معرفی انواع محصولات فولادی

محصولات فولادی را می توان بر اساس شکل ظاهری به گروه های مختلفی تقسیم بندی کرد. یک دسته بندی رایج تقسیم محصولات فولادی به دو گروه محصولات کارشده (Wrought) و ریخته گری شده (Casting) است. محصولات کار شده خود به انواع تخت، مدور و سایر اشکال گروه بندی می شوند. در این مقاله در خصوص هر کدام از این دسته بندی ها توضحیاتی ارائه شده است. درمواردی که نیاز به اطلاعات بیشتر وجود داشته باشد لینک مقالات مرتبط قرار داده شده است که توصیه می کنیم برای درک بهتر موضوع حتما آن ها را مطالعه بفرمایید. محصولات فولادی یکی از مهمترین محصولاتی هستند که در صنایع مختلف از جمله: ساخت و ساز، مهندسی و ... استفاده می شوند؛ در واقع شما اگر به اطرافتان نگاه کنید، حداقل یک وسیله مشاهده می کنید که برای تولید آن از فولاد استفاده کرده باشند. در وسایل نقلیه باربری، وسایل صوتی و تصویری، تجهیزات امنیتی، لوازم آشپزخانه و ... هر کدام به نحوی از مشتقات فولادی استفاده کرده اند. پس اهمیت و گستردگی این موضوع سبب شد در این مقاله از مدیران آهن به معرفی محصولات فولادی بپردازیم. بنابراین اگر با تنوع محصولات فولادی آشنایی ندارید این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.

فلزات به دلیل ویژگی های منحصر به فرد مانند استحکام، هدایت الکتریکی و گرمایی، چکش خواری، فرم پذیری و ... به سرعت جایگاه ویژه ای در زندگی انسان به دست آورند. امروزه ۷۵ درصد از عناصری که در جدول تناوبی فهرست شده اند را جز فلزات می‌دانند. به گفته انجمن سلطنتی شیمی ۹۴ فلز در جدول مندلیف وجود دارد. فلزات از نظر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی تفاوت های بسیاری زیادی با هم دارند و ترکیب شدن آن ها با سایر عناصر به صورت آلیاژ نیز باعث شده است تا دامنه ی بسیار وسیعی از ویژگی ها و کاربردها را به دست آورند. از طرف دیگر فلزات را می توان به فرم ها و شکل های مختلفی تولید و دسته بندی کرد. در ادامه این مقاله یک تقسیم رایج از انواع محصولات فلزی به ویژه محصولات فولادی را ارائه خواهیم داد.

انواع محصولات فلزی

در نمودار زیر می توانید تقسیم بندی انواع محصولات فلزی را مشاهده کنید. 

محصولات فلزی را می توان به دو دسته ی ریخته گری شده (Casting) یا کارشده (Wrought) تقسیم بندی کرد. اما تفاوت فولاد کار شده با فولاد ریخته گری شده چیست؟

محصولات کار شده

فولاد کار شده آلیاژی از آهن با کربن بسیار کم (کمتر از ۰٫۰۸ درصد) است که در مقابل چدن (با درصد کربن بین ۲٫۱ و ۴ درصد) قرار دارد. در فولادهای کار شده شمش فولادی از طریق یکی از فرایندهای شکل دهی مانند کشش، نورد، آهنگری و ... به محصولی با شکل مشخص تبدیل میشود.

محصولات ریخته گری شده

برای ساخت محصولات ریخته گری شده فلز مذاب درون قالبی ریخته می شود. پس از سرد شدن، فلز از قالب جدا می شود و با انجام عملیات نهایی مانند پرداخت، محصول نهایی به دست می آید.

انواع محصولات کار شده

محصولات کار شده را می توان به سه گروه محصولات تخت، مدور و سایر اشکال تقسیم بندی کرد.

محصولات تخت (Flat)

انواع محصولات تخت عبارتند از:

پلیت Plate

پلیت ها بر اساس استاندارد ASTM دارای ضخامتی بالاتر یا برابر با ۵ میلمیتر هستند. عرض پلیت ها از ۲۵۰ میلیمتر نیز بیشتر است. از پلیت ها برای ساخت محصولاتی مانند تیرورق، بدنه کشتی و ... استفاده می شود.

