تفاوت tube و pipe چیست؟
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
تاریخ انتشار: ۲۰ اسفند ۱۴۰۱
مدت مطالعه: دقیقه
<p>در فارسی معادل هر دو کلمه ی pipe و tube را لوله می گویند در حالی که pipe و tube از هم متفاوت هستند و هر کدام تعریف و ویژگی های خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی تفاوت های پایپ (pipe) و تیوب (tube) خواهیم پرداخت. تعریفی از هر کدام ارائه می کنیم و کاربردهای آنها را ذکر خواهیم کرد.</p>
<p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 1 - پایپ و تیوب.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1632988731326.jpg" alt="پایپ و تیوب"></p>
<p style="text-align: center;">تصویر شماره 1 – پایپ و تیوب</p>
<h2 dir="rtl">تفاوت tube و pipe چیست؟</h2>
<p dir="rtl">در فارسی معادل هر دو کلمه ی pipe و tube را لوله می گویند در حالی که pipe و tube از هم متفاوت هستند و هر کدام تعریف و ویژگی های خاص خود را دارند. در این مقاله به بررسی تفاوت های پایپ (pipe) و تیوب (tube) خواهیم پرداخت. در طول مقاله تعریفی از دو محصول نام برده شده ارائه کرده و به تفاوت های بین این دو می پردازیم. ولی به طور کلی می توان گفت پایپ یا لوله یک مقطع کاملا دایره ای شکل است که برای انتقال سیالات همانند گاز، آب و ... استفاده می شود ولی تیوب محصولی است که می تواند با سطح مقطع های دایره، بیضی، مربع یا مستطیل در انواع مختلفی ظاهر شود؛ برای مثال تیوب های سازه ای که نوعی از این محصول کاربردی می باشد، برای ساخت چهارچوب، سازه های پل، موانع موجود در جاده و ... کاربرد دارد.</p>
<p dir="rtl">احتمالا شما هم به کلمات پایپ و تیوب برخورد کرده اید و ممکن است در حالی که معنای دقیق آن ها را نمی دانسته اید آن ها را به جای یکدیگر به کار برده باشید. بیشتر مردم حتی افراد متخصص که در صنایع مرتبط مشغول به کار هستند نیز تعریف دقیق پایپ و تیوب را نمی دانند. شاید عده ای فکر می کنند به هر حال هر دوی آنها سیلندرهایی تو خالی هستند و چه تفاوتی می کند که نام دقیق هر کدام چیست؟ اما برای افراد حرفه ای مهم است که به طور دقیق از مشخصات و تعریف ابزاری که استفاده می کنند اطلاع داشته باشند. در ادامه به تعریف پایت و تیوب خواهیم پرداخت.</p>
<h2 dir="rtl">کاربرد تیوب چیست؟</h2>
<p dir="rtl">تیوب ها به طور کلی برای اهداف سازه ای به کار برده می شوند و قطر خارجی (OD) آن عددی مهم به شمار می آید. سایز تیوب ها به وسیله ی قطر خارجی و ضخامت جداره (Wall Thickness) مشخص می شود. مقدار قطر خارجی اعلام شده و قطر خارجی اندازه گیری شده بسیار به یکدیگر نزدیک هستند. تیوب ها معمولا نسبت به پایپ ها به دلیل دقیق تر بودن تلرانس های تولید گرانتر هستند.</p>
<h2 dir="rtl">مزایای استفاده از تیوب</h2>
<p dir="rtl">· برخورداری از استحکام بالا و وزن مناسب</p>
<p dir="rtl">· نیاز به اتصالات کمتر برای متصل نمودن دو تیوب بهم</p>
<p dir="rtl">· برخورداری از ظاهر بهتر</p>
<p dir="rtl">· نیاز کمتر به تعمیرات</p>
<p dir="rtl">· ساده گشاد نمودن دهانه تیوب</p>
<p dir="rtl">· انعطاف پذیری مناسب و سهولت در خم نمودن آن</p>
<p dir="rtl">· افت فشار کمتر</p>
<h2 dir="rtl">انواع مختلف تیوب</h2>
<p dir="rtl">این محصول از لحاظ کاربرد به سه دسته تقسیم می شود که شامل:</p>
<p dir="rtl">· تیوب سازه یا Structural Tube</p>
<p dir="rtl">· تیوب مکانیکی یا Mechanical Tube</p>
<p dir="rtl">· تیوب فشار یا Pressure Tube</p>
<p dir="rtl">همچنین این محصول بر اساس جنس هم به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شود که شامل :</p>
<p dir="rtl">· تیوب مسی</p>
<p dir="rtl">· تیوب فولادی</p>
<p dir="rtl">· تیوب پلاستیکی</p>
<p dir="rtl">· تیوب آلومینیومی</p>
<h2 dir="rtl">کاربرد پایپ چیست؟ </h2>
