آنادایز کردن به چه معناست؟
آنادایزینگ (Anodizing) یک فرایند الکتروشیمیایی ست که در آن سطح فلز به وسیله پرداخت اکسید آنودیک به یک سطح دکوراتیو، مستحکم و مقاوم به خوردگی تبدیل می شود. در این فرایند ضخامت اکسید طبیعی که روی سطح فلز قرار دارد افزایش داده می شود.
به این فرایند آنادایزینگ گفته می شود چون قطعه ای که در این فرایند وارد میشود نقش الکترود آند در یک سلول الکترولیت را ایفا می کند. آنادایزینگ مقاومت به خوردگی و سایش را افزایش میدهد و چسبندگی بهتری برای رنگ و چسب ایجاد می کند. از فیلم های آندی می توان برای زیبایی بخشیدن به فلز هم استفاده می شود.
تصویر شماره 1 - آلومینیوم آنادایز شده
آنادایزینگ همچنین از ساییدگی دنده های پیچ جلوگیری می کند و یک فیلم دی الکتریک برای خازن های الکترولیتی ایجاد میکند. از فیلم های آندی به طور معمول برای حفاظت از آلیاژهای آلومینیوم استفاده می شود اگره برای تیتانیوم، روی، منیزیم، نیوبیم، زیرکونیم، هافنیوم و تانتالوم نیز استفاده می شود. آهن یا فولاد کربنی وقتی که در شرایط طبیعی یا تحت شرایط میکرو الکترولیت قلیایی اکسید شوند لالایه شده و به اصطلاح زنگ می زنند. فلزات آهنی (Ferrous Metals) معمولا در اسید نیتریک آندایز می شوند تا یک اکسید آهن سیاه سخت تشکیل دهند.
آنادایزینگ بافت میکروسکوپی سطح و ساختار بلوری فلز در نزدیکی سطح را تغییر می دهد. پوشش های با ضخامت بالا معمولا متخلخل هستند و نیاز به یک فرایند بتونه کاری برای رسیدن به مقاومت خوردگی دارند. سطح آلومینیوم آنادایز شده از آلومینیوم معمولی سخت تر است اما مقاومت سایشی پایین یا متوسط دارد که می تواند با افزایش ضخامت یا استفاده از ماده مناسب آب بندی بهبود داده شود. فیلم های آندی به طور معمول از اکثر چسب ها قوی تر و چسبنده تر هستند اما شکنندگی آن ها نیز بیشتر است. همین باعث می شود که احتمال ترک برداشتن و پوسته پوسته شدن آن ها با گذشت زمان یا سایش کمتر باشد اما نسبت به ترک خوردن ناشی از تنش های حرارتی حساستر هستند.
آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
تاریخچه آنادایزینگ
آنادایزینگ نخستین بار در مقیاس صنعتی در سال 1923 برای حفاظت از هواپیمای آبنشین در برابر خوردگی به کار برده شد. این فرایند که بر پایه ی اسید کرومیک بود ابتدا بنگوگ-استوارت نامیده شد و در مشخصات فنی دفاعی بریتانیا به ثبت رسید.
آنادایز اسید اکسالیک نیز نخستین بار در سال 1923 در ژاپن به کار برده شد و به دنبال آن در آلمان به خصوص در معماری استفاده شد. در دهه های 60 و 70 میلادی آلومینیوم های آنادایز شده از محبوبیت زیادی در معماری برخوردار بودند اما به مرور به وسیله ی مواد ارزانتر مانند پلاستیک و پوشش های پودری جانشین شدند.
مکانیز آنادایز
عمل آنادایز کردن به این صورت است که جریان مستقیم برق از مایع الکترولیت عبور می کند. در این فرایند آلومینیوم نقش آند را بر عهده دارد و فلزی دیگر نیز به عنوان کاتد انتخاب می شود. در اثر این عملیات لایه نازکی از اکسید بروی آلومینیوم ایجاد می شود. ضخامت لایه ی ایجاد شده به عوامل مختلفی بستگی دارد.
در واقع آنادایزینگ مجموعه فرایندهای ست که باعث ایجاد یک لایه نازک اکسید بر روی قطعات فلزی و به طور خاص آلومینیوم می شود.
تصویر شماره ۲ - فرانید آنادایزینگ\
آنادایز کردن آلومینیوم
در سال 1920 آلومینیوم با ویژگی هایی نظیر وزن سبک، مقاومت، انعطاف و استحکام دنیای فلزات را زیر و رو کرد.
از آن به بعد تکنولوژی های مختلفی برای پرداخت و اصلاح رنگ این فلز ارزشمند به کار برده شد. اولین فرایند نیز آنادایزینگ بود که سطح آلومینیوم را به سطحی سخت، مقاوم به خوردگی و مقاوم تبدیل می کرد.
مزایای آنادایز کردن چیست؟
آنادایز کردن فلزات و به طور خاص آلومینیوم مزایای زیادی به همراه دارد که برخی از آنها عبارتند از:
دوام:
بیشتر محصولات آنادایز شده طول عمر بسیار طولانی داشته و باعث کاهش هزینه های نگهداری و عملکردی می شوند.
ثبات رنگ:
پوشش آندی پایداری خوبی در برابر اشعه های فرابنفش ایجاد می کنند.
راحتی نگهداری:
استفاده از آب و صابون به راحتی می تواند سطح آنادایز شده را به حالت اولیه خود باز گرداند.
زیبایی ظاهری:
با آنادایزینگ می توان رنگ ها و درخشندگی های زیادی به سطح فلز داد. بر خلاف سایز پرداخت ها آنادیز کردن به آلومینیوم این قابلیت را می هد تا ظاهر متالیک خود را حفظ کند.
هزینه:
هزینه اولیه آنادایز کردن کمتر است. این را می توان در کنار هزینه های نگهداری کمتر و طول عمر بیشتر قرار داد.
سلامتی و ایمنی:
آنادایزینگ فرایندی ایمن است که هیچ اثر زیانباری برای سلامت انسان ندارد. آنادایزینگ از نظر شیمیایی پایدار است و تجزیه نمی شود. غیر سمی ست و در برابر حرارت نیز تا نقطه ذوب آلومینیوم مقاومت است.
فرایند آنادایزینگ یک فرایند طبیعی اکسید شدن که سرعت بخشیده شده است. محصولات خطرناک و مضر نیز تولید نمی کند.
تصویر شماره ۳ - رنگ های مختلف آنادایز کردن آلومینیوم