ورق Sheet

ورق یا شیت به محصولاتی گفته می شود که ضخامتی بین ۰٫۲ تا ۵ میلیمتر دارند. عرض ورق ها از ۶۰۰ میلیمتر بیشتر است و در ساخت محدوده ای وسیع از محصولات مانند بدنه ی خودرو کاربرد دارند. ورق ها را از نظر فرایند تولید به دو دسته ی گرم و سرد تقسیم بندی می شوند. ورق های گرم دسته ای از ورق ها هستند که از طریق نورد گرم و در دمای بالا تولید می شوند در حالی که ورق سرد یا روغنی خروجی فرایند نورد سرد است و در دمای محیط انجام می گیرد. 

تسمه Strip

تسمه همانند ورق است با این تفاوت که عرض آن از ۶۰۰ میلیمتر کمتر است. یکی از کاربردهای رایج تسمه استفاده از آن در بسته بندی ست.

تصویر شماره ۲ - تسمه گالوانیزه

فویل Foil

فویل ها محصولاتی فلزی با ضخامت بسیار کم هستند. ضخامت فویلها از ۰٫۲ میلیمتر کمتر است. عرض آن ها نیز از ۳۰۰ میلیمتر پایین‌تر می باشد. از فویل ها در صنعت بسته بندی استفاده می شود.

تصویر شماره ۳ - فویل استنلس استیل

محصولات مدور (tubular)

محصولات مدور خود به دو دسته محصولات توپر (Solid) و تو خالی (Hollow) گروه بندی می شوند.

محصولات مدور توپر

• میله Bar
• مفتول Rod

میله یا بار به محصولاتی اشاره دارد که مقطع آن ها می تواند هر شکلی مانند دایره یا مربع داشته باشد اما مفتول ها سطح مقطعی دایره شکل دارند.

• پروفیل سنگین Profile

محصولات مدور تو خالی

• لوله Pipe

برای آشنایی با لوله و ویژگی های آن می توانید مقاله لوله چیست و انواع آن کدام است؟ را مطالعه کنید.

تصویر شماره ۴ - لوله های فولادی

• تیوب Tube

بیشتر مطالعه کنید: تفاوت لوله و تیوب

• پروفیل سبک Profile

سایر اشکال

سایر اشکال محصولات کار شده مانند فلنج، پیچ و مهره، زانویی،‌ واشر و ... است.

آهن اسفنجی، شرط تولید مقاطع فولادی

 اول از همه باید گفت کشور ایران دسترسی گسترده ای به آهن دارد و به همین خاطر سالانه حجم زیادی از آهن را استخراج می کند؛ استخراج سنگ آهن و تولید مواد اولیه برای ساخت مقاطع و در نهایت محصولات فولادی، شرط اول تولید در صنعت فولاد می باشد. خب مسلم است تا زمانی که منابع مورد نیاز برای تولید وجود نداشته باشد؛ تولید داخلی معنی ندارد. همین موضوع قیمت محصولات فولادی را به سنگ آهن وابسته کرده است و میزان تولید مقاطع فولادی هم به میزان تولید آهن اسفنجی وابسته است. با توجه به اینکه در کشور ایران معادن سنگ آهن بی شماری وجود دارد، تولید مقاطع فولادی توسط تولید کنندگان زیادی در کشور در حال انجام است.

تأثیر مقاطع فولادی در صنایع مختلف

امروزه استفاده از مقاطع فولادی به قدری زیاد است که تمام بخش های زندگی را تحت تأثیر خود قرار داده است. نکته قابل توجه این است که آهن نه تنها پر استفاده ترین و مؤثر ترین عنصر در زندگی ماست بلکه بازیافت پذیرترین عنصر هم به شمار می رود. برای اطلاعات بیشتر بدانید عنصر آهن، چهارمین عنصر متداول در پوسته زمین است. از بین مقاطع تولیدی با سنگ آهن، برخی از آن ها بیشتر از بقیه مورد استفاده قرار می گیرند و از تقاضای بیشتری برخوردارند؛ و هرچه تقاضا برای یک محصول بیشتر باشد، خط تولید های بیشتری برای آن وجود دارد و فعال تر می باشد.

