میلگرد آجدار | انواع وصله میلگرد آجدار در بتن
تاریخ به روز رسانی: ۱۸ آذر ۱۴۰۳
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
نقاط اتصال میلگرد آجدار در بتن را وصله میلگرد آجدار می نامند. این وصله انواع مختلفی می تواند داشته باشد.
قیمت میلگرد در مدیران آهن
توزیع میلگرد آجدار در بتن برای تولید بتن مسلح مبحث پیچیده ای است که می بایست به طور کامل مورد تحلیل قرار گیرد. برای توزیع میلگرد آجدار در بتن نقاط اتصال به طور ویژه می بایست بررسی گردد. نقاط اتصال میلگرد آجدار در بتن را وصله میلگرد آجدار می نامند. این وصله انواع مختلفی می تواند داشته باشد. به عنوان مثال می توان از وصله جوشی میلگرد آجدار نام برد. در این مقاله می خواهیم نوعی از این وصله ها را با در نظر گرفتن استانداردهای جهانی مورد بررسی قرار دهیم. معرفی یک رویه جدید برای اتصال دهی میلگرد آجدار از اهداف بعدی این مقاله می باشد. این متد جدید شامل اتصالات مکانیکی میلگرد آجدار یا کوپلر و همچنین روش اتصال دهی با جوش الکتروفیوژن می باشد. در پایان استحکام کششی به دست آمده از وصله جوشی را در محل جوش و در محلی نزدیک به جوش اندازه گیری نموده و با هم مقایسه می نماییم.
1. فلسفه تنوع در وصله میلگرد آجدار
در حالیکه همواره روند ساختمان سازی با به کارگیری حجم عظیمی از بتن پیش می رود، مهندسین ساخت با مشکلات پیچیده تری در خصوص محدودیت های به کار گیری میلگرد آجدار دست و پنجه نرم می کنند. این موضوع بخصوص در ساختمان های با تعداد طبقات زیاد خودنمایی می کند. محدودیت های ذکر شده بر اساس استاندارد های فنی جهانی می تواند به نوعی مهندسان ساخت را در تنگنا قرار دهد. بنابراین مهندسان ساختمان و اعضای تیم فنی آنها رویه های گوناگونی در زمینه انواع وصله های مورد استفاده در میلگرد آجدار برای بتن را دنبال می نمایند. از جمله این رویه ها استفاده از روش اتصالات مکانیکی Mechanical Joints که به آن کوپلر میلگرد آجدار نیز گفته می شود و وصله جوشی میلگرد آجدار می باشد. راه حل این موضوع استفاده از روشهای گوناگون اتصال میلگرد آجدار و در نظر گرفتن همپوشانی آنها می باشد. اما باید در نظر گرفت در این موضوع فاکتورهای تاثیر گذاری وجود داشته و کیفیت و کمیت میلگردهای به کار رفته در ساختمان را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. همچنین گرید فولاد به کار رفته در میلگرد آجدار مورد استفاده در بتن به همراه استحکام فشاری بتن می بایست مد نظر قرار گیرد.
2. اتصال مکانیکی یا کوپلر و وصله جوشی میلگرد آجدار
عمده ترین موضوع مورد بحث در این مقاله تحقیق در مورد اتصال بهینه بین دو میلگرد آجدار مورد استفاده در مسلح نمودن بتن می باشد. اتصال مورد نظر می تواند شامل وصله میلگرد به طور مکانیکی (کوپلر میلگرد آجدار) و یا وصله جوشی میلگرد آجدار گردد.
3. شاخصه تحقیق در مورد انواع اتصال میلگرد آجدار
در آزمایشاتی که در این مقاله ذکر می گردد ، اشراف بر انواع گوناگون اتصالات میلگرد آجدار و طریقه ی درست استفاده از آنها در ساختمان مد نظر قرار گرفته شده است.
4. انواع وصله های مورد استفاده در میلگرد آجدار
- بستن میلگرد آجدار با سیم مفتول: یک روش ساده و رایج، که می توان گفت انعطاف قابل توجهی نیز در این روش برای استفاده کننده آن وجود دارد، بستن میلگرد با سیم مفتول می باشد. یکی از مزیت های آن باز کردن میلگردهای آجدار آرماتور پیش از بتن ریزی در هر زمان که کاربر اراده کند می باشد. در این حالت شکل گیری بتن به قطر میلگرد آجدار، گرید فولاد میلگرد آجدار، استحکام فشاری بتن و همپوشانی های میلگرد آجدار بر روی یکدیگر بستگی خواهد داشت. نمونه ای از این تاثیر را در جدول شماره یک مشاهده می کنیم. همچنین میزان همپوشانی قسمت های وصله شده میلگرد آجدار در شماتیک 1 به تصویر کشیده شده است.
