وصله میلگرد چیست؟

میلگردها به صورت ۱۲ متری تولید می شوند و درمحل پروژه و یا کارگاه بر حسب مقدار مورد نیاز برش می خورند. اما درمواردی لازم است تا با اتصال دو میلگرد به یکدیگر طول آن ها افزایش داده شود. به این کار وصله کردن میلگرد می گویند و موارد بسیاری از آن در زمان ساخت و ساز پیش می آید. روش های مختلفی برای وصله کردن میلگرد وجود دارد. یکی از قدیمی ترین و ابتدایی‌ترین روش های وصله کردن میلگرد قراردادن قسمتی از آن ها روی هم و بستن میلگردها به کمک سیم مفتولی است. به کار در اصطلاح هم پوشانی یا اورلپ می گویند. استفاده از اورلپ با مشکلاتی همراه است به همین دلیل روش های دیگری نیز برای اتصال میلگردها به هم به کار برده می شود که از آن جمله می توان فورجینگ و کوپلینگ را نام برد. در ادامه این مقاله به بررسی فرآیند وصله میلگرد خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

وصله میلگرد چیست؟

وصله میلگردهای آجدار در بتن، از جمله رایج‌ترین عملیات‌های ساختمانی است. میلگرد آجدار در حداکثر طول خود در شاخه‌های ۱۲ متری در بازار موجود هستند. در برخی مواقع هنگام آرماتور بندی سقف، ستون و پی سازه‌های عمرانی نیاز به استفاده از میلگرد با طول بیشتر از ۱۲ متر است. از این رو، باید از اتصال میلگرد استفاده کرد تا شاخه‌های میلگرد با طول بزرگتر از ۱۲ متر ایجاد گردد. با اتصال دهی میلگردهای آجدار، میزان هدر رفت میلگرد در پروژه کاهش پیدا می‌کند.

 میلگرد آجدار چیست؟

چرا میلگرد را وصله می کنند؟

میلگردها از اجرای بسیار مهم در ساخت ساختمان های بتنی هستند و از آن ها برای تقویت بتن استفاده می شود. بتن با وجود آنکه استحکام فشاری بسیار بالایی دارد و به خوبی نیروهای فشاری را تحمل می کند اما در برابر نیروهای کششی و خمشی ضعیف است و به سرعت دچار ترک می شود. مهندسان برای رفع این عیب از فولاد کمک می گیرند. فولاد ماده ای با استحکام کششی بسیار بالاست و با استفاده از آن درون بتن می تواند تحمل بتن در برابر نیروهای کششی را تا حد قابل قبولی افزایش داد.

امروزه کارخانه های بسیار زیادی در سرتاسر ایران در زمینه تولید میلگرد مشغول به فعالیت هستند و انواع میلگرد در گریدهای مختلف را تولید می کنند که در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. اما همانطور که می‌دانید میلگردها در کارخانه با طول ۱۲ متر در تولید می شوند. این کار به دلیل کاهش هزینه های تولید و حمل نقل است. میلگردهای سفارش داده شده با طول ۱۲ متر از کارخانه به محل پروژه منتقل شده و سپس به طول مورد نیاز برش داده می شود. حال فرض کنید که قصد داریم از میلگرد به صورت طولی برای ساختمانی با ارتفاع بلند استفاده کنیم  یا طول یک میلگرد برش خورده را افزایش دهیم. در این موارد لازم است تا دو میلگرد به یکدیگر متصل گردند. اینجاست که نیاز به وصله کردن میلگردها پیش می آید.

اتصال مقطع میلگردها به یکدیگر و یا به اصطلاح وصله کردن آن ها از مسائلی ست که در زمان آرماتور بندی ساختمان بسیار باید به آن دقت کرد چرا که میلگردها در محل اتصال باید از استحکام کافی برخوردار باشند و گرنه در اثر نیروهای وارد شده دچار شکست شده و یا از هم جدا می شوند و ساختمان و ساکنان آن را در معرض خطر جدی قرار می دهند. بنابراین، لازم است تا وصله کردن میلگرد با توجه به استانداردها و روش های مهندسی تدوین شده صورت گیرد.

