میلگرد زیگزاگ یا خرپا چیست؟

تاریخ انتشار: ۹ اسفند ۱۴۰۱
تاریخ به روز رسانی: ۲ دی ۱۴۰۳

مدت مطالعه: دقیقه
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن

میلگرد زیگزاگ که به آن تیرچه زیگزاگ یا خرپا Steel structure rebar truss girder  نیز گفته می&zwnj;شود، مجموعه&zwnj;ای پیش ساخته از سه میلگرد آجدار و دو میلگرد ساده است که به شکل خرپا به یکدیگر متصل شده&zwnj;اند. این اتصال می&zwnj;تواند از طریق جوشکاری یا قلاب انجام شود. از میلگرد زیگزاگ در سقف&zwnj;های بتنی و فولادی استفاده می&zwnj;&lrm;شود. در این مقاله قصد داریم به سوال شما مبنی میلگرد زیگزاگ یا خرپا چیست، اشاره کنیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

<h2 id="content-value-1">میلگرد زیگزاگ یا خرپا چیست؟</h2> میلگرد زیگزاگ تیرچه، یکی از مصالح فولادی مهم و کاربردی در ساخت و ساز به به شمار می&zwnj;رود که نقش ویژه&zwnj;ای در ساخت اسکلت&zwnj;های فلزی ایفا می&zwnj;کند. این مقطع فولادی از میلگرد ساده و آجدار تشکیل شده که طی عملیات جوشکاری بهم متصل می&zwnj;شوند؛ البته در برخی موارد، مشاهده شده که اتصال بین میلگردهای ساده و آجدار در خرپا با قلاب کردن آن&zwnj;ها در یکدیگر برقرار شده است. با توجه به کاربرد فراوان این قطعه فولادی، این مقاله به بررسی انواع میلگرد زیگزاگ، محاسبه اندازه این مقطع، کاربرد آن و غیره اختصاص داده شده است. نحوه اتصال میلگردهای به کار رفته در خرپا، عموما به صورت جوشی و گاهی از طریق قلاب کردن، انجام می&zwnj;شود. در صنعت ساختمان&zwnj;سازی، به این محصول میلگرد عرضی نیز گفته می&zwnj;شود. نشریه&zwnj;های 82 و 94 سازمان مدیریت و برنامه&zwnj;ریزی کشور، به طور مفصل در خصوص میلگرد زیگزاگ توضیح داده شده است. همچنین در استاندارد ملی ایران به شماره 2029 ISIRI، ویژگی&zwnj;ها و نحوه آزمون این محصول تشریح شده است.   <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" title="میلگرد زیگزاگ یا خرپا چیست" src="https://api.modiranparts.com/uploads/content/1734855498.jpg" alt="میلگرد زیگزاگ یا خرپا چیست" width="800" height="600" />   در صنعت ساختمان&zwnj;سازی، گاهی محصولات فولادی به صورت خام و گاهی به صورت محصولی پیش&zwnj;ساخته مورد استفاده قرار می&zwnj;گیرند. به عنوان مثال، مصالحی مانند تیرآهن و قوطی ستونی صنعتی به همان صورتی که هستند در اجرای ساختمان به کار می&zwnj;روند. حداکثر عملیاتی که روی این مصالح انجام می&zwnj;گردد، یک برش و جوشکاری ساده است، اما برخی از مصالح هستند که ابتدا می&zwnj;بایست به صورت محصولی پیش ساخته تولید شوند و سپس در ساختمان&zwnj;سازی از آن&zwnj;ها بهره&zwnj;برداری گردد. از نمونه این نوع مصالح می&zwnj;توان میلگرد بستر و میلگرد زیگزاگ را نام برد. میلگرد زیگزاگ به خودی خود به عنوان یک عضو با باربری بسیار بالا در ساختمان&zwnj;سازی استفاده می&zwnj;گردد. به دلیل بالا بودن خصیصه باربری میلگرد زیگزاگ، از آن در ساخت سقف&zwnj;ها، استفاده بسیاری صورت می&zwnj;گیرد.   <h2 id="content-value-2">اجزای تشکیل دهنده میلگرد زیگزاگ</h2> همانطور که پیش از این اشاره شد، میلگرد زیگزاگ به صورت پیش ساخته تولید شده و در قسمت&zwnj;های گوناگون ساختمان به کار برده می&zwnj;شود. برای آشنایی بیشتر با میلگرد زیگزاگ، لازم است اجزای تشکیل&zwnj;&zwj;دهنده آن را به صورت جداگانه بررسی نماییم.   میلگردهای زیرین (عضو کششی) بخش زیرین میلگرد که در معرض باربریِ اصلی سازه قرار دارد، می&zwnj;بایست توانایی تحمل نیروی کششی را داشته باشد. نیروهای کششی در ساختمان در اثر لنگر خمشی ناشی از وزن ایجاد می&zwnj;گردند. دو نوع لنگر خمشی در اینجا وجود دارد: یکی لنگر خمشی حاصل از وزن خود تیرچه، دیگری لنگر خمشی حاصل از وزن مرده سقف در فاصله محور تا محور دو میلگرد زیگزاگ. بخش زیرین میلگرد زیگزاگ همانند عضو کششی در دیگر مصالح ساختمانی عمل می&zwnj;کند. به عنوان مثال در تیرآهن، جان تیرآهن است که عضو مقاوم در برابر نیروهای کششی به حساب می&zwnj;آید.   <h3>میلگردهای بالایی</h3> میلگرد بالایی همانند میلگردهای زیرین به دو صورت در باربری میلگرد زیگزاگ نقش ایفا می&zwnj;&lrm;کند، اما در اینجا نیروهای کششی مورد نظر نیستند. نیرویی که در این قسمت مد نظر قرار می&zwnj;گیرد از نوع نیروهای فشاری ناشی از وزن است. ابتدا وزن خود تیرچه زیگزاگ و سپس وزن سقف. این دو، عاملی هستند که بر روی میلگرد بالایی نیرو وارد می&zwnj;کنند. همچنین بخشی از نیروهای فشاری دیگر که در اثر انبساط و انقباض روی تیرچه وارد می&zwnj;شود، می&zwnj;تواند از طریق میلگرد بالایی خنثی گردد. می توان نقش میلگرد بالایی را همانند بال در تیرآهن در نظر گرفت.   میلگردهای عرضی (زیگزاگ) میلگردهای عرضی به عنوان عضو مورب در تیرچه، حامل بارهای برشی است. نیروهای برشی که در بخش&zwnj;های مختلف سازه وارد می&zwnj;شوند، می&zwnj;توانند باعث از هم گسیختگی بتن و دیگر مصالح بتنی در ساختمان گردند. تیرچه&zwnj;های زیگزاگ با استفاده از میلگردهایی که در عرض به صورت زیگزاگ کار می&zwnj;شوند، این نیروها را به خوبی تحمل می&zwnj;نمایند. همچنین این بخش به کمک میلگرد بالایی در مقابل نیروهای فشاری، همانند یک خرپا مقاومت ایجاد می&zwnj;کند.   <h2 id="content-value-3">ویژگی های ابعادی و ظاهری میلگرد زیگزاگ</h2> از آنجایی که میلگرد زیگزاگ عموما از میلگرد آجدار تولید می&zwnj;گردد، می&zwnj;توان مشخصات ظاهر میلگرد آجدار را به عنوان مشخصات ظاهری میلگرد زیگزاگ در نظر گرفت، اما باید توجه داشت که قطر میلگرد آجدار مورد استفاده در میلگرد زیگزاگ، در دامنه بین 6 تا 16 میلی&zwnj;متر است. همچنین میلگردهای ساده مورد استفاده در میلگرد زیگزاگ، عموما از قطر 4 میلی&zwnj;متر برخوردارند. فاصله دو نقطه متوالی جوش داده شده در میلگرد زیگزاگ را یک گام می&zwnj;گویند. ابعاد گام هر چقدر که محاسبه گردد با رواداری 15 میلی&zwnj;متر در نظر گرفته می&zwnj;شود. حداکثر گام 200 میلی&zwnj;متر و حداقل زاویه میلگرد ساده به کار رفته در میلگرد زیگزاگ با افق 45 درجه است. عرض قسمت زیرین تیرچه معمولا از 10 سانتی&zwnj;متر کمتر نمی&zwnj;شود. به طور اصولی ارتفاع آن را 2.5 برابر عرض تیرچه در نظر می&zwnj;گیرند. در ساده&zwnj;ترین حالت، زمانی که عرض قسمت زیرین میلگرد زیگزاگ، 10 سانتی&zwnj;متر است، ارتفاع آن 25 سانتی&zwnj;متر در نظر گرفته می&zwnj;شود.   <h2 id="content-value-4">معرفی روش های ساخت خرپا تیرچه</h2> تولید میلگرد زیگزاگ به دو روش دستی و مکانیزه می&zwnj;تواند انجام شود که در ادامه به معرفی آن&zwnj;ها می&zwnj;پردازیم.   <h3>تولید میلگرد زیگزاگ به روش دستی</h3> در این روش، میلگرد زیگزاگ به کمک نیروی دست تولید می&zwnj;شود؛ این کار در کارگاه&zwnj;های ساخت تیرچه به وفور انجام می&zwnj;گردد. در پروژه&zwnj;های ساختمان&zwnj;سازی، ابعاد و اندازه میلگردها، گام&zwnj;ها و طریقه جوشکاری به صورت نوعی، تقریبا یکسان بوده و همگی با مشخصات ثابتی انجام می&zwnj;گردد. برای تولید میلگرد زیگزاگ به سه میلگرد آجدار و یک میلگرد ساده نیاز است. میلگردهای آجدار، ابتدا کنار یکدیگر قرار داده شده و در ابعاد مورد نظر برش داده می&zwnj;شوند؛ سپس میلگرد&zwnj;های آج&zwnj;دار را علامت&zwnj;گذاری نموده، میلگرد ساده را خم کاری کرده و برای جوش دادن به میلگردهای آجدار آماده&zwnj;سازی می&zwnj;کنند. نقاطی که می&zwnj;بایست جوشکاری گردد، حتما باید زنگ&zwnj;زدایی شود. برای انجام این کار هم روی میلگرد آجدار و هم روی میلگرد ساده، می&zwnj;بایست توسط برس تمیز گردد. بلافاصله نقطه مورد نظر بر روی میلگرد آجدار قرار گرفته و جوشکاری