ردیف |
نوع میلگرد آجدار |
رده ی استحکامی بتن |
||||
C20 |
C25 |
C30 |
C35 |
>C40 |
||
1 |
HPB235 |
31d |
27d |
24d |
22d |
20d |
2 |
HPB335 |
39d |
34d |
30d |
27d |
25d |
3 |
HPB400 |
46d |
40d |
36d |
33d |
30d |
جدول شماره 1 – میزان همپوشانی در میلگرد آجدار در روش بستن میلگرد با سیم مفتول
- d در این جدول نشان دهنده سایز میلگرد آجدار می باشد.
شماتیک 1 – فاصله la را نشان می دهد
تصویر شماره 1 – بستن میلگرد آجدار با استفاده از سیم مفتول
بیشتر بخوانید : میلگرد ترمکس چیست
4.1 - وصله جوشی میلگرد آجدار
استفاده از وصله جوشی میلگرد آجدار در جایی کاربرد دارد که نیاز به یک استحکام قوی در بخش های مختلف سازه احساس می شود. معمولا در جاهایی که میلگردهای آجدار در معرض تکان هایی قرار می گیرد چنین استحکامی بیشتر مورد نیاز می باشد. به عنوان مثال تقویت ستونها، دیوارهای باندوال و تقویت شمع ها. برای نمونه در زمانی که باکس های مورد نیاز برای شمع ساختمان تولید می گردد، در هنگام بتن ریزی احتمال ایجاد تکانه های قوی در فونداسیون وجود دارد. لذا می بایست تدابیری اتخاذ گردد تا میلگرد هایی که به هم بسته شده اند از هم باز نگردد. بهترین روش برای این منظور استفاده از وصله جوشی در میلگرد خواهد بود. مسلما استفاده از سیم مفتول برای بستن میلگردها به هم دیگر روش مناسبی نمی باشد. میلگرد های بسته شده با سیم مفتول در آرماتور به محض اعمال بتن ریزی توان حمل وزن ناشی از ستون را نخواهد داشت و از هم دیگر باز می گردد. از این رو وصله جوشی انتخاب مناسبی برای چنین وضعیتی می باشد. تصویر شماره 2 را مشاهده فرمایید.
در انتخاب نوع سیم جوش به کار رفته در وصله جوش میلگرد آجدار باید توجه کرد که جوشکاری باعث تردی میلگرد در قسمت جوش و همچنین نواحی نزدیک جوش نگردد. این موضوع به Heat input یا به عبارتی گرمای ورودی در اثر جوشکاری بستگی دارد.
4.1.1 - جوشکاری یک سمت میلگرد آجدار
در تصویر شماره 3 و همچنین شماتیک های 2 و 3 وصله جوشی میلگرد آجدار را با هم می بینیم:
شماتیک 2 – دو وجه میلگرد آجدار در حالت وصله جوش را نشان می دهد.
- la=10xd در جایی کهd برابر است با سایز میلگرد آجدار
- گاهی دو طرف میلگرد آجدار مورد جوشکاری قرار می گیرد که در این حالت خواهیم داشت:la=15d
شماتیک شماره 3 – نشان می دهد جوشکاری یک طرف میلگرد آجدار در وصله جوشی برابر است با 15d
تصویر شماره 3 – وصله جوشی میلگرد آجدار در یک سمت و در دو سمت میلگرد
4.1.2 - جوشکاری برای دو طرف
در هنگامی که جوشکاری برای دو طرف میلگرد انجام می شود طول وصله جوش کوتاه تر از زمانی است که وصله جوش میلگرد آجدار در یک سمت انجام می شود. اما موردی که در این حالت می بایست حتما به آن توجه ویژه داشت این است که در زمانی که حجم جوش زیاد می باشد در هنگام انجماد در هوای محیط احتمال پایین آمدن مدول الاستیسیته زیاد می شود. در شماتیک شماره 4 ناحیه جوشکار نشان داده شده و در شماتیک شماره 5 ناحیه متاثر از جوشکاری به تصویر کشیده شده است.