انواع روش های وصله کردن میلگرد

امروزه از روش های مختلفی برای وصله کردن میلگردها استفاده می شود. در گذشته تنها روشی که برای این کار استفاده می شد این بود که دو میلگرد را روی هم قرار می دادند و به کمک سیم مفتولی که به دور آن ها پیچیده می شد میلگردها را به یکدیگر متصل می کردند. هر چند این روش همچنان استفاده می شود اما امروزه روش های جدیدتری نیز برای وصله کردن میلگردها به کار گرفته می شود که از نظر مشخصات فنی نسبت به روش اورلپ یا هم پوشانی برتری دارند. شاید شما بدون آنکه اطلاعی از این موضوع داشته باشید بتوانید برخی از روش های وصله کردن حدس بزنید.

از روش های وصله کردن میلگرد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هم پوشانی یا اورلپ
• فورجینگ یا جوشکاری
• اتصال به وسیله کوپلر یا روش های مکانیکی
• اتصال اتکایی

در ادامه، در خصوص هر کدام از این روش‌ها، مزایا، معایب و کاربرد هر کدام بیشتر توضیح خواهیم داد.

انواع وصله میلگرد در بتن

وصله کردن میلگردها به روش اورلپ

اتصال میلگردها به روش هم پوشانی یا اورلپ (Overlap) یکی از متداول ترین و قدیمی ترین روش هایی است که برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد. اصول کار نیز به این صورت است که دو میلگرد با طولی معین روی هم قرار داده شده و به وسیله یک سیم مفتولی که دور آن پیچیده می شود محکم به هم متصل می شوند. اما باید توجه داشت که استفاده از این روش تنها برای میلگردهایی که قطر آن ها از ۳۶ میلیمتر کمتر است مجاز است و برای میلگردهای بزرگتر نمی توان روش اورلپ را به کار برد.

از جمله، نکاتی که در زمان اورلپ کردن میلگردها بسیار اهمیت دارد، طولی از دو میلگرد است که روی هم قرار داده می شود. این طول با عوامل مختلفی بستگی دارد از جلمه اینکه میلگردها تحت نیروهای کششی قرار دارند یا فشاری، محل قرارگیری میلگردها، نوع میلگردها، سایز میلگردها و غیره.

طول پوشش میلگردها در آیین‌نامه و استانداردهایی که به صورت ملی برای این منظور تدوین شده مشخص گردیده است. در زمان اورلپ کردن میلگردها می توان آن ها را به هم مماس کردن و یا فاصله از هم قرار داد. در صورتی که میلگردها با هم تماس نداشته باشند فاصله آن ها از یکدیگر نیز باید مقدار مشخصی باشد که توسط استاندارد تعیین می گردد. به عنوان نمونه در استاندارد ACI318 آمده است که فاصله دو میلگرد پوششی نباید از یک پنجم طول پوشش بیشتر باشد و حداقل فاصله نیز ۵ سانتی‌متر تعیین شده است.

معایب اورلپ کردن میلگردها

از مهمترین معایت وصله ی پوششی قابل اعتماد نبودن این وصله در مواجهه با بارهای تناوبی ست. در اثر این بارها در محدوده الاستیک نمی توان به اتصال دو میلگرد اعتماد کرد و با رفتن سایز میلگرد این عدم اطمینان بیشتر نیز می‌شود. اتصال میلگردها از طریق اورلپ کردن نیاز به محاسبات زیادی دارد که زمان زیادی را از تیم محاسب میگیرد.

قرار دادن طول های زیاد میلگرد روی یکدیگر از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه نیست و هزینه ها را افزایش می دهد. با افزایش قطر میلگرد و یا کم شدن مقاومت بتن باید از اورلپ با طول های بیشتری استفاده کرد که طبیعتا هزینه ا را افزایش می دهد. اتصال اورلپ به خودی خود استحکامی ندارد و آنچه به آن دوام می بخشد بتنی ست که آن را احاطه می کند. بنابراین، اگر پوشش بتن در اطراف اتصال استحام کافی نداشته باشد و یا کاور بتن از بین برود احتمال شکست اتصال اورلپ افزایش می یابد. بدون وجود بتن در اطراف اتصال، این نوع از وصله کردن ارزشی ندارد و به سرعت بی اثر شده و در مسیر انتقال بار می شکند.