می&zwnj;گردد. اگر مدت زیادی از برس کردن ناحیه مورد نظر گذشته باشد، میلگردها مجددا یک لاله اکسیدی بر روی خود تشکیل می&zwnj;دهند. لذا بهتر است بلافاصله پس از برس زدن، عملیات جوشکاری انجام گیرد. علاوه بر عملیات جوشکاری از روش قلاب کردن هم برای اتصال میلگردها به یکدیگر استفاده می&zwnj;شود. معایب تولید با روش دستی <ul> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">اختصاص یافتن زمان بیشتر برای تولید آن</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">استفاده از نیروی کار زیاد</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">کیفیت پایین محصول تولید شده نهایی</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">کاهش یافتن دیواره میلگرد در نقطه اتصال</li> </ul>   <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" title="تولید میلگرد زیگزاگ به روش مکانیزه" src="https://api.modiranparts.com/uploads/content/1734855636.jpg" alt="تولید میلگرد زیگزاگ به روش مکانیزه" width="800" height="600" /> <h3>تولید میلگرد زیگزاگ به روش مکانیزه</h3> امروزه برای تولید میلگرد زیگزاگ از خط&zwnj;های تولید نیز بهره می&zwnj;گیرند. استفاده از خطوط مکانیزه، کیفیت بسیار بالاتری برای میلگرد زیگزاگ تامین می&zwnj;نماید. مزیت&zwnj;های تولید میلگرد زیگزاگ به صورت مکانیزه به شرح ذیل است: <ul> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">خمکاری مفتول های میلگردی کاملا یک دست و یکنواخت انجام می&zwnj;گردد.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">ارتفاع میلگرد زیگزاگ کمترین رواداری را خواهد داشت.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">امکان استفاده از مفتول&zwnj;های با قطر بالا وجود دارد.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">اختصاص یافتن زمان کمتر برای تولید نسبت به روش دستی</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">استفاده کمتر از نیروی انسانی و دخالت دست</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">جلوگیری از عدم شکل گیری گل جوش در روش مکانیزه</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">به دلیل کم شدن میزان خطاها و رعایت استانداردهای موجود، محصول تولید شده به این روش از مقاومت بالاتری برخوردار است.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">عرض میلگرد زیگزاگ در یک راستا بدون کمترین تغییرات تولید می&zwnj;گردد.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">استفاده از مفتول با قطر بالاتر نیز به راحتی ممکن خواهد بود.</li> </ul>   <h2 id="content-value-5">انواع میلگرد زیگزاگ تیرچه موجود در بازار</h2> همانطور که پیش از این اشاره کردیم، رایج&zwnj;ترین نوع میلگرد خرپای موجود در بازار، ساخته شده از 3 میلگرد آجدار و 2 میلگرد ساده است. در تمامی انواع میلگرد زیگزاگ، استفاده از میلگرد ساده، ثابت است، زیرا این تنها عضو مشترکی است که به صورت زیگزاگی خم می&zwnj;گردد و در مقابل آن ممکن است به جای میلگرد آجدار از تسمه فولادی یا نبشی استفاده شود. حتی ممکن است گاهی اوقات از یک میلگرد آجدار استفاده شود که در این حالت این مقطع فولادی را با نام تیرچه جان باز می&zwnj;شناسند. در نهایت هدف کلی از ساخت میلگرد خرپا تیرچه، تحمل نیروهای کششی و مرده بوده که در صورت استفاده از مقاطع فولادی متفاوت به جای میلگرد آجدار، تحمل بار آن&zwnj;ها تغییر خواهد کرد. در ادامه، انواع خرپای فلزی موجود در بازار را معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید. <ul> <li>خرپای نبشی: همانطور که از نامش پیداست، در این نوع میلگرد زیگزاگ به جای استفاده از میلگرد آجدار پایین، از نبشی استفاده شده است.