۵۰۰ 
نیکل چیست؟
عنصر نیکل با نماد Ni، دارای عدد اتمی ۲۸ است. نیکل فلزی با ساختار بلورین، رنگ سفید و نقره ای براق، چکش خوار و قابل انعطاف است. عنصر نیکل به گروه آهن و کبالت تعلق دارد و از نظر خواص مغناطیسی و فعالیت شیمیایی نیز به این عناصر شباهت زیادی دارد.
تصویر شماره ۱ - فلز نیکل
نیکل از نظر فراوانی پنجمین عنصر روی زمین است و به طور گسترده در هسته ی زمین یافت می شود. کشورهای روسیه، استرالیا و کانادا از بزرگترین تولید کنندگان نیکل در جهان هستند.
آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
تاریخچه ی نیکل
کاربرد نیکل به حدود ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد باز می گردد. آلیاژهایی در سوریه کشف شده است که در حدود ۲ درصد نیکل در ترکیبات خود دارند. علاوه بر آن در چین نیز شواهی وجود دارد که در ۱۷۰۰ تا ۱۴۰۰ سال پیش از میلاد از نیکل تحت نام مس سفید استفاده می شده است.
نیکل اولین بار توسط دانشمندی سوئدی در سال ۱۷۵۱ کشف شد. در قرن ۱۹م از نیکل برای ساخت الیاژی به نام نقره نیکل استفاده شد. این الیاژ ترکیبی از روی و مس و نیکل بود. البته دلیل نامگذاری این عنصر به دلیل رنگ نقره ای آن بود و گرنه هیچ گونه نقره ای در آن وجود نداشت. در سال ۱۸۵۷ در آمریکا از ترکیب نیکل و مس برای ضرب سکه استفاده شد.
اما در قرن بیستم استفاده از نیکل وارد دوره ی تازه ای شد. با ساخت فولادهای زنگ نزن در قرن بیستم از عنصر نیکل به طور گسترده در ساخت آن ها استفاده شد. آلیاژهای آهن بر پایه نیکل از مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی برخوردار هستند و می توانند دمای بالایی را تحمل کنند.
کاربرد نیکل در صنعت فولاد
بیش از ۶۵ درصد نیکلی که در جهان تولید می شود در صنعت ساخت فولادهای ضد زنگ استفاده می شود. فولادهای ضد زنگ گروهی از فولادها هستندکه حاوی حداقل ۱۰ درصد کروم می باشند. البته علاوه بر کروم از عناصر دیگری مانند نیکل نیز برای ساخت استنلس استیل بهره گرفته می شود. فولادهای ضد زنگ بر اساس نوع عناصر آلیاژی و درصدی که در ساختار وجود دارند به گروه های مختلفی تقسیم بندی می شوند. از شناخته شده ترین انواع استنلس استیل های می توان استیل ۳۰۴، استیل ۳۱۶، استیل ۳۲۱، اسیتل ۴۱۰ و استیل ۳۰۹ را نام برد.
از طرف دیگر نیکل سختی پذیری فولاد را افزایش می دهد و بین ۰٫۲۵ تا ۵ درصد در استیل استفاده می شود. نیکل همچنین چقرمگی شکست، استحکام و سختی آن را افزایش می دهد. به همین دلیل اگر در دمای پایین به چقرمگی شکست زیادی نیاز باشد درصد نیکل را تا ۹ درصد بالا می برند.
تصویر شماره ۳ - استفاده از نیکل در ساخت فولاد ضد زنگ
دسته ای از آلیاژهای آهن نیز وجود دارند که بین ۳۰ تا ۴۰ درصد آلیاژ نیکل دارند و به آن ها Invar گفته می شود.
فولادهای نیکل کاربرد وسیعی دارند اما برای بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی درصدی از کروم و مولیبدن نیز در ترکیب آن ها استفاده می شود. وجود این ترکیبات باعث می شود تا آلیاژ حاصل از سختی پذیری و استحکام بالایی برخودار باشد و مقاومت سایشی آن نیز زیاد شود.
از نیکل در ساخت چدن نیز استفاده می کنند. نیکل در هر نسبتی با چدن آلیاژ می شود. استفاده از نیکل در چدن باعث می شود تا ساختار آن یکنواخت شده و خواص بهتری از خود نشان دهد.
بیشتر مطالعه کنید: اثر عناصر مختلف بر فولاد
سایر کاربردهای نیکل
از دیگر کاربردهای نیکل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساخت باتری های قابل شارژ
- استفاده در ضرب سکه
- صنایع آبکاری
- صنایع الکترونیک
- ساخت وسایل آشپزخانه
تصویر شماره ۴ - استفاده از فولاد ضد زنگ برای ساخت ساعت
بیشتر مطالعه کنید: انواع ورق استیل و کاربردهای آن