آشنایی با عیوب ورق سیاه
تاریخ به روز رسانی: ۱۱ دی ۱۴۰۳
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
ورق‌های سیاه فولادی نورد گرم، به عنوان یکی از محصولات پر استفاده در صنایع مختلف، ممکن است از عیوبی برخوردار باشند که کیفیت و کاربرد آن را زیر سؤال می‌برد؛ منظور از عیوب، مشکلاتی است که در اثر تنش‌های داخلی حین تولید، حرارت بالا در نورد، برش نامناسب و غیره برای ورق ایجاد می‌شود. از همین رو در این مقاله از مدیران آهن تصمیم گرفته شد عیوب رایج ورق‌های فولادی و عوامل ایجاد آن به طور کامل بررسی شوند. شناخت عیوب ورق سیاه و عوامل ایجاد آن، می‌تواند به تولیدکنندگان کمک کند تا با رعایت مواردی که سبب بروز این مشکلات می‌شود، کیفیت محصولات خود را بهبود ببخشند و به مهندسین کمک می‌کند تا عیوب موجود بر روی ورق را تشخیص و از آن ها استفاده نکنند. به کاربردن ورق‌های سیاه عیب دار، می‌تواند هزینه‌های ناشی از تعمیر و بازسازی محصول را افزایش دهد.
به طور کلی در صنعت فولاد، ورق فولادی با دو روش نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شود. ورق خروجی فرآیند نورد گرم دارای سطحی نسبتا خشن است و تلرانس‌های ابعادی آن زیاد دقیق نیست. در نورد گرم ضخامت ماده حدودا از 25 میلی‌متر به 6 میلی‌متر کاهش می‌یابد. اگر محصول نازک باشد ( ضخامت تا 6 میلی‌متر) ورق می‌تواند به دور محوری پیچانده شود و کویل‌های ورق را تشکیل دهد که این کویل‌ها، ماده اولیه برای فرآیند نورد سرد هستند. این شیوه از تولید، پرکاربردترین روش در صنعت تولید مقاطع فولادی به شمار می‌آید که شامل سه نوع نورد حلقه‌ای، نورد پیوسته و نورد رزوه‌ای است. در بیشتر مواقع در انتهای پروسه تولید ورق فولادی، برخی ایرادات در محصول ایجاد می‌گردد که گاهی اوقات این ایرادات به اندازه‌ای هستند که سبب کاهش کارایی و کیفیت ورق می‌شوند. در نهایت استفاده از آنها فقط هزینه‌های تعمیر و بازسازی پروژه را بالا می‌برد. در این مقاله از مدیران آهن تصمیم گرفته شده به انواع عیوب ورق سیاه نورد گرم و عوامل ایجاد آنها پرداخته شود. پس اگر به این موضوع علاقه مندید، تا پایان متن را مطالعه کنید.
برای اطلاع از قیمت روز انواع مقاطع فولادی و استعلام موجودی انبار از طریق لینکی که در ادامه مشاهده می کنید با ما در تماس باشید!
عوامل ایجاد عیوب در ورق سیاه فولادی
عیوب ورق سیاه فولای می‌تواند به دلایل زیادی ایجاد شود؛ در زیر به برخی از این عوامل اشاره شده است:
کیفیت مواد اولیه: استفاده از فولاد با درصد خلوص پایین یا دارای ناخالصی حین تولید، می‌تواند یکی از دلایل ایجاد عیوب مختلف بر ورق باشد.
فرآیند تولید: دما، فشار و سرعت نورد حین تولید، می‌تواند عیوبی همانند شکستگی یا ترک روی ورق را ایجاد کند.
تنش‌های داخلی: سرد شدن سریع یا غیر یکنواخت ورق سبب بروز تنش‌هایی می‌شود که این تنش‌ها خود عاملی برای تغییر شکل ورق به حساب می‌آیند.
آلودگی: آلودگی‌هایی که روی سطح ورق اعم از روغن، گردو غبار و غیره وجود دارد می‌تواند از کیفیت ورق فولادی بکاهد.
برش نامناسب: ایجاد برش‌های نادرست روی ورق می‌تواند منجر به ایجاد لبه‌های تیز و ترک‌های ریز شود.
مراقبت ناکافی: از اصلی‌ترین علت پایین آمدن کیفیت ورق تولیدی می‌تواند به حساب آید. نگهداری از ورق تولید شده در زمان ذخیره سازی محصول در انبار یا حتی بارگیری و حمل‌و‌نقل آن نیازمند رعایت نکات بسیاری است که به ورق و کیفیت آن آسیبی وارد نشود.
معرفی انواع عیوب ورق سیاه نورد گرم
همانطور که گفته شد، در پایان فرآیند تولید، ورق دچار ایراداتی می‌شود که از انواع عیوب ورق بعد از نورد کاری می‌توان به مواردی چون پوسته‌شدن، ناخالصی، ایجاد سوراخ، دندانه اره‌ای، کویل بریک اسید شویی، لکه توقف، لکه امولسیون، حفره، چسبندگی، هاله‌های بازپخت، تاخوردگی، موج، کرنش‌های پیشرونده، کم اسیدشویی، خراش باز شدن کلاف و کثیفی سطح اشاره کرد.
