پایپینگ (piping) و مهندسی پایپینگ چیست؟

<h2>پایپینگ چیست؟</h2> <p>لوله ها برای انتقال و توزیع سیالات به صورت گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. اما انتقال از طریق خطوط لوله می تواند بسیار پیچیده باشد. تصور کنید که گاز استخراج شده در جنوب ایران قرار است برای مصرف به اروپا منتقل شود. طبیعتا حجم زیادی از محاسبات و تمهیدات لازم است تا این انتقال به خوبی و بدون مشکل انجام شود. طراحی لوله کشی ها از لوله کشی خانگی گرفته تا خطوط انتقال بین قاره ای نیازمند دانش و تجربه است.</p> <p>لوله کشی که در زبان انگلیسی به آن پایپینگ (Piping) گفته می شود سیستمی است که از طریق اتصال مجموعه ای از لوله ها به یکدیگر برای انتقال، تویع، کنترل سیالات و اندازه گیری آن ها مورد استفاده قرار می گیرد. هنگامی که از طراحی پایپینگ صحبت می شود منظور طراحی و اجرای لوله کشی به گونه است که فعالیت های مورد انتظار سیستم لوله کشی با بازدهی بالا انجام شود.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 1 - نمونه از لوله کشی.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1635941658345.jpg" alt="نمونه ای از پایپینگ" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 1 &ndash; نمونه ای از پایپینگ</p> <p><strong>آنچه در این مقاله خواهید خواند:</strong></p> <ul> <li><a title="کاربرد سیستم های لوله کشی (پایپینگ)" href="#application">کاربرد سیستم های لوله کشی (پایپینگ)</a></li> <li><span id="application"></span><a title="تاریخچه ی پایپینگ" href="#history">تاریخچه ی پایپینگ</a></li> <li><a title="تجهیزات سیستم های لوله کشی (اجزای پایپینگ)" href="#Equipment">تجهیزات سیستم های لوله کشی (اجزای پایپینگ)</a></li> <li><a title="انواع سیستم های لوله کشی" href="#types">انواع سیستم های لوله کشی</a></li> <li><a title="مهندس پایپینیگ کیست؟" href="#Engineer">مهندس پایپینیگ کیست؟</a></li> </ul> <h2>کاربرد سیستم های لوله کشی (پایپینگ)</h2> <p>همه ما سیستم لوله کشی آب و گاز خانگی را دیده ایم اما محدوده ی کاربرد سیستم های پایپینگ تنها به انتقال آب و گاز طبیعی محدود نیست. در پتروشیمی، شهرسازی، صنایع غذایی، نفت، سازه های دریایی، انتقال فاضلاب، راه سازی، سیستم های تهویه، ابزار دقیق <span id="history"></span>و ... از سیستم های لوله کشی استفاده می شود. در هر مورد با توجه به اهداف و کاربرد لوله کشی نوع تجهیزات و سیستم لوله کشی انتخاب می شود. برای آشنایی با برخی از پارامترهای انتخاب لوله های فولادی می توانید به مقاله ی "<a title="پارامترهای انتخاب متریال لوله" href="https://www.modiranahan.com/article/490/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86%DA%AF" target="_blank" rel="nofollow">پارامترهای انتخاب متریال لوله</a>" مراجعه کنید.</p> <blockquote> <p>بیشتر بخوانید: <a title="سایز اسمی لوله (NPS) چیست؟" href="https://www.modiranahan.com/article/471/%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA" target="_blank" rel="nofollow">سایز اسمی لوله (NPS) چیست؟</a></p> </blockquote> <h2>تاریخچه ی پایپینگ</h2> <p>لوله ها و خطوط لوله برای هزاران سال است که برای انتقال منابع از محلی به محل دیگر در خدمت انسان بوده اند. از 3 هزار سال پیش که لوله های مسی توسط مصریان مورد استفاده قرار گرفتند تا خطوط انتقال پیشرفته ی امروزی، لوله ها به بقای انسان کمک شایانی کرده اند.</p> <p>اکتشافات در محدوده سد سیمره در غرب ایران منجر به کشف یک سیستم انتقال آب 5 هزار ساله در زیر زمین شد. این سیستم لوله کشی از یک حوضچه ی کوچک و لوله های سفالی تشکیل شده بود. هر کدام از لوله ها به طول یک متر و از جنس سفال بودند.