اسکلت بندی ساختمان یک ساختار قالب دار است که اغلب برای ساخت سازههای چند طبقه استفاده می شود. در واقع اسکلت بندی پایه و اساس یک ساختمان است. سازندگان ساختمان همواره در ابتدای کار با چالش های انتخاب بهترین نوع اسکلت بندی مواجه می شوند. به طور کلی سه نوع اسکلت بندی داریم: اسکلت فلزی، اسکلت بتنی و اسکلت چوبی
انتخاب اسکلت بندی مناسب برای ساختمان علاوه بر اینکه تاثیر زیادی در قیمت تمام شده میگذارد، موجب استحکام و دوام بیشتر ساختمان نیز شده و به نوعی در تصمیمات مراحل بعدی ساخت کمک فراوانی به پیمانکار پروژه می کند. به طور کلی در زمان انتخاب اسکلت بندی ساختمان باید شرایط آب و هوایی و جغرافیایی را نیز مد نظر قرار داد.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
مراحل ساختمان سازی
زمانی که تصمیم به ساختمان سازی میگیرید، باید مراحل زیر را گام به گام انجام دهید تا در پایان سازهای مستحکم و قابل استاندارد داشته باشید. مراحل ساختمان سازی به ترتیب عبارتند از :
- نقشه کشی ساختمان
- گودبرداری زمین
- اجرای بتن و آماتوربندی
- قالب بندی و بتن ریزی
- اجرای اسکلت ساختمان
- اجرای سقف ساختمانی
- دیوار چینی
- شمشه ساختمان
- گچ و خاک دیوارها
- سفیدکاری و نهایی کردن دیوارها
- کف سازی نهایی و آب بندی
- کاشی کاری دیوار
- ساخت سقف
- نمای بیرونی و عایق کاری
- تمیز کاری و تحویل ساختمان
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع قالب بندی ساختمان
همانطور که مراحل ساختمان سازی را به ترتیب در بالا ذکر کردیم متوجه شدیم که انتخاب اسکلت فلزی در مرحله 5 قرار دارد و تمام مراحل بعد از آن باید بر مبنای اسکلت انتخابی تعیین شود.
تصویر شماره 1 - ساختمان سازی
بیشتر بخوانید: مراحل و راهنمای کامل ساختمان سازی 1400
اسکلت بندی ساختمان و معرفی انواع آن
در اصل اسکلت بندی ساختمان تعیین کننده ساختار و استحکام سازه است که به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند:
- اسکلت فلزی
- اسکلت بتنی
- اسکلت چوبی
اسکلت بندی در ساختمان سازی در دو قالب سبک و سنگین تولید می شود که بر مبنای استحکام و وزن اسکلت هستند. اسکلت بندی سبک به اسکلت های فلزی و چوبی سبک و اسکلت بندی سنگین به اسکلت های بتنی، چوبی و فلزی سنگین طبقهبندی می شوند.
اسکلت چوبی
در کشور آمریکا شمالی، شمال اروپا و کشور استرالیا به دلیل شرایط آب و هوایی اکثرا از اسکلت چوبی سبک استفاده می کنند. معمولا در زمان ساخت اسکلت های متوسط و کوچک به دلیل ارزان قیمت، سبک وزن و شکل پذیر بودن، اسکلت چوبی بکار میگیرند.
از معایب اسکلت چوبی می توان به استحکام پایین در برابر آتش سوری، طوفان و بلاهای طبعی اشاره کرد به همین در گذشته اکثرا از این نوع اسکلت استفاده می شد و هم اکنون کاربرد کمتری دارد و اغلب برای ساخت خانه در مناطق ویلایی یا خانه های یک طبقه استفاده می شود.
چندین سال اخیر از روشی به نام اسکلت بندی چوبی بالونی استفاده می شد. اما امروزه این روش کاملا منسوخ شده زیرا در آن از تیرهای بلند و پهن استفاده می شود که عوارضی مانند وزن زیاد، پایین آوردن تحمل وزن بنا، آتش زا بودن و دشوار بودن جابه جایی اشاره کرد.
