ورق های فلزی شکلی از محصولات فلزی هستند که با انجام فرایندهایی با ضخامت های کم و عموما طول زیاد به بازار عرضه می شوند. امروزه از فلزات مختلفی برای ساخت ورق استفاده می شود که مهمترین آن ها فولاد است. ورق گرم یا سیاه، ورق سرد یا روغنی، ورق گالوانیزه ، ورق عاج دار و ... همه انواع مختلفی از ورق های فولادی هستند. در کنار ورق های فولادی از فلزات دیگر مانند آلومینیوم و برنج نیز برای ساخت ورق استفاده می شود.
تصویر شماره ۱ - انواع ورق فلزی
در ادامه این مقاله ما به معرفی انواع ورق های فلزی به همراه کاربرد آن ها خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
دسته بندی ورق های فلزی از نظر جنس
دسته بندی ورق های فلزی از جنبه های مختلف مانند سایز، ضخامت، جنس و کاربرد می تواند انجام شود. ما در اینجا به دسته بندی ورق های بر مبنای جنس پرداخته ایم.
ورق ها را در یک تقسیم بندی کلی می توان به دو دسته ی ورق های فولادی و غیر فولادی دسته بندی کرد. ورق های فولادی نیز خود شامل دو دسته ی ورق های پوشش دار و غیر پوششی هستند. منظور از ورق های پوشش دار همان ورق های فولادی هستند که با فلزی دیگر مانند روی (زینک) یا قلع پوششی محافظ برای جلوگیری از زنگ زدگی بر روی آنها قرار گرفته است.
-
انواع ورق فولادی بدون پوشش
ورق سیاه
ورق سیاه یا ورق گرم نوعی از ورق فولادی ست که از طریق فرایند نورد گرم تولید می شود. به همین دلیل به عنوان ورق گرم یا Hot Rolled شناخته می شود. از طرف چون ظاهری مات و سیاه دارد به آن ورق سیاه نیز گفته می شود. ورق سیاه به نوعی محصول پایه به حساب می آید که از آن برای ساخت انواع دیگر ورق مانند ورق روغنی و ورق های عاج دار و گالوانیزه استفاده می شود. از کاربردهای مهم ورق سیاه می توان به استفاده از آن در ساخت مخازن ذخیره ی نفتی اشاره کرد.
شما می توانید جهت آشنایی بیشتر با ورق سیاه مقاله “ورق سیاه چیست” را مطالعه فرمایید. همچنین قیمت روز ورق سیاه نیز از طریق وب سایت مدیران آهن قابل دسترسی می باشد.
تصویر شماره ۲ - ورق سیاه
ورق روغنی
ورق روغنی نوعی دیگر از ورق های فولادی ست که نتیجه انجام عملیات نورد سرد روی ورق سیاه است. فرایند نورد سرد بر خلاف نورد گرم در دمای محیط انجام می شود و باعث ایجاد کیفیت سطح بالاتری در ورق می شود. ورق های سرد به دلیل عملیات بیشتری که روی آن ها انجام می شود از قیمت بالاتری نیست به ورق گرم برخوردارند. از کاربردهای ورق سرد می توان به استفاده از آن در ساخت بدنه ی اتومبیل اشاره کرد.
تصویر شماره ۳ - ورق روغنی
ورق عاج دار
اگر بر روی پل عابر پیاده قدم زده باشید به احتمال زیاد نوعی از ورق را مشاهده کرده اید که دارای برجستگی هایی بر روی آن است. به این نوع ورق، ورق عاج دار گفته می شود و از آن برای سخت پوشش های کف ساختمان، معابر یا کامیون ها استفاده می شود. ورق های عاج دار از نظر شکل عاج و ضخامت و ابعاد در انواع مختلفی تولید می شوند.
تصویر شماره ۴ - ورق عاج دار
-
انواع ورق فولادی پوشش دار
ورق گالوانیزه
از مشکلات ورق های فولادی این است که به سرعت دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند. به همین دلیل برای افزایش مقاومت ورق پوششی از فلزات مقاوم در برابر زنگ زدگی مانند قلع و روی بر روی سطح ورق داده می شود تا به این ترتیب ورق از کیفیت و مقاومت بیشتری برخودار شود. یکی از انواع بسیار پرکاربرد ورق های پوششدار ورق گالوانیزه است. ورق گالوانیزه از طریق قوطه ورق شدن ورق فولادی درون حوضی از فلز روی مذاب ساخته می شود. از ورق گالوانیزه می توان برای ساخت وسایل یا تجهیزاتی که در فضای باز و یا در معرض رطوبت قرار دارند مانند سقف های شیروانی، کانال کولر، کابینت و ... استفاده کرد.