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 2 - تصویری از خط لوله 5 هزار ساله در ایران.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1635941699525.jpg" alt="سیستم انتقال آب 5 هزار ساله در ایران" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 2 &ndash; سیستم انتقال آب 5 هزار ساله در ایران</p> <p>همچنین تحقیقات نشان میدهد که در حدود 2500 سال پیش از میلاد مسیح خطوط لوله ی بسیار ابتدایی برای انتقال گاز طبیعی به پکن جهت تامین روشنایی مورد استفاده واقع شده اند.</p> <p><span id="Equipment"></span>رومی ها از آبگذرها استفاده کردند تا آب تازه را از چشمه های بهاری منتقل کنند. این اقدام باعث شد تا آب سالم به دور از آلودگی در اختیار رومیان قرار بگیرد و نقش مهمی در سلامت عمومی مردم داشت. زمانی که امپراتوری روم سقوط کرد دانش انتقال مایعات و بهداشت آن نیز از بین رفت و اروپا وارد دوره ای تاریک شد که با مرگ و بیماری همراه بود. از قرن هفدهم و هجدهم میلادی مجددا بحث لوله کشی مورد توجه قرار گرفت و تا به امروز با پیشرفت و بهبود همراه بوده است. &nbsp;</p> <blockquote> <p>بیشتر بخوانید: <a title="تفاوت tube &nbsp;و pipe &nbsp;چیست؟" href="https://www.modiranahan.com/article/439/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-tube-%C2%A0%D9%88-pipe-%C2%A0%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA" target="_blank" rel="nofollow">تفاوت tube &nbsp;و pipe &nbsp;چیست؟</a></p> </blockquote> <h2>تجهیزات سیستم های لوله کشی (اجزای پایپینگ)</h2> <p>سیستم های لوله کشی از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که مهمترین آن لوله است اما برخی دیگر از تجهیزات پایپینگ می تواند شامل موارد زیر باشد:</p> <ul> <li>تیوب</li> <li>فیتینگ (اتصالات)</li> <li>فلنج</li> <li>گسکت (واشر آب بندی)</li> <li>پیچ و مهره</li> <li>ولو (شیر آلات) و ...</li> </ul> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 3 - فنلج.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1635941718836.jpg" alt=" تجهیزات پایپینگ (فلنج)" /></p> <p style="text-align: center;"><span id="types"></span>تصویر شماره 2 &ndash; تجهیزات پایپینگ (فلنج)</p> <h2>انواع سیستم های لوله کشی</h2> <p>سیستم لوله کشی عموما شامل مجموعه ی کاملی از لوله ها و تجهیزات است که با یکدیگر در ارتباط هستند. سیستم های لوله کشی شریان فرایندهای صنعتی هستند و نقش بسیار حیاتی در جوامع صنعتی امروزی دارند.</p> <p>آنچه که ما بیشتر با آن آشنایی داریم و از نزدیک با آن برخورد کرده ایم عموما سیستم لوله کشی تاسیسات ساختمان بوده است که برای انتقال سیالات درون ساختمان به منظور تامین آب آشامیدنی، تهویه، انتقال گاز و .... مورد استفاده قرار می گیرد. اما سیستم های لوله کشی بر اساس کاربرد می توانند بسیار متنوع باشند. در ادامه توضیحات مختصری در مورد انواع سیستم های لوله کشی ارائه خواهد شد.</p> <h3>لوله کشی فرآیندی</h3> <p>عبارت لوله کشی فرایندی به طور کلی به سیستمی اطلاق می شود که وظیفه ی آن انتقال مواد شیمایی تحت فشار یا در خلا است. همچنین به سیستم های لوله کشی یوتیلیتی که در/ یا برای حمایت از فرایندهای شیمیایی به کار برده می شود نیز گفته می شود. همچنین در برخی موارد که مواد خورنده یا مایعات سمی تحت شرایط خاص منتقل می شوند نیز جز سیستم های فرایند در نظر گرفته می شود. محل هایی که سیستم لوله کشی فرایندی در آن به کار گرفته می شود عبارتست از سایت های پتروشیمی و شیمیایی، پالایشگاه ها و سایت های ساخت کاغذ و دارو.