کثیفی سطح ورق سیاه
کثیفی امولسیون، نشت روغن از جرثقیل‌ها و سایر تجهیزات، کثیف بودن مسیر عبور ورق تولیدی، انجام نادرست سیکل بازپخت و غیره می‌تواند سبب ایجاد هاله و لکه‌هایی بر سطح ورق شود. این لکه‌ها زمانی محسوس‌تر می‌شوند که دست‌ها با ورق تماس پیدا کنند. تمامی موارد گفته شده می‌تواند کیفیت ظاهری ورق را به شدت کاهش دهد. کثیفی سطح ورق سیاه می‌تواند در فرآیند‌های بعدی تولید، مشکلات زیادی ایجاد کند.
زنگ‌زدگی ورق سیاه
یکی از رایج‌ترین عیوب در محصولات فلزی، زنگ‌زدگی و خوردگی است که بر اثر تماس آب یا رطوبت بر سطح ورق به وجود می‌آید. مرطوب بودن محیط انبار، طولانی شدن زمان نگهداری و یا عدم رعایت اصول را می‌توان از جمله دلایل ایجاد لایه‌ی آب و در نتیجه تشکیل لایه زنگ‌زدگی و ایجاد خوردگی دانست. این امر، موجب تشکیل لایه‌ها و پوسته‌هایی زرد، قرمز و یا سیاه روی سطح ورق می‌شود.
پوسته‌شدن ورق سیاه
در طی مراحل پوسته‌‌زدایی ورق سیاه، چنانچه پوسته شکن‌ها و یا نازل‌های آب به درستی عمل نکنند، ورقه‌های اکسید به طور کامل از روی سطح ورق جدا نمی‌شوند؛ ضمن اینکه در ادامه‌ی نورد کاری به لایه‌های عمیق‌تر از این محصول نفوذ خواهند کرد. در این صورت نه تنها دیگر با اسیدشویی هم رفع نخواهند شد بلکه در عملیات نورد سرد نیز نمایان‌تر می‌شوند. برای شناسایی آن هنگام خرید، باید به سطح ورق فولادی دقت شود. چنانچه قسمت‌هایی روشن‌تر از رنگ زمینه مشاهده شد که شکل منظمی ندارد، ورق از این عیب برخوردار است.
عیب دندانه اره‌ای ورق سیاه
این عیب ورق سیاه، به صورت لبه‌هایی کنگره‌ایی بر لبه‌های کناری ورق قابل رویت و بسیار برنده است. در حین عملیات اسید شویی این عیب می‌تواند ایجاد شود. سه دلیل برای به وجود آمدن این عیب وجود دارد: دلیل اول اینکه در صورتی که تیغه‌های کناره بر تنظیم نباشند و به درستی عمل نکنند می‌توانند باعث ایجاد لبه‌هایی تیز در لبه ی ورق شوند. دلیل دوم اینکه بدون کشش، عملیات کناره بری انجام شود و دلیل سوم نیز عدم تطابق ضخامت ورق با تنظیمات تیغه‌ها است.
ناخالصی ورق سیاه
در طی مراحل ریخته‌گری فلز، اگر ناخالصی‌ها از مذاب جدا نشود، این مواد به مرکز شمش نفوذ و در آنجا تجمع پیدا می‌کنند. سپس در زمان انجام عملیات نورد سرد یا گرم، به دلیل ماهیت متفاوت این مواد با فلز، از فولاد جدا شده و به شکل خراش‌هایی در طول ورق ظاهر می‌شوند. توصیه میکنیم هنگام خرید برای اطمینان از این عیب، از چسب ناخالصی استفاده نمایید.
لکه توقف ورق سیاه
این لکه‌ها بر اثر طولانی شدن زمان معلق ماندن ورق درون حوضچه اسید، طولانی شدن زمان جوشکاری، پایین بودن سرعت خط و برخی موارد فنی در طی فرآیند تولید ایجاد می‌شود و به شکل لکه‌های سیاه رنگ بر روی سطح ورق نمایان می‌گردد.
سوراخ در سطح ورق سیاه
در هنگام نورد گاهی اوقات به دلیل تنش‌ها و یا اعمال نیروی بیش از حد از سوی غلتک‌ها به مذاب، سطح مقطع مذاب پاره شده که پس از اتمام مراحل نورد به صورت هلال بر روی محصول نهایی نمایان می‌شود که با چشم غیر مسلح نیز قابل مشاهده است.
