صفر تا صد ورق آلیاژی | قیمت ورق آلیاژی

مقدمه فولاد آلیاژی

استفاده از فلزات به شکل خالص چندان مرسوم نیست چرا که بسیاری از فزات خالص مانند آهن خصوصیات لازم برای کاربردهای صنعتی را ندارند. بنابراین لازم است تا آن ها را با برخی عناصر دیگر ترکیب کرده تا بتوان به ویژگی های مطلوب دست یافت. در واقع بسیاری از فلزاتی که ما در اطراف خود میبینیم ترکیبی از یک فلز پایه با عناصر دیگر هستند. به این ترکیب آلیاژ گفته می شود.در واقع آلیاژ ماده ایست که از ترکیب چند عنصر ساخته می شود.

از جمله آلیاژهای بسیار پرکاربرد و شناخته شده در صنعت، فولاد است که حاصل ترکیب آهن با کربن با درصد مشخص است. هر چند فولاد خود نوعی آلیاژ است اما از لفظ فولاد آلیاژی نیز در صنعت استفاده می شود که به معنای آن است که علاوه بر آهن و کربن در ساختار فولاد از عناصر دیگری مانند کروم، نیکل، مس و ... نیز استفاده شده است.

از جمله کاربردهای بسیار گسترده ی فولاد استفاده از آن برای ساخت ورق است. ورق محصولی است که طول زیاد و ضخامت کم دارد و می تواند در ابعاد، ضخامت ها و از متریال های مختلفی ساخته شود.

اگر ورق از جنس فولادآلیاژی ساخته شده باشد به آن ورق آلیاژی گفته می شود. در این مقاله ما به بررسی مشخصات انواع متداول ورق های آلیاژی خواهیم پرداخت.

آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:

• ورق آلیاژی چیست؟
• مزایای ورق های آلیاژی
• انواع ورق های آلیاژی فولاد
• جمع‌بندی ورق آلیاژی

ورق آلیاژی چیست؟

همانطور که گفته شد ورق آلیاژی، ورقی ست که از فولاد آلیاژی ساخته شده است. فولاد آلیاژی از ترکیب مختلفی از عناصر ساخته می شود که بین 1 تا 50 درصد وزن فلز را تشکیل می دهند و باعث بهبود خصوصیات مکانیکی می شوند. آلیاژهای فولاد را به دو گروه کم آلیاژ و پر آلیاژ تقسیم بندی می کنند. تفاوت بین این دو نوع آلیاژ محل بحث است در حالی که برخی از محققان مرز 4 درصد را تمایز بین فولاد کم آلیاژ و پرآلیاژ مشخص کرده اند برخی دیگر به 8 درصد استناد می کنند. اما به طور کلی لفظ فولاد آلیاژی به فولادهای کم آلیاژ اشاره دارد.

در واقع هر فولادی خود نوعی آلیاژ است اما تمام فولادها با نام فولاد آلیاژی شناخته نمی شوند. ساده‌ترین فولاد، ترکیبی از آهن (Fe) و کربن (C) است که بسته به نوع فولاد کربن بین 0.1 تا 1 درصد از وزن را تشکیل میدهد و هیچ عنصر دیگری به جز مقادیر کم از ناخالصی ها در ساختار آن وجود ندارد. این نوع از فولادها فولاد کربنی نامیده می شوند. هنگامی که برخی عناصر دیگر به صورت برنامه ریزی شده به فولاد اضافه شود ترکیب حاصل یک فولاد آلیاژی خواهد بود. عناصری که معمولا به فولاد اضافه می شوند شامل منگنز، نیکل، کروم، مولیبدیم، وانادیم، سیلیسیم و بور است. برخی عناصر دیگر مانند آلومینیوم، کبالت، مس، سریم، نیوبیم، تیتانیم، تنگستن، روی، قلع، سرب و زیرکونیم نیز به مقدار بسیار کم ممکن است به فولاد آلیاژی اضافه گردد.

افزودن این عناصر باعث می شود تا خصوصیات فولاد آلیاژی بهبود قابل توجهی بیاید. از جمله این خصوصیات می توان به مقاومت، سختی، مقاومت به خوردگی، چقرمگی، سخت شدگی و سختی در دمای بالا اشاره کرد.

هر چند فولادهای آلیاژی از زمان های بسیار قدیم ساخته می شدند اما متالورژی آن ها تا قرن نوزدهم و پیشرفت هایی که در علم شیمی به وجود آمد درک نشده بود.

در گذشته فولادهای آلیاژی برای ساخت وسایل لوکس مورد استفاده قرار می گرفتند چرا که دستور تهیه ی آنها به نوع سری بود اما امروزه از فولاد آلیاژی برای ساخت انواع ابزار، ورق، قطعات و ... استفاده می شود.