وصله کردن میلگردها به روش کوپلینگ

همانطور که در قسمت قبل اشاره شد روش اورلپ با محدودیتها و مشکلاتی همراه است. برای رفع این مشکلات از روش های دیگری برای وصله کردن میلگردها به یکدیگر استفاده می شود که یکی از کوپلینگ است. در این روش برای اتصال میلگردها به هم از یک سری قطعات متصل کننده که به آن ها کوپلر گفته می شود استفاده می شود. کوپلرها درون خود رزوه دارند. برای استفاده از کوپلر سر میلگردهایی که میخواهند بهم متصل شوند نیز باید رزوه شود. عمل رزوه کردن میلگردها می تواند در کارخانه و یا در محیط کارگاه انجام پذیرد.

انواع کوپلر

انواع مختلفی از کوپلرها وجود دارد که پر کاربردترین آن ها کوپلر استاندارد، کوپلر تدبیل، کوپلر پیچی، کوپلر انتایی و کوپلر جوشی است. از کوپلر استاندارد برای اتصال میلگردهای با سایز یکسان استفاده می‌شود، اما اگر بخواهیم دو میلگرد با قطرهای متفاوت را به یکدیگر کوپل کنیم، باید از کوپلرهای تبدیل استفاده کنیم. این کوپلرها در دو طرف خود دارای دو سایز گوناگون هستند.

کوپلرهای پیچی درون خود رزوه ندارند، بلکه میلگردها درون آن‌ها وارد شده و سپس به کمک پیچ‌هایی که روی آن قرار دارد، در جای خود محکم می‌شود. کوپلر انتهایی، نوعی کوپلر است که به جای خم انتهای میلگرد به کار برده می‌شود. میلگردهای گرید A3 به دلیل درصد کربن بالایی که دارند، از قابلیت جوشکاری خوبی برخوردار نیستند. بنابراین، اگر لازم باشد که این نوع میلگردها را جوش داد، از نوعی کوپلر به عنوان واسط استفاده می‌شود. کوپلرهای جوشی درون خود رزوه دارند و میلگرد درون آن‌ها پیچ شده و سپس عملیات جوش روی کوپلر انجام می‌شود. به این ترتیب، می‌توان از عملیات جوشکاری روی انتهای میلگرد به راحتی استفاده نمود.

اتصال میلگرد به روش فورجینگ

از مهمترین روش‌هایی که برای وصله کردن میلگرد استفاده می‌شود، جوشکاری فورجینگ است. این روش، نخستین بار در دهه ۳۰ میلادی در کانادا مورد استفاده قرار گرفت و بعدها به سرعت توسعه یافت. در روش فورجینگ، دو قطعه ابتدا تا دمای بالایی حرارت داده می‌شوند و سپس با اعمال فشار و یا چکش کاری در هم ادغام یا به اصطلاح فورج می‌شوند. از مهمترین کاربردهای فورجینگ اتصال سر به سر میلگردها به یکدیگر است. روش فورجینگ با وجود مزایایی که دارد، اجرای آن نیازمند رعایت نکات زیادی ست و می‌بایست با دقت و تحت نظارت کامل انجام شود.

وصله کردن میلگرد به روش وصله اتکایی

این روش در مواردی که میلگرد تحت فشار باشد، کاربرد دارد و استفاده از آن برای میلگردهای تحت کشش مجاز نیست. در وصله اتکایی، انتهای میلگردهای فشاری بر روی یکدیگر قرار می‌گیرد و همین‌طور، قطر میلگردهای مورداستفاده در این روش بایستی 25 میلی‌متر و بیشتر از آن باشند. همچنین، براساس آیین‌نامه اجرایی نباید زاویه سطح انتهایی هر آرماتور در مقایسه با سطح عمود بر محور بیش از 1.5 درجه منحرف باشد.

کلام آخر

میلگرد در دو طول 6 و 12 متر به تولید می‌رسد. همانطور که در این مقاله بررسی کردیم، برای برخی کاربردها، به منظور ازدیاد طول میلگرد، از وصله میلگرد استفاده می‌شود. وصله یا اتصال دو میلگرد به یکدیگر با استفاده از روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم.

تماس با مدیران آهن