماده آب بندی 61
• اتصال انبساطی افقی 72
• نبشی 91
• بتن آرمه استراکچر اصلی 94

بیشتر بخوانید : انواع نبشی | نبشی گالوانیزه چیست

 نبشی کشی در سازه بتنی

در بعضی از ساختمان ها دیوار اصلی از طریق بتن آرمه ساخته می شود. در این حالت پس از تکمیل کامل دیوار بتنی ی بایست از طریق هیلتی سوراخکاری روی بتن انجام گردد. باید توجه گردد با در نظر گرفتن سایز رول بولت به کار رفته در نبشی کشی این سوراخکاری انجام گردد. بدیهی است در صورتی که اندازه سوراخکاری متناسب با رول بولت نباشد می تواند باعث آسیب رساندن به دیوار بتنی گردد.

نبشی کشی در نمای ساختمان

در سیستم هایی که دیواره اصلی را با استفاده از استراکچر فلزی کار می کنند در بعضی موارد تیرآهن و در بعضی موارد از ستونی آهنی برای ساخت دیوارهای اصلی استفاده می گردد. در این حالت می توان نبشی را به این مقاطع اتصال داد. از مزیت های این حالت انجام سوراخکاری راحت تر در آیتم های فلزی می باشد و اینکه این ریسک ایجاد سوراخ در دیوار اصلی به مراتب کمتر از ایجاد سوراخ در دیوار بتنی می باشد.

نبشی کشی در سازه فولادی

اجرای وال پست در سازه فلزی بسیار راحت تر از سازه بتنی است. چرا که صفحات ستون و پلیت از قبل در سازه تعبیه می شود. در سازه های فولادی برای ایجاد اتصال فلزی در ساختمان، دیگر نیازی به تخریب و اضافه کردن یک بخش به سازه مانند پلیت نبوده و میتوانید نبشی های عمودی را با استفاده از جوشکاری به تیرهای افقی بالا و پایین و همچنین ستون ها متصل کنید.

بیشتر بخوانید : نبشی | اتصال نبشی

طراحی نبشی کشی ساختمان

موضوع طراحی نبشی کشی ساختمان مستقیما با نحوه ی بارگذاری دیوار نما ارتباط پیدا می نماید. البته مدل دقیقی برای نحوه ی توزیع بار وارده از طرف نمای آجری یا سنگی بر روی نبشی نمی توان در نظر گرفت. در تصویر شماره 3 می توان شماتیکی از یک بارگذاری بر روی بال افقی نبشی را شبیه سازی نمود. باید توجه کرد کلیه باری که از طرف دیوار نما بر نبشی وارد می گردد باعث ایجاد لنگر می شود. این موضوع می بایست از این منظر تحلیل گردد که میزان لنگر وارد شده به بال افقی نبشی چقدر خواهد بود. با دقت در میزان بارگذاری و لنگر وارده، ضخامت نبشی طراحی میگردد. ضخامت نبشی به کارفته در نبشی کشی ساختمان باید طوری باشد که لنگر ایجاد شده توسط وزن دیوار نما باعث تسلیم آن نشده و به همین منظور ضخامت آن را با تولرانس بالایی طراحی می نمایند.

محاسبه گشتاور (لنگر) دیوار نما

برای طراحی دیوار نما مفروضات زیر مورد نیاز است:

• دیوار نما به عنوان عضو باربر در نظر گرفته می شود.
• دیوار با آجرهایی با ضخامت عرض 10 سانتیمتر مورد بررسی باشد.
• ماکزیمم بار یکپارچه عمودی 40 پوند بر فوت مربع باشد.
• M ماکزیمم نشان دهنده گشتاور و V ماکزیمم نشان دهنده نیروی برشی وارد بر نبشی باشد.
• ارتفاع h و ممان تیر Lspan بر حسب فوت و W بر حسب پوند بر فوت مربع می باشد.

M_max=40h(Lspan)²/8=5h(Lspan)                                 معادله شماره 1

V_max=40h(Lspan)²/2=20h(Lspan)                                معادله شماره 2

با توجه به اینکه تحلیل آجر یا سنگ مورد استفاده در نمای دیوار نشان می دهد وزن خود آیتم باعث ایجاد تنش برشی نمی گردد، نیروی برشی حالت بحرانی ندارد. حتی آیتم تا اندازه 30 سانتی متر می تواند از نظر نیروی برشی حاصل از وزن خود، خنثی در نظر گرفته شود. در حالت هایی که عرض آیتم بسیار کوتاه باشد مانند آنچه در آجر نما مشاهده می گردد کلیه نیروی برشی به تکیه گاه منتقل می گردد.

