تصویر شماره ۱ - تفاوت فولاد ضد زنگ و فولاد گالوانیزه
از آنجایی که فولاد ضد زنگ و فولاد گالوانیزه ظاهری مشابه دارند، اغلب آن ها را با یکدیگر اشتباه می گیرند. اما دو نوع فولاد از نظر مقاومت، وزن و ترکیب کاملا متفاوت هستند و هر دو برای کاربردهای مختلف استفاده می شوند.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
صفر تا صد فولاد ضد زنگ
فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل که در بازار ایران به اختصار به آن استیل نیز گفته می شود یکی از آلیاژهای فولاد است که از ترکیب آهن با برخی عناصر آلیاژی مانند کروم ساخته می شود. کروم فلزی براق است که در برابر خوردگی از مقاومت بسیار بالایی بر خوردار است. هنگامی که با آهن ترکیب می شود نیز باعث افزایش مقاومت آهن به خوردگی می شود. البته علاوه بر کروم، عناصر آلیاژی دیگری مانند نیکل، تیتانیوم و ... نیز ممکن است با آهن ترکیب شود که در این صورت گریدهای مختلفی از استیل به وجود می آید. معمولا برای نشان دادن انواع مختلف استیل از اعداد سه رقمی استفاده می کنند. به عنوان مثال استیل ۳۰۴ یا استیل ۳۱۶. استیل ها به دلیل آنکه فلزات گران قیمت تری برای ساخت آن ها به کار رفته است از قیمت بالاتر نسبت به فولاد معمولی برخوردارند.
فولاد ضد زنگ به دلیل ظاهری براق و مقاومت در برابر خوردگی به طور گسترده در ساخت وسایل تزئینی و همچنین وسایلی که در معرض عوامل طبیعی قرار دارند استفاده می شود. به عنوان نمونه از کاربردهای فولاد ضد زنگ می توان به ساخت نرده های راه پله و یا بدنه ی لوازم خانگی اشاره کرد.
تصویر شماره ۲ - لوله استنلس استیل
بیشتر بخوانید: جوشکاری ورق گالوانیزه
معرفی فولاد گالوانیزه
در قسمت قبل با فولاد ضد زنگ آشنا شدید. دراین قسمت توضیحاتی در خصوص فولاد گالوانیزه ارائه خواهیم کرد. فولاد گالوانیزه همان فولاد معمولی ست که روکشی از فلز روی (زینک) بر سطح آن کشیده شده است. به این فرایند گالوانیزاسیون گفته می شود. عموما برای تولید فولاد گالوانیزه قطعات فولادی در حمامی از فولاد مذاب فرو برده می شوند. زمانی که قطعه خارج می شود لایه ای از فلز روی بر سطح آن قرار می گیرد. همین لایه نقش محافظتی مهمی را ایفا می کند و باعث می شود تا فولاد زیر آن با عوامل محیطی مانند رطوبت و اکسیژن و ... ارتباط نداشته باشد و عمر آن افزایش یابد. البته وجود روی باعث می شود تا حتی در زمان خراشیده شدن فولاد گالواینزه باز هم دچاز زنگ زدگی و خوردگی نشود.
تصویر شماره 2 - لوله گالوانیزه
قیمت لوله گالوانیزه در بازار آهن
تفاوت های فولاد ضد زنگ و گالوانیزه
تولید فولاد گالوانیزه با فولاد ضد زنگ
برای تولید فولاد گالوانیزه، فولاد معمولی را در استخر روی مذاب غوطه ور می کنند. این به عملیات غوطه وری معروف است. لایه روی کاملا نازک می باشد و اغلب در هزارم اینچ یا میکرون اندازه گیری می شود. روش دیگر برای ایجاد پوشش گالوانیزه، فرو بردن فولاد در محلول الکترود است که به روشی گفته می شود که در آن فولاد در محلول الکترولیت حاوی روی فرو رفته و از الکترولیز برای ایجاد پوشش استفاده می شود.
کلیپ شماره 1 - ساخت فولاد گالوانیزه
برای تولید فولاد ضد زنگ، فولاد معمولی با توجه به نوع فولاد ضد زنگ در حالت مذاب با کروم مخلوط می شود. پس از خنک شدن، مخلوط مذاب در حالت جامد سخت می شود در آن زمان فولاد با یک اسید تصفیه می شود تا آلودگی های موجود در سطح را از بین ببرد. فولاد ضد زنگ به دلیل داشتن عناصر آلیاژی اضافی در ترکیب شیمیایی ، قادر به مقاومت در برابر خوردگی است. در حالی که فولاد کربن ساده عمدتا از آهن و کربن تشکیل شده است، فولاد ضد زنگ دارای مقدار زیادی کروم می باشد که به آن کمک می کند تا در برابر خوردگی مقاومت داشته باشد. کروم ، و گاهی اوقات سایر عناصر آلیاژی ، قبل از اینکه به شکل خاصی تبدیل شود، در طی فرآیند ذوب اولیه به فولاد ضد زنگ اضافه می شود.