</p> <h3>سیستم لوله کشی نیروگاهی</h3> <p>این سیستم لوله کشی معمولا در نیروگاه های تولید برق، کارخانه های صنعتی و سیستم های گرمایش/سرمایش مرکزی در مقیاس های بسیار بزرگ اجرا می شود. در این سیستم از انرژی حاصل از بخار و آب استفاده می شود. طبق تعریفی که استاندارد ASME ارائه داده است، سیستم های لوله کشی غیر خدماتی را می توان به عنوان سیستم های نیروگاهی لحاظ کرد.</p> <h3>لوله کشی تاسیسات ساختمان</h3> <p>این سیستم وظیفه انتقال سیالات درون ساختمان را بر عهده دارد. تامین آب آشامیدنی، سیستم تهویه، گرمایش و سرمایش، تخیله و فاضلات و .... از جمله کاربردهای این سیستم انتقال است. &nbsp;</p> <h3>لوله کشی شهری</h3> <p>ارائه خدمات شهری به ساختمان ها مسکونی، تجاری، صنعتی و ... به وسیله این سیستم لوله کشی انجام می شود.</p> <h3>لوله کشی خدماتی</h3> <p>لوله های خدماتی اتصال لوله های شهری به لوله های تاسیسات ساختمانی را فراهم میکنند.</p> <h3>لوله کشی انتقالی</h3> <p>لوله هایی که برای انتقال سیالات در مسیرهای کم یا زیاد استفاه می شوند.</p> <h3>لوله کشی تبرید</h3> <p>سیستمی که از آن برای کاهش دمای محیط استفاده می شود.</p> <h3>لوله کشی دریایی</h3> <p>سیستم لوله کشی دریایی برای انتقال سیالات در سازه های آبی یا زیر آب کاربرد دارد.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 4 - خط لوله زیر آب.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1635941747549.jpg" alt=" لوله کشی دریایی" /></p> <p style="text-align: center;"><span id="Engineer"></span>تصویر شماره 4 &ndash; لوله کشی دریایی</p> <blockquote> <p>بیشتر بخوانید: <a title="تفاوت لوله مانیسمان و API چیست؟" href="https://www.modiranahan.com/article/458/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%88-API-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA" target="_blank" rel="nofollow">تفاوت لوله مانیسمان و API چیست؟</a></p> </blockquote> <h2>مهندس پایپینیگ کیست؟</h2> <p>مهندسی پایپینگ یکی از مشهورترین مهندسی ها در گروه نفت و گاز، پتروشیمی، پالایشگاه، سایت های قدرت، فولاد، آب و واحدهای تولید دارو است. مهندس پایپینگ وظیفه ی طراحی و اجرای سیستم های پایپینگ برای انتقال سیال را بر عهده دارد. مهندسین پایپینگ در مراحل طراحی، اجرا، رفع عیب و سایر جنبه های پیاده&zwnj;سازی یک سیستم لوله کشی نقش دارند. بر اساس نوع کاری که مهندس پایپینگ انجام می دهد انواع مختلفی از این مهندسی وجود دارد.</p> <h3>مهندس طراحی پایپینگ</h3> <p>وظایفت مهندس طراح پایپینگ شامل آماده&zwnj;سازی دستورالعمل های طراحی، آنالیز مشکلات در حین طراحی، پشتیابی فنی از تیم و برنامه ریزی فعالیت های تیم پایپینگ است.</p> <h3>مهندس مواد پایپینگ</h3> <p>مهندس مواد پایپینگ وظیفه ی آماده&zwnj;سازی کلاس لوله کشی و مشخصات متریال لوله ها را بر عهده دارد. همچنین آنها ولوها و سایر آیتم ها را نیز فراهم می کنند.</p> <h3>مهندس تنش لوله</h3> <p>یکی از شاخه های مهندسی پایپینگ است که به مدل سازی دینامیک و استاتیک و همچنین تحلیل تنش های وارد بر سیستم از طریق نرم افزارهای مختلف می پردازد.</p> <h3>مهندس میدان پایپینگ</h3> <p>وظیفه مهندس میدان این است که از اجرای لوله کشی مطابق با طراحی اطمینان حاصل کند. همچنین مشکلات احتمالی در زمان نصب را بر طرف کرده و با تیم طراحی در ارتباط است.</p> <p>فارغ التحصیلان رشته های مکانیک، عمران، صنایع و شیمی می توانند در حوزه مهندسی پایپینگ مشغول به کار شوند.</p> <p style="text-align: center;"><img class="content-image" title="تصویر شماره 5 - مهندس پایپینگ.jpg" src="https://api.modiranparts.com/uploads/images/imgid1635941824286.jpg" alt="مهندس پایپینگ" /></p> <p style="text-align: center;">تصویر شماره 5 &ndash; مهندس پایپینگ</p>