شماتیک شماره 4 – منطقه جوش در وصله جوشی میلگرد آجدار
شماتیک شماره 5 – منطقه تحت تاثیر وصله جوشی میلگرد
در یک آزمایش کششTensile test ، مناطق جوش داده در وصله جوش میلگرد و همچنین قسمتی از میلگرد که تحت تاثیر ناحیه جوشکاری قرار دارد مورد تست قرار گرفت و هیچ شکستی failure در این ناحیه مشاهده نگردید. همانگونه که در تصویر شماره 4 مشاهده می گردد جوش سر به سر انجام شده در یک میلگرد مورد تست قرار گرفته است و از هم گسیخته نشده است. همچنین در جدول شماره 2 نتایج انجام تست میلگرد هایی که به دو طریق جوش داده شده اند از لحاظ استحکام تسلیم Yield strength و استحکام کششی Tensile strength ثبت گردیده است.
ردیف |
سایز اسمی میلگرد |
حالت جوش یکطرفه |
حالت جوش دوطرفه |
||
کشش مقاومت |
استحکام مقاومت |
کشش مقاومت |
استحکام مقاومت |
||
1 |
25 |
430 |
585 |
440 |
590 |
2 |
22 |
430 |
570 |
430 |
570 |
3 |
20 |
445 |
585 |
440 |
585 |
4 |
18 |
425 |
560 |
430 |
570 |
5 |
12 |
435 |
590 |
425 |
580 |
جدول شماره 2 – نتایج تست بر روی دو نوع وصله جوش میلگرد
- الزامات در نظر گرفته شده برای این تست در خصوص گرید 60 فولاد می باشد. حداقل استحکام تسلیم 240 مگا پاسکال و مینیمم درصد ازدیاد طول 9% در نظر گرفته شده است. این مقادیر بر اساس استاندارد ASTM A615 به دست آمده است. آیتم های مورد تست میلگرد آجدار 12، میلگرد آجدار 18، میلگرد آجدار 20، میلگرد آجدار 22 و میلگرد آجدار 25 در نظر گرفته شده است.
5 - کار عملی و متریال
میلگرد های مختلف تولید کشور ترکیه با سایز های 20، 22، 25 و 32 به عنوان نمونه هایی در نظر گرفته شدند که در مسلح کردن بتن یک پروژه ساختمانی بسیار عظیم به کار می روند. نمونه هایی از بتن مسلح مذکور تهیه گردید. این نمونه ها در آزمایشگاه MAS مورد استحکام کششی و استحکام فشاری قرار گرفتند. آزمایشگاه MAS در شهر سلیمانیه عراق به عنوان یک مرکز آزمایش بین المللی شناخته می شود. دو نوع از انواع وصله در میلگرد آجدار در این پروژه مورد آزمایش قرار گرفت. وصله مکانیکی و همچنین وصله جوشی دو نوع وصله گفته شده می باشند.
5.1 - وصله جوشی
در پروژه هایی که بتن به صورت ویژه ای می بایست تقویت گردد و میزان این تقویت بسیار زیاد است مانند ساخت پل ها و ... استفاده از وصله جوشی میلگرد آجدار بسیار به صرفه به نظر می رسد. بنابراین فاصله بین فولاد تقویتی به حداقل می رسد در حالیکه استفاده از انواع دیگر جوش ها فاصله بین فولاد ها را محدود می نماید. در شماتیک شماره 6 مشاهده می گردد فاصله بین فولادها در دو نوع مختلف به چه میزان می باشد. در شکل شماره 4 نیز وصله جوشی به صورت سر به سر نمایش داده شده است.
شماتیک شماره 6 – تفاوت جوش سربه سر و جوش از یک طرف
شکل شماره 4 – یک جوش سر به سر را نشان می دهد
اتفاقی که در جوشکاری میلگرد رخ می دهد به این شرح است که به وسیله تجهیزات الکتریکی خاصی یک سر میلگرد حکم کاتد پیدا کرده و سر دیگر به واسطه ی شارژ الکتریکی بسیار زیاد به قطب مخالف تبدیل شده و یک تخلیه الکتریکی بین دو قطب رخ می دهد. در این حالت فولاد تبدیل به مذاب شده و الکتروفیوژن صورت میگیرد.