<p dir="rtl">پایپ ها، لوله هایی هستند که در خطوط لوله و سیستم های لوله کشی به کار برده می شوند و به طور عمده برای انتقال گاز یا مایعات از آنها استفاده می شود. برای معرفی پایپ ها از سایز اسمی (NPS) و رده پایت (Wall thickness) استفاده می شود. سایز اسمی پایپ بوسیله موسسه استاندارد ملی آمریکا تعریف می شود و نباید با برخی استانداردهای لوله مانند NPT و NPSC اشتباه گرفته شود. برای مشاهده و مطالعه انواع لوله می توانید به مقاله "لوله چیست و انواع آن" مراجعه کنید.</p>
<p dir="rtl">تولید سایزهای اسمی پایپ ها از شماره 1/8 تا 12 اینچ بر اساس قطر خارجی اسمی استاندارد شده انجام می گیرد و با مقدار قطر خارجی اندازه گیری شده متفاوت است. برای سایز اسمی پایپ 14 اینچ و به بالا از قطر خارجی اندازه گیری شده استفاده می شود.</p>
<p dir="rtl">اینکه بسیاری از مهندسان و لوله کش ها به اشتباه تصور می کنند که سایز اسمی پایپ (NPS) در لوله های کوچکتر، به قطر داخلی (ID) لوله اشاره دارد به دلیل تعریف اولیه ایست که از استاندارد صورت گرفته. مقدار قطر خارجی استاندارد شده در ابتدا به این صورت تعریف شد که یک لوله با قطر خارجی استاندارد شده و ضخامت دیواره، مقدار قطر داخلی تقریبا برابر با سایز اسمی پایپ داشت. برای مثال پایپ 3 اینچ رده ی 40 مقدار قطر خارجی و ضخامت دیواره ای دارد که تقریبا قطر داخلی آن را برابر با 3 اینچ نشان می دهد. صرف نظر از مقدار ضخامت دیواره ی پایپ مقدار قطر خارجی اسمی آن تغییر نمی کند.</p>
<h2 dir="rtl">تفاوت بین تیوب و لوله</h2>
<p dir="rtl">پس از آنکه با تیوب و لوله به طور مختصر آشنا و متوجه شدیم این دو محصول یکی نیستند، حال باید به بررسی تفاوت های بین این دو محصول بپردازیم. در ادامه چند تفاوت مهم بین تیوب و لوله معرفی شده است.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت بین لوله و تیوب از لحاظ کاربرد</h3>
<p dir="rtl">در موقعیت هایی که به قطرهای خارجی دقیقی نیاز است از تیوب استفاده می شود؛ این محصول همیشه یک تکه و انعطاف پذیر است که می تواند بر هم عمود هم شوند. کاربرد های مختلف تیوب عبارتند از:</p>
<p dir="rtl">· استفاده در خط گاز یا خط هیدرولیک</p>
<p dir="rtl">· کاربردی برای انتقال آب</p>
<p dir="rtl">· حمل و نقل مایعات و گازها</p>
<p dir="rtl">· حفاظت از سیم ها، کابل های برق یا فیبر نوری</p>
<p dir="rtl">از پایپ برای انتقال گاز و مایعاتی همانند آب، نفت، گاز و ... استفاده می شود. پایپ ها به طور عمده در تجهیزات خانگی استفاده می شود؛ دیگر کاربرد های این محصول عبارت است از:</p>
<p dir="rtl">· کاربردی در سیستم های لوله کشی</p>
<p dir="rtl">· حمل و نقل مایعات و گازها</p>
<p dir="rtl">· استفاده در سیستم های تحویل مایعات</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت پایپ و تیوب از لحاظ شکل ظاهری</h3>
<p dir="rtl">شکل ظاهری تیوب می تواند مربع، مستطیل یا دایره باشد و معمولاً درز آن ها جوش داده می شود؛ از تیوب زمانی استفاده می شود که به قطر کمتری نیاز است. در مقابل پایپ از شکل سطح مقطع دایره ای شکلی برخوردار است و در دو نوع درزدار و بدون درز تولید می گردد؛ کاربرد حساس پایپ ها سبب شده قبل از استفاده و انتقال سیالات، تست های کنترل کیفی و هیدرولیک خواص مکانیکی بر روی آن ها انجام گیرد.؛ سایز و ابعاد پایپ برای استفاده همانند سایر محصولات متناسب با کاربرد انتخاب می شود.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت پایپ و تیوب در قطر</h3>
<p dir="rtl">باید بدانید لوله معمولاً با ابعاد قطر خارجی و ضخامت دیواره اندازه گیری و تعیین می شود؛ در دو پارامتر نام برده شده ضخامت دیواره خیلی مهم است زیرا استحکام لوله به آن بستگی دارد. در مقابل در پایپ به قطر داخلی و ضخامت دیواره داخلی توجه می شود به عنوان یک نشانه برای اشتباه نکردن به خاطر داشته باشید که پایپ برای انتقال گاز و سیالات است پس اندازه دهانه ای که گاز می تواند عبور کند مهم است. به عنوان نکته بیشتر بدانید تحمل و قدرت پایپ نسبت به تیوب کمتر است.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت پایپ و تیوب در ضخامت دیوار</h3>