مثال: در یک دیوار نمای 3 متری (10 فوت) برای آجرنمای 10 سانتی (4 اینچ) و فاصله تکیه گاهی 2 متر، بار وارد شده به نبشی برابر خواهد بود با :

R=40 X 10 X 6 = 2400 پوند

در چنین شرایطی با محاسبه حالات ساده و پیچیده بارگذاری بر روی بال افقی نبشی مورد استفاده در نبشی کشی ساختمان می توان نبشی کشی ساختمان را طراحی نموده و علاوه بر ایجاد زیبایی بصری بر دیوار ساختمان، استحکام لازم در برابر نیروهایی از قبیل باد، زمین لرزه، لرزش های عمومی را تامین نمود.

انواع نبشی ها در نبشی کشی ساختمان

انواع مختلفی نبشی در ساختمان سازی وجود دارد که عبارتند از : 

• نبشی پرسی
• نبشی فابریک
• نبشی بال مساوی
• نبشی بال نامساوی
• نبشی لقمه ای
• نبشی اسپیرال

نظارت بر نبشی کشی ساختمان ضروری است، زیرا به عنوان مثال در صورت انتخاب نبشی با سایز و ضخامت نامناسب یا شاغول نبودن نبشی کشی ساختمان، ایمنی سازه پایین می آید.

انواع نبشی فلزی از نظر مصالح

نبشی های ساختمان از نظر مصالح به دو دسته تقسیم می شوند که شامل موارد زیر می باشد:

• فلزی: از این نبشی ها در سازه های فلزی استفاده می شود. خود نبشی های فلزی در سه مدل نبشی، ناودانی و قوطی تولید می گردند.
• بتن آرمه: بتن آرمه در ساختمان های که از مصالح بنایی استفاده شده، کاربرد دارد.

تصویر شماره 3 – انواع نبشی ساختمانی

انواع نبشی فلزی از نظر ظاهر

از لحاظ ظاهری وال پست ها به دو دسته تقسیم می شوند:

• وال پست های قائم: این وال پست ها برای دهانه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد روش اجرای آن ها هم بدین صورت است که از روی تیرآهن طبقه زیرین به قسمت زیرین تیرآهن طبقه بالا در ناحیه دهانه، جوشکاری انجام می گیرد.
• وال پست های افقی: از وال پست افقی بیشتر در قسمت دیوار ها استفاده می شود که به خوبی اسکلت با دیوار درگیر شود و در نهایت مقاومت سازه افزایش پیدا کند.

نبشی کشی دیوار های پیرامونی

برای نبشی کشی دیوار های خارجی از دو روش زیر استفاده می گردد:

• قبل از بتن ریزی پلیت هایی را تعیین می کنند که بعدا بتوانند به راحتی نبشی ها را در سر جای خود جوش دهند.
• با استفاده از تفنگ های میخکوب، نبشی ها را به ستون ها متصل می کنند گاهی هم به جای تفنگ از تسمه های مخصوص برای اتصال نبشی به ستون ها استفاده می گردد.

در صورت استفاده از هر روش ذکر شده بعد از اینکه نبشی ها به ستون متصل شد، باید به گونه ای قرار گیرند که مقطع دیوار دقیقا داخل نبشی جای گذاری شود مرحله بعدی باید نبشی ها را به میلگرد ها متصل کنند برای این کار هم باید میلگرد های طولی و عرضی بهم جوش داده شوند پس از آن میلگردهای طولی را دو مرتبه به نبشی ها جوش می دهند این نوع اتصال سبب تقویت سازه در برابر ریزش می گردد.

سایز نبشی کشی ساختمان

برای نبشی کشی ساختمان پروفیل های لازم را در اندازه های 50 الی 150 میلی متر تولید می کنند. به این توجه داشته باشید سایز پروفیل مورد نیاز بر اساس کاربرد آن متفاوت خواهد بود به طور مثال سایز پروفیل های استفاده شده در اتصال ستون به تیر با پروفیل های به کار رفته در اتصال ستون در فونداسیون متفاوت می باشد. شما می توانید برای اطلاع از قیمت پروفیل به صفحه قیمت پروفیل مدیران آهن مراجعه کنید یا باشماره 03134155 تماس حاصل نمایید.

سخن آخر

با توجه به اهمیت نبشی کشی و نقش آن در ساختمان حتما باید حین اجرای نبشی کشی ساختمان استاندارد های لازمه رعایت گردد تا مقاوم سازی سازه به خوبی انجام گیرد.