برای چنین اتصالی تست کشش انجام گردید. در قسمت جوشکاری شده شکستی دیده نشد. در نزدیکی منطقه جوش نیز همانگونه که در شکل شماره 4 قابل مشاهده است مورد خاصی گزارش نگردید. مقادیر به دست آمده برای استحکام تسلیم بر اساس جدول شماره 3 به دست آمد:
ردیف |
سایز میلگرد (میلیمتر) |
استحکام تسلیم (مگا پاسکال) |
استحکام کشش (مگا پاسکال) |
درصد ازدیاد طول |
1 |
25 |
450 |
620 |
0.244 |
2 |
20 |
455 |
590 |
0.229 |
3 |
18 |
420 |
580 |
0.247 |
4 |
12 |
525 |
610 |
0.263 |
جدول شماره 3 – نتایج به دست آمده برای وصله جوشی میلگرد آجدار
- الزامات در نظر گرفته شده برای این تست در خصوص گرید 60 فولاد می باشد. حداقل استحکام تسلیم 240 مگا پاسکال و مینیمم درصد ازدیاد طول 9% در نظر گرفته شده است. این مقادیر بر اساس استاندارد ASTM A615 به دست آمده است. آیتم های مورد تست میلگرد آجدار 12، میلگرد آجدار 18، میلگرد آجدار 20، میلگرد آجدار 22 و میلگرد آجدار 25 در نظر گرفته شده است.
تصویر شماره 5 – وصله جوشی میلگرد آجدار پیش از جوشکاری و در حین جوشکاری
در شماتیک شماره 7 مشاهده می گردد که مبادله ی انرژی الکتریکی فیمابین دو سر میلگرد انجام می شود.
شماتیک شماره 7 - انتقال داخلی مواد مذاب در وصله جوشی میلگرد آجدار
در شکل شماره 5 و شکل شماره 6 نیز نحوه ی قرار گرفتن میلگردها پیش از عملیات جوشکاری، در حین عملیات و پس ازانجام جوشکاری مشاهده می گردد. همه ی این مراحل در زمانی انجام می گردد که میلگرد در محل بتن ریزی هنوز فیکس نشده است.
تصویر شماره 6 – وصله جوشی میلگرد آجدار پس از انجام عملیات جوشکاری
بیشتر بخوانید: مقاله تنش سیلان
5.2 - کوپلر یا مکانیکال جوینت (اتصال مکانیکی)
بیش از 15 سال است که برای اتصال دهی میلگردها از کوپلر یا اتصال مکانیکی بهره می گیرند. این روش به نوعی روشی نوین به حساب می آید. نکته مورد توجه این است که میلگرد های 20 و بالای 20 را از طریق کوپلر ها اتصال می دهند. وصله مکانیکی سایز های زیر 20 میلگرد آجدار را پوشش نمی دهد. در شماتیک شماره 8 مشاهده می گردد که یک کوپلر چگونه دو میلگرد را به هم اتصال می دهد.
در جاهایی که یک بتن ریزی با طول زیاد نیاز باشد همچون بتن ریزی ستونها، فونداسیون های عظیم و همچنین اجرای وصله جوشی میلگرد آجدار با محدودیت هایی مواجه است بهترین روش برای اتصال دهی میلگرد ها در سایزهای بالا، کوپلر یا وصله مکانیکی میلگرد آجدار می باشد. در تصویر شماره 7 یک کوپلر به تصویر کشیده شده است.
شماتیک شماره 8 – اتصال دو میلگرد آجدار در بتن به وسیله کوپلر
تصویر شماره 7 – یک جوینت مکانیکی میلگرد آجدار یا کوپلر
یکی از موارد استفاده های کوپلر، اتصال دهی میلگرد آجدار به میلگرد انتظار می باشد. در شماتیک شماره 9 نشان داده شده است که میلگرد آجداری در بتن کار شده و قسمتی از آن از بتن بیرون نهاده شده است. این قسمت در بتن ریزی بعدی می بایست به یک میلگرد آجدار دیگر اتصال داده شود. هدف از این اتصال دهی تقویت اتصال دو قسمت بتن می باشد.
شماتیک شماره 9 – یک میلگرد انتظار که با کوپلر به میلگرد آجدار دیگری اتصال پیدا می کند
تصویر شماره 8 – آماده سازی میلگرد آجدار برای اتصال با کوپلر
قیمت میلگرد ساده در مدیران آهن
رویه تولید جوینت مکانیکی در میلگرد آجدار برای نصب کوپلر:
- ابتدا قسمتی از میلگرد که می بایست با کوپلر به یک میلگرد دیگر وصل شود را تمیز کاری می کنیم.