<p dir="rtl">ضخامت دیواره یک لوله فولادی بر حسب اینچ یا میلی متر و حتی با گیج یا BWG و SWG هم اندازه گیری می شود.</p>
<p dir="rtl">در پایپ ضخامت یک لوله فولادی با مقادیری همانند Sch.Xs، Sch.STD و ... بیان می شود.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت پایپ و تیوب در فرآیند ساخت</h3>
<p dir="rtl">تیوب برای ساخت به فرآیندها، آزمایش ها و بازرسی های بالاتری نیاز دارد در نتیجه مدت زمان تولید آن طولانی تر است. این در حالی است که فرآیند ساخت پایپ خیلی راحت تر از تیوب است.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت در مواد اولیه برای ساخت</h3>
<p dir="rtl">تیوب معمولاً از فولاد نرم، استیل، کروم، مس، برنج، آلیاژهای آلومینیوم و ... تولید می شود. تفاوت مواد استفاده شده برای تولید این دو محصول تا حد زیادی بر قیمت و کاربرد آن ها تاثیر می گذارد.</p>
<p dir="rtl">پایپ: از فولاد کم آلیاژ یا فولاد کربنی تولید می گردد؛ معمولاً برای ساخت آن از ورق سیاه نورد گرم استفاده می شود. گفتنی است برای مقاومت بیشتر هم تیوب و هم پایپ را می توان گالوانیزه کرد.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت در هزینه های تولید</h3>
<p dir="rtl">ساخت تیوب به انرژی، نیروی کار و مواد بیشتری برای تولید نیاز دارد بنابراین هزینه های نهایی تولید آن به نسبت ساخت پایپ بیشتر است.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت در سختی</h3>
<p dir="rtl">با وجود اینکه می توان لوله های برنجی و مسی را نسبتاً آسان شکل داد ولی با این وجود معمولاً محصولات سخت به حساب می آیند. در مقابل پایپ ها تجهیزاتی سخت تر هستند و بدون استفاده از تجهیزات خاص آن ها را نمی توان شکل داد.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت در اتصال به یکدیگر</h3>
<p dir="rtl">تیوب ها را می توان با روش هایی همانند لحیم کاری در کوتاه ترین زمان بهم متصل نمود این در حالی است که فرآیند اتصال یک پایپ به پایپ دیگر فشرده است زیرا به جوش، فلنج یا رزوه نیاز دارد.</p>
<h3 dir="rtl">تفاوت در مدل اندازه گیری</h3>
<p dir="rtl">پایپ ها محصولاتی هستند که توسط قطر خارجی اندازه گیری می شوند ولی پایپ ها برعکس با قطر داخلی.</p>
<h2 dir="rtl">جمع‌بندی تفاوت تیوب و پایپ</h2>
<p dir="rtl">سایز پایپ به مقدار اسمی قطر داخلی (و نه مقدار واقعی آن) اشاره دارد. رده نیز به ضخامت دیواره ی پایپ اشاره می کند. مقدار واقعی قطر خارجی در پایپ بزرگتر از مقدار اسمی آن است.</p>
<p dir="rtl">از طرف دیگر در تیوب ابعاد به مقدار واقعی قطر خارجی اشاره میکند. مقدار واقعی قطر خارجی تیوب همان مقدار اسمی قطر خارجی آن است. سایز تیوب صرف نظر از ضخامت دیواره مقدار قطر خارجی آن است.</p>
<p dir="rtl">برای مثال مقدار قطر خارجی در پایپ 1 ¼ اینچ برابر با 1.625 اینچ است ولی در تیوب 1 ¼ اینچ مقدار قطر خارجی 1.25 اینچ می باشد.</p>
<p dir="rtl">دلیل تفاوت این است که از پایپ ها برای انتقال سیالات و از تیوب ها برای ساختن یک سازه استفاده می شود. به همین دلیل تیوب ها به وسیله قطر خارجی و ضخامت دیواره تعریف می شوند که مقدار مقاومت سازه را بتوان محاسبه کرد و لوله ها از طریق قطر داخلی، تا مقدار انتقال سیال، سرعت و حجم آن قابل محاسبه باشد.</p>
<p dir="rtl">کلام آخر</p>
<p dir="rtl">در این مقاله گفته شده که بین پایپ و تیوب چه تفاوت هایی وجود دارد؛ به طور کلی می توان گفت پایپ یک لوله با سطح مقطع گرد است که برای انتقال مایعات و گاز ها استفاده می شود و با قطر اسمی DN یا NPS تعیین می گردد. ولی در مقابل تیوب قطعه ای توخالی است که با سطح مقطع مربع، مستطیل، بیضی و دایره می توان آن را یافت؛ این محصول بر حسب قطر خارجی معرفی می شود.</p>
