فولاد HSLA چیست؟
فولادهای کم آلیاژ استحکام بالا (HSLA) یا فولادهای میکروآلیاژی به گونه ای طراحی شده اندکه ویژگی های مکانیکی بهتر و همچنین مقاومت بالاتری در برابر خوردگی جوی نسبت به فولادهای کربنی مرسوم دارند. فولادهای HSLA در دسته فولادهای آلیاژی قرار ندارند. استحکام تسلیم این دسته از فولادها بیشتر از 275 MPa است. ترکیبات شیمیای یک نمونه خاص HSLA می تواند برای ضخامت های مختلف متفاوت باشد. HSLA به شکل شیت یا پلیت برای اینکه فرم پذیری و جوش پذیری قابل قبولی داشته باشد مقدار کربن کمی دارد (بین ۰٫۰۵ تا ۰٫۲۵ درصد). همچنین مقدار منگنز موجود در ساختار آن نیز حداکثر ۲ درصد است. مقادیر کمی از کروم، نیکل، مولیبدنوم، مس، نیتروژن، وانادیوم، نیوبیم، تیتانیوم و زیرکونیم نیز در فولادهای HSLA استفاده می شود.
تصویر شماره ۱ - فولاد HSLA
آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
گروه های مختلف فولاد HSLA
فولادهای کم آلیاژ استحکام بالا در استانداردها و گریدهای زیادی ساخته می شوند به گونه ای که بتوانند ترکیبی از استحکام، چقرمگی، شکل پذیری، جوش پذیری و مقاومت به خوردگی را داشته باشند. این دسته از فولادها مقادیر بسیار کمی از عناصر آلیاژی دارند و فولاد آلیاژی به حساب نمی آیند. فولادهای HSLA یک گروه مجزا برای خود هستند که شبیه به فولادهای تازه نورد شده نرم با ویژگی های مکانیکی ارتقا داده شده به وسیله ی افزودن مقادیر بسیار کم عناصر آلیاژی و احتمالا برخی پروسه های دیگر مانند نورد کنترل شده و روش های خنک سازی هستند.
فولادهای HSLA می توانند به ۶ گروه تقسیم بندی شوند.
فولادهای خود حفاظ
حاوی مقادیر کم عناصر آلیاژی ست از قبیل مس و فسفر برای اصلاح مقاومت در برابر خوردگی ست.
فولادهای میکروآلیاژی پرلیت-فریت
مقدار بسیار کمی (کمتر از ۰٫۱ درصد) عناصری مثل نیوبیم، وانادیم و تیتانیم در خود دارد.
فولادهای پرلیتیک تازه نورد شده
شامل فولادهای کربن-منگنز است اما ممکن است مقادیر کم عناصر دیگر نیز برای افزایش استحکام، چقرمگی، فرم پذیری و جوش پذیری به آن اضافه شود.
فولادهای فریت سوزنی شکل (کم کربن بینیت)
مقدار کربندر این گروه کمتر از ۰٫۰۵ درصد است. استحکام تسلیم بالاست (در حدود 690 MPa). از جوش پذیری، فرم پذیری و چقرمگی خوبی هم برخودار است.
فولادهای دو فاز
یک میکروساختار مارتنزیتی توزیع شده در یک ماتریکس فریتی ست. ترکیبی از چکش خواری و استحکام کشش بالا را ایجاد می کند.
Inclusion-shape-controlled steels
مقادیر کمی کلسیم، زیرکونیم یا تیتانیم در این ترکیب وجود دارد.
نکته ای که در خصوص این گروه بندی ها باید به آن توجه داشت این است که ممکن است یک فولاد HSLA ترکیبی از ویژگی ها دو گروه را داشته باشد و نتوان آن را لزوما به یک گروه نسبت داد.
بیشتر مطالعه کنید: میلگرد آلیاژی چیست؟
کاربردهای فولاد HSLA
کاربرد فولادهای HSLA به طور عمده در خط لوله های گاز و نفت، ماشین الات سنگین راه سازی، ماشین های ساخت و ساز، تجهیزات صنعتی، تانک های ذخیره، ماشین های معدن و راه آهن، بارکش های دریایی، برف روب ها، چمن زن ها و ... به کار برده می شود. علاوه بر این در دکل های انتقال قدرت، چراغ های روشنایی، تیرهای ساختمانی، سازه های دور از دریا نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
تصویر شماره ۲ - استفاده از فولاد HSLA در ساخت فریم اتومبیل