ورق پانچ چیست؟
فلز مشبک با نام ورق سوراخ دار، صفحه سوارخ دار و ورق مشبک شناخته می شود که در این فرآیند بروی ورق فولادی با استفاده از فناوری CNC یا در بعضی موارد برش لیزری به صورت دستی یا مکانیکی در اندازه، اشکال و اندازه های مختلف سوارخ ایجاد می کند. موارد مورد استفاده برای تولید ورق های فلزی سوراخ دار شامل فولاد ضد زنگ، فولاد نورد سرد، فولاد گالوانیزه، برنج، آلومینیوم، ورق قلع می باشد.
اولین ورق های مشبک به بیش از 150 سال پیش و در اواخر قرن 19 تولید شدند که در آن زمان از این ورق ها برای غربالگری زغال سنگ استفاده می کردند. اولین سوراخ کننده ها کارگرانی بودند که به صورت دستی سوراخ های جداگانه ای بروی ورق فلزی ایجاد می کردند. پس از سال ها ثابت شد که این روش ناکارآمد و ناسازگار است که منجر به توسعه تکنیک های جدیدی مانند سوراخ کردن فلز با سوزن به گونه ای که الگوی سوارخ موردنظر را ایجاد می کند. امروزه با استفاده از ماشین آلات و فناوری های جدید روش های مدرن سوارخکاری رخ می دهد. متدوال ترین تجهیزات مورد استفاده برای سوارخ کاری ورق شامل غلتک های سوراخ دار، پرس قالب و لیزر پانچ می باشد.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- ورق پانچ چیست؟
- دستگاه هایی که با آن عملیات پانچ انجام می شود
- کاربرد ورق مشبک
- فواید فلز سوراخ دار
- تولید ورق مشبک
- انواع ورق مشبک
دستگاه هایی که با آن عملیات پانچ انجام می شود
امروزه از دستگاه های زیادی به منظور عملیات پانچ روی ورق های استفاده می شود که شامل:
- پرس پانچ
- دستگاه لیزر
- دستگاه CNC
پرس پانچ
پرس پانچ نوعی پرس ماشینی است که به منظور ایجاد سوارخ هایی در مواد خام استفاده می شود که می تواند بسیار ساده و قابل کنترل توسط نیروی دست باشد. این پرس ها معمولا دستگاه های بزرگی هستند که فریم های فلزی و بیرونی آن ها یا به شکل C یا به شکل H یا پرتال مانند می باشد.
تصویر شماره 1 - دستگاه پرس پانچ
به منظور تشخیص قابلیت های دستگاه پرس چندین پارامتر نقش اساسی ایفا می کنند که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
- میزان مصرف انرژی
- حداکثر وزن قطعه کاری
- سایز قسمت کاری
- نوع فریم (C یا H)
- سرعت حرکت بدون بار یا بدون شوک
- مکانیزمی که قدرت را به پیستون انتقال می دهد.
- نرخ نیرو
بیشتر بخوانید: انواع ورق شیروانی
دستگاه CNC) Control Computer Numerical)
دستگاه هایی که تمام فرآیند کنترل آن از طریق رایانه صورت می گیرد به آن دستگاه CNC گفته می شود. دستگاه سی ان سی این قابلیت را دارد که از طریق یکسری منطق ها و کدهای ریاضی عملیات ساده را انجام دهند.
پانچ ورق با دستگاه CNC یک فرایند ساخت است که توسط پرس CNC صورت میگیرد. این دستگاه با بهره‌گیری از تکنولوژی های جدید، ورق فلزی را در جهت محورهای X و Yحرکت می دهد تا ورق به دقت در زیر رام پانچ دستگاه قرار بگیرد و برای پانچ آماده شود و در نهایت در محل دقیق پانچ شود. برای برش ابتدا طرح را توسط نرم افزارهای AutoCad و CAM طراحی کرده و به دستگاه خواهیم داد.
تصویر شماره 2 - دستگاه CNC
بیشتر بخوانید: برشکاری CNC با واترجت
مزایای پانچ CNC
- دقت برش و سوراخ کاری با دستگاه CNC بسیار بالا می باشد.
- می توان اشکال بسیار پیچیده و حتی سه بعدی طراحی نمود.
- سرعت پانچ CNC بسیار بیشتر از دیگر دستگاه ها است.
- ضایعات کمتری تولید می کند.
دستگاه لیزر
دستگاه لیزر نوعی دستگاه CNC است همانطور که در قیمت بالا اشاره کردیم تمام دستگاه هایی که کنترل آن ها توسط رایانه باشد نوعی دستگاه CNC است.
