اسکلت ها نه تنها ساختاری مقاوم در برابر حوادث داشتند بلکه استفاده از آن ها باعث شد سرعت ساخت و ساز افزایش یابد و در عین حال در کنار زیبایی و شکل دهی دلخواه در سبک ترشدن سازه ها و ساختمان ها کمک شایانی کردند. دراین مقاله قصد داریم طریقه ساخت و همچنین مزیت استفاده از اسکلت های فلزی را شرح دهیم.
تصویر شماره 1 – نمایی از یک اسکلت بندی فلزی
- منظور از اسکلت فلزی چیست ؟
- مراحل ساخت اسکلت فلزی
- مزیت های استفاده از اسکلت های فلزی
- معایب اسکلت های فلزی
- نتیجه گیری
منظور از اسکلت فلزی چیست ؟
اسکلت فلزی سازه ای است ازجنس فولاد دارای تیر و ستون که به صورت عمودی و افقی برروی هم قرارگرفته و از طریق جوشکاری و یا اتصالات پیچ و مهره ای به یکدیگر متصل و پیکره ساختمان را شکل می دهد.
دلیل استفاده از اسکلت فلزی چیست؟
همانطور که گفته شد، اسکلت فلزی از جنس فولاد است. این ویژگی باعث شده سازه ها درکنارمقامت و پایداری از خصوصیت جوش پذیری ، شکل پذیری، خم پذیری و همگن و ارتجاعی بودن برخوردار باشند. یکی از اصلی ترین دلایل به کاربردن اسکلت های فلزی درسازه ها و ساختمان ها رسیدن به وزن کمتر، خاصیت انعطاف پذیری و تحمل هرگونه ضربه و فشار ناشی از عوامل بیرونی مانند زلزله و در نتیجه تعادل و پایداری سازه است.
بیشتر بخوانید: اسکلت بندی ساختمان و انواع آن
مراحل ساخت اسکلت فلزی
نکته مهم در ساخت هر نوع ساختمان و سازه در درجه اول زیرساخت و امنیت است. عواملی مانند شرایط آب و هوایی، کیفیت مصالح، نظر کارفرما، شرایط اجرای طرح و قیمت اسکلت فلزی ساختمان از جمله مواردی هستند که باید قبل از ساخت اسکلت ساختمان به آنها توجه شود.
اولین مرحله شکل گیری و اجرای اسکلت فلزی ساختمان، خاکبرداری اصولی است که قبل از آن باید زمین مورد ارزیابی و آزمایش قرار بگیرد تا مشخص شود مکانی مناسب برای ساختمان هست و یا خیر، در صورت تایید محل، توسط ملات سیمان و سنگ سطح محیط را برای آرماتوربندی آماده می کنند.
در مرحله بعد ستون ها، تیرها و بادبند ها نصب می شوند. در ابتدا با برش ستون و پروفیل ها و قرارگیری مناسب هرکدام از آن ها در محل خود، کار مونتاژ تیرها شروع می شود که دقیقا باید درمحل ستون ها قراربگیرد. این اتصالات از طریق جوشکاری و یا پیچ ومهره شکل می گیرد. یکی از مهم ترین مراحل شکل گیری اسکلت فلزی ، نصب بادبند ها است که جهت پویایی و افزایش مقاومت ساختمان در برابر نیروی زلزله و همچنین باد شدید و سایر موارد خطر آفرین است.
تصویر شماره 2- قابلیت فرم دهی و شکل پذیری اسکلت فلزی
مزیت های استفاده از اسکلت فلزی
اسکلت فلزی نسبت به بتی و چوبی دارای مزیت های بسیار زیادی می باشد که در اینجا به برخی ازآن ها اشاره خواهیم کرد.
1 – مقاومت و تعادل
با توجه به اینکه در ساخت اسکلت های فلزی از فولاد استفاده می شود و این فلزدارای مقاوت بسیاری زیادی در برابر فشار، کشش و خمیدگی دارد همچنین خاصیت برشکاری و جوشکاری نیز دارد و می تواند در تحمل وضع ساختمان و نیروی وارده برآن عکس العمل خوبی نشان داده و تعادل پایداری از خود نشان دهد باید گفت این نوع اکسلت بندی برانواع دیگر ارجحیت دارد.
2 - پایداری خواص فلزی
همانگونه که پیشتر در متن اشاره شد،در ساخت اسکلت فلزی از فولاد استفاده می شود و باتوجه به اینکه فولاد در کارخانه های بزرگ و تحت نظارت و آزمایشها مختلفی قرار می گیرد، کمتر تحت تاثیر محیط قرار گرفته و می تواند خواص خود را حفظ نماید.