- از طریق دستگاه، آج های میلگرد را هموار کرده و قسمتی از میلگرد آجدار را شبیه میلگرد ساده می نماییم. تصویر شماره 9 را مشاهده کنید.
تصویر شماره 9 – ماشین مورد استفاده برای صاف کردن میلگرد آجدار
- سپس قسمت صاف شده را کمی مخروطی شکل می نماییم. حالتی مانند تیز کردن میلگرد اما زاویه این مخروط بسیار باز است . سپس میلگرد را رزوه کاری می کنیم. تصویر شماره 10 و پس از آن میلگرد آجدار برای بستن کوپلر آماده می شود. تصویر شماره 11
تصویر شماره 10 – قرار دادن میلگرد آجدار در ماشین جهت رزوه کاری
تصویر شماره 11 – میلگرد آجدار آماده برای نصب کوپلر
انجام تست کشش برای یک نمونه از کوپلینگ کار شده می تواند تکنیک مورد استفاده را قابل پذیرش نماید. نتایجی که از آزمایش بر روی چند نمونه کوپلینگ صورت گرفت مشخص گردید که ارقام بدست آمده برای استحکام کششی این اتصالات با آنچه برای اتصالات جوشی به دست می آید قابل مقایسه بوده و برای هدف به کار رفته قابل اتکا می باشد. همچنین تست فشاری بتن تولید شده از میلگردهای آجدار با وصله کوپلر نشان می دهد الزامات لازم برای استحکام فشاری برآورده شده است. در تصویر شماره 13 نمونه هایی از کوپلر های رایج در کشورهای مختلف را مشاهده می کنید.
تصویر شماره 13 – چند نمونه از کوپلرهای رایج
5.3 وصله میلگرد آجدار مهره ای
در کشور آلمان در صنایع فولادی راه های متفاوتی برای حل مشکلات در نظر گرفته می شود. از جمله یکی از این راهها تولید وصله میلگرد آجدار به صورت مهره می باشد. جالب اینجاست که این میلگرد ها در فرآیند تولید طوری شکل می گیرند که در انتهای آنها امکان بستن مهره وجود دارد.
تولید این نوع مهره برای اتصال میلگرد آجدار بر مبنای استاندارد صورت می گیرد. نمونه این مهره را در تصویر شماره 14 مشاهده می کنیم. مهره های متنوعی برای این امر تولید می گردند. نوع مهره بستگی به سایز میلگرد و موقعیت قرار گیری آن دارد.
تولید این نوع مهره برای اتصال میلگرد آجدار بر مبنای استاندارد صورت می گیرد. نمونه این مهره را در تصویر شماره 14 مشاهده می کنیم. مهره های متنوعی برای این امر تولید می گردند. نوع مهره بستگی به سایز میلگرد و موقعیت قرار گیری آن دارد.
بیشتر بخوانید: مقدار میلگرد مصرفی برای ساختمان سازی
6 – مزایای کوپلر
در توضیح انواع وصله میلگرد آجدار با نوع مکانیکی آن آشنا شدیم. اما مشخصا هر کدام از روش های اتصال دهی میلگرد آجدار معایب و مزایایی در بر دارند. کوپلر نیز به نوبه خود می تواند دارای معایب و محاسنی باشد. در این بخش از مقاله در مورد محاسن و مزایای استفاده از کوپلر یا همان وصله مکانیکی میلگرد آجدار صحبت می نماییم.
- استفاده از کوپلر سهولت بالایی دارد و به سرعت می توان عملیات اتصال دهی میلگرد را انجام داد. آنگونه که وصله جوشی به تجهیزاتی همچون ترانسفورماتور، سنگ جت و سیم جوش احتیاج دارد نیست. تنها می توان با ابزار ساده اتصال را برقرار نمود.
- به کارگیری آن می تواند باعث ایجاد اطمینان در فرآیند اتصال دهی میلگرد آجدار باشد. انتقال بار در این گونه اتصالات به بتن بستگی ندارد.
- ساختار کوپلر یکپارچه است و این باعث می گردد وصله میلگرد آجدار به طور یکپارچه صورت گیرد.
- به کارگیری این نوع اتصال ازدحام میگلرد را به حداقل می رساند. به این معنی که در صورتی که از روش های دیگر برای اتصال میلگرد استفاده کنیم فضایی به منظور اورلپ های جوش داده شده می تواند اشغال شود که مجموع آنها باعث کاهش دسترسی خواهد شد که اتصال مکانیکی یا کوپلر می تواند جلوی این مشکل را بگیرد.