تصویر شماره 2 - اسکلت بندی چوبی
برای ساخت موارد زیر از اسکات چوبی استفاده می کنند:
- اسطبل ها
- ساختمان های تفریحی
- ساختمان های کشاورزی
- ساختمان های تجاری کم ارتفاع
- محل نگهداری قایق ها و پارگینگ خودرو
اسکلت چوبی از موارد ذیل تشکیل شده :
- تیرهای عمارتی افقی برای پشتبانی از کف ساختمان
- تیرهای عرضیظاق برای کل دهی به سقف
- ورق های پوشاننده برای اتصال تیرهای ستونی
- روکش های جانبی که دیوارها را می پوشانند
بیشتر بخوانید: محاسبه تیرآهن برای ساختمان دو طبقه
اسکلت بتنی
در اسکلت بندی بتنی سازه در زمان ساخت از بتن یا بتن آرمه (سیمان، ماسه، شن و فولاد به شکل میلگرد) استفاده میکنند. در اسکلت بندی بتنی؛ ستون ها، شاه تیرها و پی ها از بتن ساخته شده اند. در ساختمان هایی با اسکلت بتنی، تمامی تیرهای اصلی و دیوارهای برشی از بتن ساخته می شوند.
تصویر شماره 2 - اسکلت بندی بتنی
اسکلت بتنی از موارد زیر ساخته می شود:
- تیرهای اصلی
- تیرهای فرعی
- پی و فونداسیون
- دیوار برشی
- پله
- ستون
- سقف
مزایای اسکلت بتنی
اشاره به برخی از مزایای اسکلت بندی بتنی:
- تمام اجزای تشکیل دهنده بتن، به عنوان مصلح بومی شناخته میشوند و قیمت پایینی دارند.
- بتن مقاومت خوبی درمقابل آب و رطوبت و آتشسوزی دارد.
- اجرای سازه های بتنی در برابر با سازه های فولادی و حتی چوبی، نیاز کمتری به نیروی متخصص دارد.
- ساختمانی بتنی در مقابل ساختمان های فلزی نیاز کمتری به نگهداری و محافظت دارد.
اسکلت بتنی در برابر مزایایی که دارای چندین معایب نیز دارد که میتوان به مقاومت کششی پایین، انتقال گرما و سرما به داخل ساختمان، تاثیر پذیری از شرایط آب وهوایی، ضعف در برابر بارهای ناشی از انفجار و وزن تمام شده بالاتر از اسکلت فلزی اشاره نمود.
بیشتر بخوانید: مقدار میلگرد مصرفی برای ساختمان سازی
اسکلت بندی فلزی
اسکلت فلزی با نام اسکلت فولادی نیز قابل مطرح است. اسکلت فلزی به دلیل دارا بودن مزایای زیاد محبوبیت فراوان در میان معماران و مهندسان سازه دارد. بهترین روش برای سفت کاری اجرای اسکلت فلزی استفاده از جوشکاری و پیچ و مهره می باشد. اما لازم به ذکر است که اتصالات جوشکاری مقاومت پایین تری در برابر پیچ و مهره دارد.
اسکلت فلزی از تیرآهن، میلگرد، نبشی، پروفیل و ناودانی تشکیل شده و به همین دلیل مقاومت بسیار بالایی در برابر دیگر اسکلت های ساختمان دارد.
تصویر شماره 3 - اسکلت بندی فلزی
مزایای اسکلت بندی فلزی
- اسکلت فلزی در برابر انفجار، آتشسوزی و زمین لرزه مقاومت بالایی دارند.
- دوام و ماندگاری فولاد بسیار بالاست و قابلیت بهرهبرداری دراز مدتی خواهند داشت.
- اسکلت فلزی از مقاومسازی و قابلیت تقویت پذیری خوبی برخوردار است.
- نصب قطعات فلزی در قیاس با قطعات بتنی سریع تر بوده و زمان کمتری صرف می شود.
معایب اسکلت فلزی
از مهمترین معایب اسکلت فلزی به شرح ذیل می باشد:
- ضعف در برابر حرارت (زمانی که دمای ساختمان به 600 درجه سانتی گراد برسد، مقاومت فلز کاهش می یابد).
- جوش ناماسب (اتصالات قطعات اسکلت فلزی توسط جوش انجام می شود به علت مواردی ماندد قدیمی بودن ماشین الات، عدم تخصص جوشکاری، عدم کنترل دقیق مهندسین ناظر و ... احتمال خطا در آن زیاد است).
- خوردگی فلزات (مقاطع فولادی استفاده شده در بازه ی زمانی به مرور زمان دچار زنگ زدگی و خوردگی می شوند).