حفره در سطح ورق سیاه
در برخی موارد نقاط فرورفته‌ای روی سطح ورق ایجاد می‌شود که به شکل منظم روی سطح قابل مشاهده است. از دلایل ایجاد این عیب می‌توان به مواردی چون وجود گریس و روغن میان ورق و سیلندر‌های کاری و پشتیبان، باقی ماندن ذرات لاستیک جدا شده از رول‌ها، باقی ماندن اجسام خارجی بر روی غلتک‌ها و پوسته شدن کنوکتورهای بازپخت اشاره کرد.
خراش در سطح ورق سیاه
خراش، به خطوط منقطع یا تجمعی گفته می‌شود که در جهت نورد روی سطح ورق ایجاد شده است. از دلایل ایجاد این خطوط می‌توان اصطکاک ایجاد شده توسط غلتک‌های نورد، تماس ورق با دستگاه‌ها و تجهیزات، برخورد ورق‌ها با یکدیگر و یا تماس ورق با ذرات چسبیده به غلتک‌ها اشاره کرد.
هاله‌های بازپخت ورق سیاه
این عیب ظاهری ورق سیاه به صورت هاله‌هایی تیره به شکل خوشه‌ای یا مارپیچ در قسمت کناره‌های ورق قابل مشاهده است. عیب هاله‌های بازپخت، در صورت برخورد اکسیژن هوا با کلافهای سیکل آنیل شده، در هنگام برداشتن زنگ کوره و قرار گرفتن کلافهای داغ در برابر هوای آزاد و نفوذ اکسیژن به آنها رخ می‌دهد.
تاخوردگی ورق سیاه
این عیب در ورق سیاه، به شکل تا خوردگی در سطح آن یا به شکل خطوط مورب با رنگ روشن تر از زمینه مشاهده می‌شود. از علل ایجاد این عیب می‌توان به عدم دقت در هدایت مناسب محصول، عدم اعمال کشش مناسب میان قفسه‌ها در کلافهای موجدار و عدم ایجاد دهانه در قسمت مندریل کلاف پیچ و کلاف بازکن اشاره کرد.
موج ورق سیاه
بر روی سطح برخی ورق‌ها موج، چین خوردگی و یا کنگره‌هایی در قسمت سطح و یا مرکز محصول قابل مشاهده است. همچنین می‌توان با قرار دادن آن بر روی سطحی صاف این ایرادات را مشاهده نمود. از دلایل ایجاد آن می‌توان به مواردی چون یکنواخت نبودن فشار اعمال شده از سوی غلتک‌ها، کران‌های مکانیکی و حرارتی و تناسب در مقدار فاصله میان غلتک‌ها، عملکرد نامناسب تیغه‌های کناره بر، یا نامناسب بودن توزیع کاهش ضخامت اشاره نمود.
باد کردگی حرارتی ورق سیاه
باد کردگی عیبی شایع و ملموس در ورق نورد گرم است که هم با لمس ورق و هم با چشم غیر مسلح قابل تشخیص است. این عیب معمولا در تمام طول ورق وجود دارد به صورتی که در رول ورق نیز به شکل برآمدگی نمایان است. دلیل ایجاد باد کردگی را می‌توان عدم سردکاری یکنواخت ورق دانست.
کم اسید شویی ورق سیاه نورد گرم
عیب کم اسید شویی به دلایل زیر ممکن است رخ دهد:
- میزان غلظت اسید مورد استفاده کم باشد.
- درجه حرارت تنظیم نباشد.
- سرعت حرکت ورق بالا باشد.
- غوطه‌وری محصول به شکل مطلوبی انجام نشود.
این عیب ورق سیاه را می‌توان از رگه‌های تیره در عرض کلاف ورق تشخیص داد.
خراش باز شدن کلاف ورق سیاه
این عیب که با نام لغزشی نیز شناخته می‌شود، نوعی خراش به شکل پنجه گربه‌ای یا خوشه‌ای روی سطح ایجاد می‌کند که هنگام باز شدن کلاف ورق ممکن است رخ دهد و به راحتی قابل مشاهده است. برای جلوگیری از رخ دادن این خطا باید دقت شود که لایه‌های ورق روی یکدیگر سر نخورند.
کلام آخر
در نهایت باید گفت عیوب ورق سیاه از عوامل متعددی نشأت می‌گیرد؛ که با توجه به میزان و نوع عیب ایجاد شده، می‌تواند عملکرد و کارایی ورق را تحت تأثیر قرار دهد. شناسایی و درک این عوامل می‌تواند به تولید کنندگان کمک کند تا با اتخاذ تدابیر مناسب از بروز عیب های ورق سیاه، تا حد زیادی جلوگیری به عمل آورند. همچنین می‌توان با شناسایی عیوب ورق سیاه، به سمت تولید‌های با کیفیت‌تر گام‌های مؤثری برداشت. برای مشاهده انواع ورق سیاه می‌توانید به مقاله مرتبط با آن مراجعه نمایید. و برای استعلام قیمت ورق سیاه با کیفیت، می‌توانید با شرکت مدیران آهن تماس بگیرید.