تصویر شماره ۵ - ورق گالوانیزه
ورق قلع اندود
ورق قلع اندود از نظر ماهیت تولید به ورق گالوانیزه بسیار شبیه است و تنها تفاوت آنها در این است که در ورق قلع اندود همانطور که از نام این ورق مشخص است از قلع برای پوشش دادن سطح ورق استفاده شده است. ورق های قلع اندود مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی و خوردگی دارند و به همین دلیل از آن ها برای ساخت قوطی کنسرو، ساخت وسایل خانگی و ... استفاده می شود.
تصویر شماره ۶ - ورق قلع اندود
ورق رنگی
ورق های رنگی نوعی ورق گالوانیزه هستند که به رنگ های مختلف رنگ آمیزی شده اند و از کیفیت سطح و جذابیت بیشتری برخودارند. در صنایع مختلف مانند ساخت بدنه انبار و کارگاه و سوله، سقف های شیروانی، ساخت لوازم خانگی مانند بدنه یخچال و آبگرمکن، ساخت کابینت و همچنین کانتیتر و ... از ورق های رنگی استفاده می شود. از تولیدکنندگان به نام ورق رنگی در کشور می توان کارخانه فولاد مبارکه اصفهان را نام برد.
تصویر شماره ۷ - ورق رنگی
-
ورق غیر فولادی
ورق استیل
استیل در حقیقت آلیاژی از آهن است که در علاوه بر کربن حاوی عناصر آلیاژی دیگر مانند کروم نیز در ساختار خود می باشد. مهمترین ویژگی استیل داشتن خاصیت ضد زنگ بودن است و به همین دلیل به آن فولاد ضد زنگ نیز می گویند. این ویژگی به دلیل وجود کروم به میزان بیشتر از 12 درصد در استیل ایجاد می شود. البته علاوه بر کروم عناصر دیگری مانند نیکل، مولیبدن، مس و ... نیز در ترکیبات استیل به کار برده می شود که هر کدام باعث تولید گریدهای مختلفی از استیل می گردد.
از استیل ها برای ساخت سینک ظرفشویی، قاشق و چنگال و یا وسایل تزئینی و دکوراتیو می توان استفاده نمود.
تصویر شماره ۸ - ورق استیل
ورق آلومینیوم
آلومینیوم فلزی با ویژگی های منحصر به فرد است. مهمترین آن ها نیز نسبت استحکام به وزن بالاست. از طرف دیگر آلومینیوم در برابر خوردگی نیز مقاومت خوبی دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص آلومینیوم و انواع گریدهای آن می توانید مقاله “ورق آلومینیوم” را مطالعه کنید.
آلومینیوم در صنایع هوایی کاربرد بسیار زیادی دارد و از آن برای ساخت بدنه ی هواپیما استفاده می شود. از کاربردهای خانگی ورق های الومینیوم می توانبه ساخت فویل، قابلمه و وسایل آشپزخانه اشاره کرد.
تصویر شماره ۹ - ورق آلومینیوم
ورق برنجی
برنج یا Brass آلیاژی از مس و روی (زینک) است. البته عناصر دیگری مانند قلع، آلومینیوم، سیلیسیم، منگنز و ... نیز در برخی برنجی های آلیاژی استفاده می شود. برنج از چکش خواری خوبی در مقایسه با مس و روی برخودار است. ورق برنجی برای ساخت سکه و یا تجهیزات نوازندگی مانند شیپور و ... کاربرد دارد.
تصویر شماره ۱۰ - ورق برنجی
نتیجه گیری
تقسیم بندی که در این مقاله عنوان شد تنها بر اساس جنس ورق های فلزی و آن هم فلزات پرکاربرد است. واضح است که این تقسیم بندی بر اساس پارامترهای دیگری مانند ضخامت، کاربرد، ابعاد و ... نیز می تواند انجام شود.
چنانچه شما به اطلاعات بیشتری در خصوص هر کدام از ورق های ذکر شده نیاز دارید می توانید به مجموعه مقالاتی که در ساخت مدیران آهن وجود دارد مراجعه کنید.