</li> <li>خرپای تسمه: در تولید این نوع خرپا فقط در قسمت عرضی از میلگرد استفاده می&zwnj;شود.</li> <li>خرپای زیگزاگ تکی: در این قطعه فولادی، تنها یک ردیف میلگرد آجدار تعبیه می&zwnj;گردد.</li> <li>خرپای زیگزاگ دوبل: در بخش بالایی و پایینی خرپای دوبل، دو عدد میلگرد آجدار وجود دارد.</li> </ul>   <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" title="انواع خرپای فلزی موجود در بازار" src="https://api.modiranparts.com/uploads/content/1734855684.jpg" alt="انواع خرپای فلزی موجود در بازار" width="800" height="600" />   <h2 id="content-value-6">کاربردهای خرپا فلزی</h2> مهمترین کاربرد میلگرد خرپا، ساخت تیرچه بتنی خرپاست که مقاومت کششی بتن را در برابر نیروهای برشی بالا برده و از ترک خوردن آن به مرور زمان جلوگیری می&zwnj;کند؛ این عضو سازه&zwnj;ای، همچنین وظیفه تحمل بار مرده سقف را بر عهده دارد. از کاربردهای خرپا، می&zwnj;توان به استفاده از آن در ساخت پل و زیرگذر اشاره کرد.   <h2 id="content-value-7">وزن میلگرد زیگزاگ تیرچه</h2> ابتدای کار باید بدانید وزن خرپا بسته به قطر میلگردها متفاوت است. در ادامه؛ جدول وزن میلگرد خرپا را طبق استاندارد بین&zwnj;المللی 1054:1991 مشاهده می&zwnj;نمایید: <table class="table table-striped table-bordered table-hover" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" border="2" cellspacing="1"><caption> </caption> <tbody> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 92px; text-align: center;" rowspan="2"> قطر میلگرد بالا (mm) </td> <td style="height: 92px; text-align: center;" rowspan="2"> قطر میلگردهای پایین (mm) </td> <td style="height: 92px; text-align: center;" rowspan="2"> قطر زیگزاگ (mm) </td> <td style="height: 46px; text-align: center;" colspan="2"> وزن یک متر خرپا (kg) </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> قطر میلگرد بالا (mm) </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> قطر میلگردهای پایین (mm) </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 8 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*8 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.2 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 1.67 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> - </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 8 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*8 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 1.79 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 1.92 </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 8 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*10 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.24 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.36 </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 8 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*12 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.78 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.90 </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 10 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*8 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.01 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.14 </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 10 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*10 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.46 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.59 </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 10 