چرا آهن در روغن زنگ نمیزند
تاریخ به روز رسانی: ۳ مرداد ۱۴۰۳
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
جلوگیری از زنگ زدگی آهن با روغن آیا امکانپذیر است؟ از جمله روش هایی که برای جلوگیری از خوردگی و یا زنگ زدگی فلزات و به ویژه آهن به کار برده می شود استفاده از روغن محافظ است. اما روغن چگونه باعث محافظت از فلزات می شود و چرا آهن درون روغن زنگ نمی زند؟ در این مقاله به این پرسش پاسخ داده شده است.
چرا آهن در روغن زنگ نمی زند؟
این یک ترفند قدیمی ست که از دیرباز مورد استفاده واقع می شده است. وسیله ای که از جنس آهن ساخته شده است را روغنکاری کنید و از زنگ زدن آن جلوگیری کنید. اما این روش چگونه کار می کند. برای درک بهتر مساله بهتر است ابتدا یک معرفی کلی از فرایند زنگ زدگی ارائه شود.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- فرایند زنگ زدگی چگونه اتفاق می افتد
- روغن های محافظ خوردگی
فرایند زنگ زدگی چگونه اتفاق می افتد
زنگ زدگی که به صورت علمی به آن اکسیداسیون گفته می شود، فرایندیست که در آن آهن با اکسیژن به صورت شیمیایی واکنش می دهد. در فرایند زنگ زدگی آهن آب نقش کاتالیست دارد. هر چه میزان رطوبت بیشتر باشد سرعت زنگ زدگی نیز افزایش می یابد.
هنگامی که آهن در معرض اکسیژن هوا قرار می گیرد با اکسیژن واکنش می دهد که منجر به تشکیل اکسید آهن بر سطح فلز می شود. به اکسید آهن، زنگ آهن گفته می شود و بسته به موادی که در واکنش اکسیداسیون شرکت کرده اند می توانند رنگ های مختلفی داشته باشد.
برای آشنایی کامل با فرایند زنگ زدگی و خوردگی آهن می توانید به مقاله "فرایند خوردگی فولاد" مراجعه نمایید.
تصویر شماره 1 – نمونه ای زنگ زدگی آهن
بیشتر بخوانید: 5 روش برای از بین بردن زنگ زدگی آهن
زنگ زدگی آهن علاوه بر آنکه موجب از بین رفتن زیبایی آن می شود ممکن است در طولانی مدت باعث خوردگی و کاهش استحکام عملکرد فولاد شود. این مساله به خصوص برای فولادهایی که در سازه ها نقش تحمل بار را برعهده دارند می تواند خطرناک و حادثه آفرین باشد. بنابراین انسان از دیرباز به دنبال راه حل هایی برای کاهش و یا متوقف کردن فرایند زنگ زدگی آهن بوده است. در مورد فرایند زنگ زدگی گفته شدکه نتیجه ی واکنش آهن با اکسیژن با حضور آب است. بنابراین اگر بتوان به طریقی مانع از رسیدن اکسیژن و رطوبت به سطح فلز شد می توان از خوردگی آن جلوگیری به عمل آورد. این مساله ی به ظاهر ساده، اساس بسیاری از روش هایی بوده است که برای محافظت از آهن به کار برده می شود. به عنوان مثال رنگ زدن از جمله روش هایی ست که باعث جلوگیری از خوردگی آهن می شود و می تواند عمر آن را افزایش دهد. یکی دیگر از این روشها نیز استفاده از روغن است. روغنکاری سطح فولاد مانع از زنگ زدگی آن می شود. هنگامی که سطح آهن با روغن پوشانده می شود یک سد محافظ روی آن ایجاد می شود که از تماس عناصر بیرونی با سطح فلز جلوگیری به عمل می آورد. این مساله شامل آب نیز می شود. از آنجایی که آب قادر به نفوذ در فلز نیست فرایند زنگ زدگی نیز شروع نخواهد شد.
تصویر شماره 2 – تاثیر خوردگی بر فلز
بیشتر بخوانید: مراحل از بین بردن زنگ زدگی تیرآهن
روغن های محافظ خوردگی
هر ماده ای که خاصیت روغنی داشته باشد می تواند تا حدی از زنگ زدگی فلزات جلوگیری کند. روغن های طبیعی نیز این خاصیت را دارند اما امروزه در صنعت از روغن های محافظ یا روغن ضد زنگ (Anti-corrosion) به منظور محافظت از فلزات استفاده می شود. این روغن ها از مخلوط کردن چندین روغن پایه و همراه افزودنی های مناسب ساخته می شوند که با ایجاد یک لایه ی نازک بر سطح فلز از نفوذ رطوبت، اکسیژن، عوامل اکسیدکننده، نمک و یون ها جلوگیری می کنند.
تصویر شماره 3 – اسپری روغنی ضد زنگ فلز
از طرف دیگر روغن های ضد زنگ باعث روان شدن سطح قطعات فلزی و کاهش اصطکاک بین آنها می شوند که در عملکرد بهتر ماشین ها نیز تاثیر گذار هستند. امروز از روغن های ضد زنگ در سطوح داخلی موتورهای دیزلی، موتورهای بنزینی، قطعات مورد استفاده در دریا و ... استفاده می شود.
روغن های محافظ زنگ زدگی لازم است که با گذشت زمان مشخصات فنی ثابتی داشته باشند و همچنین به راحتی از روی سطح فلز پاک بشوند.
امروزه این روغن های به صورت اسپری نیز ساخته شده اند که به راحتی در منزل و برای مصارف غیر صنعتی قابل استفاده هستند.