استفاده از دستگاه لیزر برای تولید ورق پانچ شاید از لحاظ قیمت کمی بیشتر از دیگر روش ها مرسوم باشد ولی به جرات می توان گفت از لحاظ زمانی بسیار مقرون به صرفه است. برای استفاده از این دستگاه باید طرح دلخواه را ابتدا به کمک نرم افزارهای گرافیکی تولید کنیم و بعد آن ها را به دستگاه لیرز انتقال دهیم. در این صورت با فشردن دکمه فرایند برش به صورت اتوماتیک عملیات انجام می شود.
بیشتر بخوانید: ورق ضد سایش اصفهان
کاربرد ورق مشبک
- از ورق مشبک در صنایع مختلف می توان استفاده کرد از جمله :
- پانل های معماری – آفتابگیر، روکش فلزی، روکش ستون، تابلوهای فلزی
- مواد غذایی و آشامیدنی – ساخت کندو عسل، پرورش ماهی، دستگاه های مرتب‌سازی، تهویه سیلو، سینی های پخت
- مواد شیمیایی و انرژی – سانتریفیوژها، سبدی های دستگاه خشک کن، صفحات جداکننده باتری،
- صنعت خودرو – فیلتر های هوا، فیلتر های روغن، لوله های صدا خفه کن، شبکه های تهویه، تهویه موتور تراکتور
- صنعت ساخت و ساز – حفاظت از سر و صدا در سقف، پانل های صوتی، آج پله ها، توریهای تهویه، تخته های ضد افتاب
تصویر شماره 4 - کاربرد ورق مشبک
فواید فلز سوراخ دار
- فلز سوارخ دار به افراد یا کارگران کمک می کند تا اثرات سلامتی ناشی از صدا را محدود کنند. مطالعات نشان داده است که فلزات سوراخ دار به کاهش سطح صدا کمک می کنند.
- برخی مطالعات نشان می دهد که استفاده از ورق های فلزی سوراخ شده در جلوی نمای ساختمان می تواند باعث صرفه جویی در میزان روشنایی، صرفه جویی در مصرف انرژی و ... شود.
بیشتر بخوانید: خط تولید ورق قلع اندود
تولید ورق مشبک
برخی از ورق هایی که بروی آن ها عملیات پانچ صورت می گیرد به شرح زیر است:
- ورق آلومینیوم – ورق برنج
- ورق سیاه (ورق تولید شده از طریق فرایند نورد گرم)
- ورق روغنی (ورق تولید شده از طریق فرایند نورد سرد)
- ورق گالوانیزه (ورق سفید)
برای تولید ورق پانچ، آنها را زیر دستگاه پرس قرار می دهند و سوراخ هایی بروی آن ها ایجاد می کنند. این حفره ها میتواند دایره ای، مربعی یا مستطیل شکل باشند. امروزه برای بالابردن سرعت، دقت و ایمنی از دستگاه های CNC برای فرآیند مشبک کردن ورق استفاده میکنند. گاهی اوقات بروی ورق های فلزی حفره هایی با اشکال بسیار پیچیده وجود دارد، به منظور ایجاد این حفره ها محاسبات پیچیده ای صورت می گیرد و در نهایت ورق ها با زاویه های متعددی از زیر دستگاه پانچ عبور میکند.
ورق های پانچ تولید شده به طور معمول در سایز 2*1 موجود هستند ولی در ابعاد مورد نیاز مشتری برش داده می شوند. ضخامت های ورق پانچ شامل:
- ورق پانچ گالوانیزه معمولا ضخامتی بین ۰/۲۲ تا ۸ میلی‌متر
- ورق مشبک روغنی معمولا ضخامتی بین ۰/۵ تا ۱/۵ میلی‌متر
- ورق مشبک سیاه معمولا ضخامتی بین ۲ تا ۲۰۰ میلی‌متر
انواع ورق مشبک
انواع ورق های مشبک وجود دارد از جمله ورق مشبک گالوانیزه، ورق مشبک آلومینیوم، ورق مشبک آجدار، ورق مشبک استیل و ... که پرکاربردترین آن ها شامل:
تصویر شماره 5 - انواع ورق مشبک
ورق مشبک استیل
ورق استیل به دلیل مقاومت بالایی که در برابر خوردگی دارد زنگ نمیزند بنابراین استفاده های فراوانی در صنعت از جمله صنایع نیر.گاه، نفت، آب و هوا دارد. حداقل و حداکثر کروم استفاده شده در ورق مشبک استیل 5 و 12 درصد است.
ورق مشبک آجدار
از ورق پانج آجدار بیشتر در مکان هایی استفاده می شود که امکان سرخوردن افراد وجود دارد مانند ورق های شیروانی، کف اتومبیل، وانت با و ساخت دستگاه های صنعتی. کارخانه فولاد مبارکه اصفهان تولید کننده بیشترین میزان ورق آجدار می باشد.