3 – شکل پذیری مناسب
برخلاف اسکلت های بتنی که بسیار ترد و شکننده هستند، اسکلت های فلزی خاصیت ارتجاعی داشته قابل شکل دهی هستند و باتوجه به همین ویزگی میتوانند نیروی دینامیکی و ضربه ای را به خوبی تحمل نمایند
4 – سهولت و سرعت نصب
یکی از بارزترین و بهترین ویژگی های اسکلت های فلزی، سهولت خرید مصالح، نصب و همچنین سرعت نصب است. درساخت هر نوع سازه و ساختمان ،زمان بسیار مهم است به علت ساده بودن نصب و ساخت اسکلت فلزی سرعت ساخت وساز نیز بیشتر شده وازاین طریق می توان در زمان صرفه جویی کرد.
5 – وزن کمتر و مناسب تر
وزن ساختمان و سازه یکی از اصلی ترین و مهم ترین شروط ساخت وساز است و کارشناسان براین این امر باور دارند هرچقدر وزن ساختمان کمتر باشد بر طول عمر آن تاثیرگذار خواهد بود. براساس نظریه کارشناسان به طور میانگین وزن ساختمان های که از اسکلت فولادی استفاده می کنند بین 245 تا 390 کیلوگرم برمتر مربع است این در حالیست که ساختمان هایی که دارای اسکلت بتنی هستند وزنی بین480تا780 کیلو گرم برمترمربع دارند.با توجه به مطلب عنوان شده مزیت اسکلت فلزی به خوبی نمایان می شود.
6 – اشغال فضای کمتر
در هر سازه و ساختمان قسمتی به عنوان فضای مرده وجود دارد با توجه با اینکه در اسکلت های فلزی ستون و تیرها از نظر ابعاد کوچکتر از اسکلت بتنی هستند. فضای کمتری اشغال کرده در نتیجه فضای مرده نیزه کمتر خواهد شد.
بیشتر بخوانید: مراحل و راهنمای کامل ساختمان سازی 1400
معایب اسکلت فلزی
در کنار مزیت های گفته از اسکلت فلزی معایبی نیز وجود دارد که دراینجا به برخی از آن ها اشاره خواهیم داشت.
1 – ضعف و تحمل کم دربرابر دمای بسیار زیاد
یکی از خصویت های فلز تحمل دما است اما چنانچه دمای سازه و ساختمان بین 500 تا 600 درجه سانتی گراد شود، مقاومت خود را از دست داده و باعث فاجعه وفروریختن خواهد شد.
2 – مقاومت پایین در برابر شرایط جوی
یکی دیگر از معایب اسکلت فلزی، عدم مقاومت مصالح و قطعات در برابر شرایط جوی مانند نم و رطوبت است که به مرور از کیفیت آن ها کاسته شده دچار زنگ زدگی شده درنتیجه هزینه تعمیرو نگهداری آن زیاد خواهد شد.
تصویر شماره 3 – ناپایداری و خوردگی فلز در شرایط جوی نا مناسب
3 – جوشکاری نامناسب
یکی از مهم ترین بخش های سخت اسکلت های فلزی اتصالات است.که به دو صورت جوشکاری و پیچ و مهره انجام می گیرد. یکی از معایت اسکلت های فلزی نیز در این همین بخش است درصورتی اتصالات به درستی انجام نشود و جوشکاری با دقت و اصولی صورت نگیرد. به تدریج از مقاومت اسکلت کم شده و باعث فاجه خواهد شد.
تصویر شماره 4 – ترک عرضی و ترک ستاره ای در جوش (Weld Cracks)به علت جوشکاری نامناسب
نتیجه گیری
دراین مقاله سعی شد یک تعریف کلی از اسکلت فلزی، کاربرد آن و مزایا و معایت آن شرح داده شود. براساس مطالب عنوان شده باید نتیجه گرفت، با توجه به اینکه در ساخت اسکلت های فلزی از فولاد استفاده می شود واین فلز خصوصیت های از جمله تحمل بسیار زیاد وزن ساختمان، قابلیت برشکاری و جوشکاری، تحمل در برابر نیروهای گرانشی و دینامیکی و همچنین تحمل در برابر خمیدگی و شکستگی دارد. در عین حال تهیه مصالح و قطعات آن بسیار راحت مقرون به صرفه است و از سویی دیگر برای کارفرمایان و سازندگان وزن واشغال فضا ساختمان بسیار مهم است که این نوع اسکلت نسبت به نوع بتنی برتری دارد،پس اسکلت فلزی دراولیت ساخت وساز قرار می گیرد. دراین میان نباید معایت اشکلت های فلزی را از نظر دور داشت. از جمله اینکه تحمل این نوع اسکلت در دمای بیش 500 درجه سانتی گراد بسیار پایین و خطرناک است. یکی دیگر از معایت اسکلت های فلزی، ضعف و تحمل پایین در برابر شرایط جوی است وامایکی از اصلی ترین معایب اسکلت های فلزی، عدم جوشکاری اصولی و دقیق و اتصالات نامناسب در برخی سازه ها است که متأسفانه مهندسان ناضر نیز نظارت درست و کافی دراین خصوص ندارند که نه تنها هزینه های تعیر و نگهداری را بالا می برد می تواند فاجعه بار و خطر آفرین باشد.