انواع لوله های آتش نشانی

لوله های استفاده شده در سیستم های آتش نشانی

متداولترین لوله هایی که برای سیستم های اسپرینکلر (Sprinkler System) مورد استفاده قرار میگرد لوله ی فولادی سیاه است. لوله های مسی نیز یکی دیگر از انواع لوله است که در NFPA 13 فهرست شده است. همچنین لوله های پلاستکی مانند CPVC و PEX نیز برای انواع خاصی از سیستم های اسپرینکلر مورد استفاده قرار می گیرند.

تصویر شماره 1 - لوله ی سیستم های آب پاشی 

لوله فولادی (Steel Pipe)

لوله ای فولادی از ریزباز یکی از مهمترین اجزای طراحی سیستم های لوله کشی آتش نشانی و آب پاشی بوده اند. فولادی آلیاژی قوی، بادوام و مقاوم در برابر آتش است و همین ویژگی ها آن را به گزینه ای مناسب تبدیل کرده است. نقطه ذوب فولاد حدود 2700 درجه فارنهایت (1500 درجه سانتیگراد) است و می تواند گرمای یک ساختمان در حال سوختن را تحمل کند.

لوله های فولادی را به دو دسته سیاه و گالوانیزه می توان تقسیم بندی کرد. لوله ی سیاه یک لوله فولادی بدون هیچ گونه پوشش محافظ است. اما لوله های گالوانیزه پوششی از فلز روی را بر سطح خود دارند. روی مانند یک حفاظ مانند از تماس سطح لوله با رطوبت و اکسیژن می شود و به این ترتیب از خوردگی و زنگ زدگی آن جلوگیری می کند. ضمن اینکه روی از طریق فرایند حفاظت گالوانیک نیز از فولاد زیر خود در برابر زنگ زدگی محافظت می کند.

با وجود آنکه لوله های گالوانیزه از عمر و استحکام بالایی برخوردارند اما استفاده از لوله فولادی سیاه متداول تر است. از آنجا که مایعات داخل سیستم های لوله کشی آتش نشانی معمولا راکد و بدون حرکت هستند اکسیژن موجود در داخل آنها به سرعت دفع می شود و تاثیر خوردگی را به حداقل می رساند. به همین دلیل در بسیاری از سیستم های اطفای حریق ضرورتی برای استفاده از لوله های گالوانیزه احساس نمی شود.

در NFPA 13 به سه استاندارد برای لوله های فولادی اشاره شده است:

• ASTM A795
• ASTM A53
• ASTM A135

ASTM A53 استانداردی ست که مشخصات وزن لوله های قوی و فوق قوی را برای استفاده عمومی  بیان می کند. لوله ی با وزن استاندارد را لوله فولادی رده 40 نیز می نامند. لوله های فوق قوی را رده 80 و لوله های فوق قوی دوبرابر را رده 160 می گویند. عدد رده به ضخامت دیواره لوله فولاد اشاره می کند. هر چه مقدار عدد رده کمتر باشد لوله نیز نازکتر خواهد بود.

برای سیستم اسپرینکلر تنها از لوله های رده 40 استفاده می شود. هر چند ممنوعیتی برای استفاده از لوله های سنگینتر نیز وجود ندارد.

تصویر شماره 2 - لوله ی ASTM A53

ASTM A135 یک لوله فولادی با کاربری عمومی با جوش مقاومت الکتریکی است. جوش مقاومت الکتریکی یا ERW یک روش متداول است که از آن برای ساخت لوله های فولادی استفاده می شود. در این روش صفحات فولادی صاف به شکل لوله در آمده و درز آن ها جوش داده می شود. درز جوش نیز برای انکه احتمال خوردگی به حداقل برسد نرمالایز می شود. ASTM A135 این اجازه را می هد تا از لوله هایی با دیواره ی سبکتر نیز استفاده کرد. این لوله ها به عنوان لوله های فولادی جدار نازک نیز شناخته می شوند. باید توجه داشت که هر زمان از اصطلاح جدار نازک یا جدار سبک استفاده شد به معنای لوله ی فولادی با رده ی کمتر از 40 است. اگر بخواهیم از رده برای تعریف لوله های جدار سبک استفاده کنیم رده ی آنها در محدوده عدد 10 قرار می گیرد.

تصویر شماره 3 - لوله ASTM A135

ASTM A795 به لوله های فولادی اشاره دارد که در برابر آتش مقاوم هستند. این استاندارد اجازه استفاده از لوله های درزدار، بدون درز یا گالوانیزه را می دهد. ضخامت دیواره لوله ها نیز می تواند سبک (رده 10)، یا رده 30 و 40 باشد.

حداقل اندازه لوله ای که برای استفاده در سیستم اسپرینکلر فولاید مجاز است 1 اینچ می باشد.

لوله های فولادی سیستم آب پاش را می توان به وسیله ی اتصالات رزوه ای، جوشی، شیا رنرد شده یا شیار برشی به هم متصل کرد. استفاده از رزوه کاری تنها برای لوله های رده 40 یا بالاتر مجاز است. با این وجود اگر یک لوله سبک‌تر برای استفاده در شرایط خاص توسط آزمایشگاه تایید شود NFPA 13 استفاده از رزوه کاری برای لوله های سبک دیواری را نیز مجاز می‌داند.

درخصوص عملیات جوشکاری لوله های آب پاش نیز باید به این نکته اشاره کرد تمام لوله های مجاز به جوشکاری هستند و عملیات جوشکاری باید توسط یک جوشکار مجاز و ماهر انجام شود.

از اتصالات شیار برشی (Cut Groove) تنها می توان برای لوله رده 40 و بالاتر برای لوله های با قطر کمتر از 8 اینچ و همینطور لوله رده 30 برای قطر 8 اینچ و بالاتر استفاده نمود.

اتصالات شیار نورد شده برای هر ضخامت لوله قابل استفاده هستند.

بیشتر اتصالات برای آنکه یک اتصال مطمئن ایجاد کنند به یک واشر یا آب بند نیاز دارند.

بیشتر مطالعه کنید: استاندارد لوله های فولادی درزدار

لوله مسی

لوله مسی یکی دیگر از لوله هایی ست که بر اساس NFPA 13می توان از آن برای سیستم های لوله کشی آب پاش استفاده نمود. سه لوله استاندارد مسی که عبارتند از:

• ASTM B88
• ASTM B75
• ASTM B251

لوله مسی می تواند از نوع L، K یا M باشد. این عداد ضخامت دیواره لوله را نشان می دهند. M کمترین میزان ضخامت و K بیشترین را دارد.

تصویر شماره 5 - لوله مسی ASTM B88

حداقل لوله ی مسی که می تواند برای سیستم های لوله کشی اسپرینکلر به کار برد ¾ اینچ است.

لوله های مسی را باید با جوش برنج به هم متصل کرد مگر اینکه استفاده از لحیم کاری مجاز دانسته شده باشد. NFPA 13 استفاده از لحیم کاری را برای لوله های مسی مرطوبت با خطر کم اجازه می دهد.

لوله های فولادی و مسی را بر اساس استاندارد می توان خم کرد اما انجام خمکاری روی لوله نباید باعث مخدوش یا خراب شدن آن شود.

لوله های پلاستیکی

لوله های پلاستیکی یکی دیگر از انواع لوله هایی هستند که در سیستم های اسپرینکلر مورد استفاده قرار می گیرند. NFPA 13 استفاده از لوله های پلی وینیل کلرید کلردار (CPVC) و همچنین لوله های پلی بوتیلن (PB) را برای استفاده در سیستم آب پاشی مجاز می‌داند.

لوله های CPVC نوعی ترموپلاستیک هستند که انعطاف بالایی دارند و می توانند درجه حرارت های بالاتری را در مقایسه با PVC تحمل کنند.

تصویر شماره 6 - لوله آتشنشانی CPVC