بیشتر مطالعه کنید: استانداردهای ورق های فلزی

مزایای ورق های آلیاژی

استفاده از عناصر مختلف در ساختار فولاد آلیاژی تاثیر متفاوتی نیز بر ویژگی های آلیاژهای تولید شده دارد. از جمله این ویژگی ها می توان به افزایش سختی، کاهش دما ذوب، افزایش مقاومت کششی و ... اشاره کرد. برخی از فلزات مانند آهن به راحتی در معرض اکسیژن و رطوبت دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند. اگر مقدار مشخصی از فلزاتی مانند کروم و نیکل به ساختار آن اضافه شود فولاد ضد زنگ می شود و به راحتی می توان از آن در محیط های خورنده استفاده کرد. تاثیر دیگر عناصر بر ویژگی های فولاد آلیاژی را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید.

جدول شماره ۱ - تاثیر عناصر مختلف بر فولاد 

تصویر شماره ۲ - فولاد ابزار 

انواع ورق های آلیاژی فولاد

ورق های آلیاژی فولاد بر حسب اینکه از چه عناصری در ترکیب آنها استفاده شده است نامگذاری شده  و به کار برده می شوند. در ادامه برخی از انواع ورق های آلیاژی فولاد به همراه خصوصیات و کاربرد آنها معرفی خواهند شد.

ورق آلیاژی St52

فولاد St52 نوعی فولاد آلیاژی کم کربن است که طبق استاندارد DIN EN 10027 تعریف می شود. از مشخصات این نوع فولاد می توان به انعطاف بالا، خاصیت جوش پذیری و تحمل وزن بالا اشاره کرد. همین ویژگی ها باعث شده است تا از ورق St52 به طور گسترده در صنایع مختلف و برای ساخت پل ها، تجهیزات ساختمانی و ... استفاده شود. 

جدول شماره ۲ - آنالیز شیمیایی ورق St52

جدول شماره ۳ - مشخاصت مکانیکی فولاد St52

ورق آلیاژی A516

ورق آلیاژی A516 که نام ASTM A516 نیز شناخته می شود نوعی ورق PVQ (ورق باکیفیت مخازن تحت فشار) است که در 4 گرید مختلف  55، 60، 65 و 70 تولید می شود. کاربرد این ورق در ساخت مخازن تحت فشار در دمای پایین یا متوسط است. ورق A516 در دو نوع استاندارد و سنگین با ضخامت های 3 اینچ یا بالاتر ساخته می شود. صفحات با ضخامت کمتر از 1.5 اینچ معمولا به صورت رول شده عرضه می شوند. مشخصات مکانیکی و آنالیز شیمیایی گریدهای مختلف را می توانید در جداول زیر مشاهده کنید.

جدول شماره ۴ - مشخصات گریدهای مختلف فولاد آلیاژی A516

جدول شماره ۵ - آنالیز شیمیایی فولاد آلیاژی A516 گرید 55

جدول شماره ۶ - آنالیز شیمیایی فولاد آلیاژی A516 گرید 60

جدول شماره ۷ - آنالیز شیمیایی فولاد آلیاژی A516 گرید 65

جدول شماره ۸ - آنالیز شیمیایی فولاد آلیاژی A516 گرید 70

تصویر شماره ۳ - ورق A516 گرید ۶۰

ورق آلیاژی A283

این ورق در چهار گرید مختلف A، B، C و D تولید و به بازار عرضه می شود. هر کدام از این گریدها خواص مخصوص به خود را دارند و به طور عمده در ساخت مخازن مورد استفاده قرار می گیرند.

در دو جدول زیر می توانید درصد ترکیب عناصر مختلف به همراه خواص مکانیکی هر از گریدها را مشاهده کنید.

جدول شماره ۹ - آنالیز شیمیایی فولاد آلیاژی A283

جدول شماره ۱۰ - مشخصات فولاد آلیاژی A283

تصویر شماره ۴ - ورق فولاد آلیاژی A283 گرید C

بیشتر مطالعه کنید: میلگرد آلیاژی چیست؟

جمع‌بندی ورق آلیاژی

آهن به صورت خالص چندان در صنعت قابل استفاده نیست و لازم است تا عناصر دیگری به منظور بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی به آن افزوده شود. در صورت اضافه کردن کربن آلیاژی که به دست می آید فولاد ساده کربنی ست. چنانچه علاوه بر کربن عناصر دیگری نیز به فولاد اضافه شود انواع مختلفی از فولادهای الیاژی تولید می شود که هر کدام خواص و ویژگی های منحصر به خود را دارند. از مهمترین آلیاژهای فولاد که برای تولید ورق به کار برده می شود می توان به St52، A516، A283، Mo40، A36، Ck45 و 17Mn4 اشاره کرد. 

بیشتر مطالعه کنید: راهنمای خرید ورق فولادی