بیشتر بخوانید: انواع فولاد و کاربرد آن ها
ترکیب بندی فولاد ضد زنگ با فولاد گالوانیزه
فولاد گالوانیزه برای جلوگیری از خوردگی یک لایه پوشش روی به سطح آن افزوده می شود، در حالی که فولاد ضد زنگ در حالت مذاب با ده درصد یا بیشتر کروم مخلوط می شود. این بدان معنی است که فولاد گالوانیزه حاوی فولاد معمولی است که توسط روی پوشانده می شود، و روی مانعی برای عبور رطوبت موجود در هوا و فولاد عمل می کند و از فولاد در برابر زنگ زدگی محافظت می کند. در حالی که فولاد ضد زنگ از دو فلز جداگانه کاملا با هم مخلوط شده تشکیل می شود.
مقاومت فولاد ضد زنگ با فولاد گالوانیزه
فولاد گالوانیزه به طور قابل توجهی ضعیف تر از فولاد ضد زنگ است. زیرا فولاد گالوانیزه فقط یک لایه خارجی از پوشش ضد زنگ را دارد و به مرور زمان در طولانی مدت این پوشش روی از بین می رود اما در فولاد ضد زنگ در مواد مذاب در فرایند تولید محافظ کروم به آن افزوده می شود و در مقابل زنگ زدگی مقاومت بیشتری دارد.
قیمت ورق گالوانیزه در بازار آهن
قیمت فولاد گالوانیزه با قولاد ضد زنگ
قیمت فولاد گالوانیزه از قیمت فولاد ضد زنگ مقرون به صرفه تر است اما فولاد ضد زنگ قوی تر و استحکام بیشتری دارد. بازهم این مقاومت بدلیل اینکه حاوی مقداری عنصر کروم است و از فولاد روکش شده با دوام تر و قوی تر است.
کاربرد فولاد گالوانیزه با فولاد ضد زنگ
فولاد ضد زنگ به دلیل استحکام پایین و ارزان قیمت برای پروژهایی که با بودجه کمتر راه اندازی می شود مورد استفاده قرار می گیرد. فولاد گالوانیزه در تولید لوله و اتصالات در خانه ها کاربرد گسترده ای دارد. همچنین در ساخت تجهیزات تهویه مطبوع ، ایجاد سقف های فلزی برای خانه ها و حصار بندهای زنجیره ای استفاده می شود. طیف وسیعی از محصولات ساخته شده از فولاد گالوانیزه وجود دارد که توانایی مقاومت در برابر زنگ زدگی ، مقاومت در برابر صدمات ناشی از آب و هوای سخت و قویتر و سبک تر بودن نسبت به بسیاری از فلزات دیگر استفاده می کند. موارد استفاده از فولاد گالوانیزه عبارتند از:
- تولید لوله
- اجزای خودرو
- انواع اتصال دهنده ها
- تیرهای سازه ای
- کابینت فلزی
- نرده
- راهروها
- علائم رانندگی
- تیرهای برق
از فولاد ضد زنگ، به دلیل گران بودن و همچنین استحکام بیشتر در پروژهای بزرگ استفاده می شود. از این رو ، فولاد ضد زنگ در ساختمان آسمان خراش ها ، پل ها ، بناها و مجسمه ها ، اتومبیل ها ، راه آهن ، هواپیما و بسیاری دیگر از محصولات دیگر کاربرد دارد.
در واقع از فولاد ضد زنگ زمانی استفاده می شود که خطر خوردگی یکی از نگرانی های اصلی پروژه باشد. موارد استفاده از فولاد ضد زنگ عبارتند از:
- تجهیزات پردازش مواد غذایی
- تجهیزات ساخت داروسازی
- اجزای موتور هوافضا
- وسایل اشپزخانه
- انواع خاصی از اتصال دهنده ها
همانطور که می بینید، دو نوع فولاد کاملاً متفاوت از یکدیگر هستند و هر کدام مزایای خاص خود را دارند که آنها را منحصر به فرد برای طیف متنوعی از کاربردها مناسب می کند.