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*12 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 3.00 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 3.12 </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 12 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*10 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.73 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2.85 </td> </tr> <tr style="height: 46px;"> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 12 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 2*12 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 4.7 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 3.27 </td> <td style="height: 46px; text-align: center;"> 3.40 </td> </tr> </tbody> </table>   <h2 id="content-value-8">طراحی میلگرد زیگزاگ به همراه ضوابط اجرایی آن</h2> طراحی تیرچه میلگرد در ترکیب با بتن، شامل ترکیب یکپارچه&zwnj;ای از تیر فلزی با مقاومت بالا همراه با فواصل تقریبا یکسان و بتن درگیر با آن است. برای اجزای پرکننده بین تیرچه&zwnj;ها می&zwnj;توان از قالب&zwnj;های موقت یا دائم مانند بلوک سفالی، بلوک بتنی یا از قطعات سبک استفاده نمود. برای طراحی تیرچه می&zwnj;بایست ضوابطی را در نظر گرفت. این ضوابط بر اساس نشریه 543 به شرح زیر است: <ul> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">سیستم تیرچه&zwnj;ای، شامل ترکیبی یکپارچه از تیرچه&zwnj;های متساوی&zwnj;الفاصله که در یک راستا قرار گرفته&zwnj;اند و یا در دو راستای عمود برهم قرار دارند، می&zwnj;شود.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">فاصله آزاد تیرچه&zwnj;ها نباید از 75 سانتی&zwnj;متر بیشتر باشد.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">عرض تیرچه&zwnj;ها نباید کمتر از 10 سانتی&zwnj;متر و ارتفاع کل آن&zwnj;ها نباید بیش از سه و نیم برابر حداقل عرض آن&zwnj;ها باشد.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">حداقل فاصله افقی بین دو سطح قائم بلوک&zwnj;های مجاور در طرفین یک تیرچه که در مقابل یکدیگر نصب می&zwnj;&zwj;شوند، نباید کمتر از 6 و نیم سانتی&zwnj;متر باشد.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">ضخامت دال بتنی فوقانی نباید از یک دوازدهم فاصله آزاد بین تیرچه&zwnj;ها و نه از پنج سانتی&zwnj;متر کمتر اختیار شود.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">حداکثر دهانه مورد پوشش سقف در جهت طول زیگزاگ با تیرچه&zwnj;های منفرد نباید از 8 متر بیشتر شود. به منظور اطمینان بهتر است تا دهانه مورد پوشش بیشتر از هفت متر نباشد. در صورت وجود سربار های زیاد و یا دهانه&zwnj;های بیش از هفت متر، از تیرچه&zwnj;های مضاعف استفاده شود.</li> <li style="font-weight: 400;" aria-level="1">سقف&zwnj;های اجرا شده با تیرچه و بلوک، در مواردی که بار یکنواخت روی سقف عمل نماید، عملکرد بسیار مناسبی دارند. در صورت وجود بار منفرد سنگین یا متحرک و یا مرتعش، به کار بردن سقف با میلگرد زیگزاگ توصیه نمی&zwnj;شود.</li> </ul>   کلام آخر در این مقاله به سوال شما مبنی بر میلگرد زیگزاگ چیست پرداختیم. در ادامه اجزای تشکیل دهنده خرپا، کاربردها، روش ساخت، وزن و غیره را بررسی کردیم. شرکت مدیران آهن زاینده رود یکی از تامین کنندگان وعرضه کنندگان انواع میلگرد زیگزاگ است. شما عزیزان می&zwnj;توانید برای استعلام قیمت میلگرد زیگزاگ و خرید همه&lrm;&zwnj;روزه با ما از طریق شماره تلفن 03134155 در تماس باشید. <a class="content-inner-call-box" title="خرید خرپا یا میلگرد زیگزاگ از مدیران آهن" href="tel:03134155">خرید خرپا یا میلگرد زیگزاگ از مدیران آهن</a>

اشتراک در: