۱۴۰ 
فلزات به دلیل ویژگی های منحصر به فرد مانند استحکام، هدایت الکتریکی و گرمایی، چکش خواری، فرم پذیری و ... به سرعت جایگاه ویژه ای در زندگی انسان به دست آورند. امروزه ۷۵ درصد از عناصری که در جدول تناوبی فهرست شده اند را جز فلزات می‌دانند. به گفته انجمن سلطنتی شیمی ۹۴ فلز در جدول مندلیف وجود دارد. فلزات از نظر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی تفاوت های بسیاری زیادی با هم دارند و ترکیب شدن آن ها با سایر عناصر به صورت آلیاژ نیز باعث شده است تا دامنه ی بسیار وسیعی از ویژگی ها و کاربردها را به دست آورند. از طرف دیگر فلزات را می توان به فرم ها و شکل های مختلفی تولید و دسته بندی کرد. در ادامه این مقاله یک تقسیم رایج از انواع محصولات فلزی به ویژه محصولات فولادی را ارائه خواهیم داد.
آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
انواع محصولات فلزی
در نمودار زیر می توانید تقسیم بندی انواع محصولات فلزی را مشاهده کنید.
تصویر شماره ۱ - تقسیم بندی محصولات فلزی
محصولات فلزی را می توان به دو دسته ی ریخته گری شده (Casting) یا کارشده (Wrought) تقسیم بندی کرد. اما تفاوت فولاد کار شده با فولاد ریخته گری شده چیست؟
محصولات کار شده
فولاد کار شده آلیاژی از آهن با کربن بسیار کم (کمتر از ۰٫۰۸ درصد) است که در مقابل چدن (با درصد کربن بین ۲٫۱ و ۴ درصد) قرار دارد. در فولادهای کار شده شمش فولادی از طریق یکی از فرایندهای شکل دهی مانند کشش، نورد، آهنگری و ... به محصولی با شکل مشخص تبدیل میشود.
محصولات ریخته گری شده
برای ساخت محصولات ریخته گری شده فلز مذاب درون قالبی ریخته می شود. پس از سرد شدن، فلز از قالب جدا می شود و با انجام عملیات نهایی مانند پرداخت، محصول نهایی به دست می آید.
بیشتر مطالعه کنید: ریخته گری و فرایند آن
انواع محصولات کار شده
محصولات کار شده را می توان به سه گروه محصولات تخت، مدور و سایر اشکال تقسیم بندی کرد.
محصولات تخت (Flat)
انواع محصولات تخت عبارتند از:
پلیت Plate
پلیت ها بر اساس استاندارد ASTM دارای ضخامتی بالاتر یا برابر با ۵ میلمیتر هستند. عرض پلیت ها از ۲۵۰ میلیمتر نیز بیشتر است. از پلیت ها برای ساخت محصولاتی مانند تیرورق، بدنه کشتی و ... استفاده می شود.
بیشتر مطالعه کنید: پلیت آهنی و کاربرد آن
ورق Sheet
ورق یا شیت به محصولاتی گفته می شود که ضخامتی بین ۰٫۲ تا ۵ میلیمتر دارند. عرض ورق ها از ۶۰۰ میلیمتر بیشتر است و در ساخت محدوده ای وسیع از محصولات مانند بدنه ی خودرو کاربرد دارند. ورق ها را از نظر فرایند تولید به دو دسته ی گرم و سرد تقسیم بندی می شوند. ورق های گرم دسته ای از ورق ها هستند که از طریق نورد گرم و در دمای بالا تولید می شوند در حالی که ورق سرد یا روغنی خروجی فرایند نورد سرد است و در دمای محیط انجام می گیرد.
تسمه Strip
تسمه همانند ورق است با این تفاوت که عرض آن از ۶۰۰ میلیمتر کمتر است. یکی از کاربردهای رایج تسمه استفاده از آن در بسته بندی ست.
تصویر شماره ۲ - تسمه گالوانیزه
فویل Foil
فویل ها محصولاتی فلزی با ضخامت بسیار کم هستند. ضخامت فویلها از ۰٫۲ میلیمتر کمتر است. عرض آن ها نیز از ۳۰۰ میلیمتر پایین‌تر می باشد. از فویل ها در صنعت بسته بندی استفاده می شود.
تصویر شماره ۳ - فویل استنلس استیل
محصولات مدور (tubular)
محصولات مدور خود به دو دسته محصولات توپر (Solid) و تو خالی (Hollow) گروه بندی می شوند.
محصولات مدور توپر
- میله Bar
- مفتول Rod
میله یا بار به محصولاتی اشاره دارد که مقطع آن ها می تواند هر شکلی مانند دایره یا مربع داشته باشد اما مفتول ها سطح مقطعی دایره شکل دارند.
- پروفیل سنگین Profile
محصولات مدور تو خالی
- لوله Pipe
برای آشنایی با لوله و ویژگی های آن می توانید مقاله لوله چیست و انواع آن کدام است؟ را مطالعه کنید.
تصویر شماره ۴ - لوله های فولادی
- تیوب Tube
بیشتر مطالعه کنید: تفاوت لوله و تیوب
- پروفیل سبک Profile
سایر اشکال
سایر اشکال محصولات کار شده مانند فلنج، پیچ و مهره، زانویی، واشر و ... است.
تصویر شماره ۵ - نمونه ای از فلنج