مقدمه ای بر فولاد

فولاد ماده ای است مقاوم که در برابر دمای معمولی دچار تغییر شکل نمی شود و ساختار خود را از دست نمی دهد ولی در دماهای بالا از مقاومت آن کم می شود. به همین خاطر اکثر محصولات فولادی به روشی با نام روش نورد گرم در دمای 1280 درجه سانتی گراد تولید می شوند. به این صورت که فولاد را تا دمای نام برده شده گرم کرده و سپس بین رول ها می فشارند تا شکل آن به شکل محصول نهایی تغییر پیدا کند. برای تغییر شکل فولاد به شکل مورد نظر، غلتک ها نیروی زیادی به فولاد وارد می کنند تا در عین تغییر شکل و کاهش ضخامت، محصول به استحکام لازم برسد.

معرفی مقاطع مختلف فولادی

به طور کلی مقاطع فولادی که توسط عنصر آهن ساخته می شوند شامل: میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی، ورق، سپری، شمش و محصولات فولادی می باشد که تمامی محصولات نام برده شده استفاده زیادی توسط صنایع مختلف دارند. با توجه به اینکه تولید کنندگان زیادی در ایران با کیفیت بالا این محصولات را تولید می کنند، نیاز به واردات محصولات نام برده شده تا حد زیادی از بین رفته است.

شمش فولادی

این محصول، اولین فرآورده حاصل از فرآیندهای فولاد سازی بعد از استخراج آهن و تبدیل آن به فولاد خام می باشد که به صورت جامد در ابعاد قابل حمل برای تولید سایر محصولات فولادی تولید می گردد. شمش به عنوان یک محصول پیش ساخته در انواع مختلفی شامل بیلت، بلوم و اسلب موجود است. شمش یا ingot فولادی، اغلب به صورت مستیطیل بوده و طول هر شاخه آن حداکثر به دو متر می رسد. مسئله ای که در رابطه با شمش فولادی مهم به شمار می رود این است که شکل و اندازه آن در فرآیندهای شکل دهی قطعات فولادی اهمیت زیادی دارد و  علاوه بر آن نحوه شمش ریزی در قالب و انجماد مواد مذاب هم مهم است چرا که خواص فیزیکی و مکانیکی قطعات فولادی که در مراحل بعدی ساخته می شود را تعیین می کند.

معرفی میلگرد فولادی

میلگرد فولادی در دو نوع ساده و آجدار در استانداردهای A1، A2، A3 و A4 با هدف افزایش مقاومت کششی بتن در شاخه های 12 متری تولید می شود. به میلگردی که بدون آج باشد، میلگرد ساده یا بدون آج و به مابقی میلگرد ها، آجدار گفته می شود. مشخصاتی که باید حین خرید میلگرد به آن ها توجه داشته باشید، ساده یا آجدار بودن آن، خواص مکانیکی شیمیایی آن، برند تولید کننده، سایز، استاندارد و ... می باشد. در ایران تولید کنندگان بی شماری وجود دارد که در حال حاضر میلگرد را بر روی خط تولید خود دارند همانند، کارخانه ذوب آهن اصفهان، شاهین بناب، میلگرد میانه، قائم رازی، ظفربناب و ... .

برای تشخیص میلگرد اصل از تقلبی و نگه داری درست میلگرد، نیازمند داشتن اطلاعاتی در این زمینه می باشید، که می توانید این اطلاعات را از طریق تماس با شماره 03134155 از کارشناسان خبره مدیران آهن دریافت کنید.

طبق آمار گرفته شده در سال 1400، از بین 7 میلیون و پانصد و هفتاد و سه هزار تن محصول فولادی که تولید شده، 3 میلیون و پانصد و هجده هزار تن از آن مربوط به تولید میلگرد بوده و بعد از آن بیشترین تولید به ورق اختصاص یافته است. پس می توان نتیجه گرفت پرمصرف ترین محصول فولادی میلگرد است؛ این موضوع حتی با چشم هم قابل مشاهده است؛ روزانه پروژه های ساخت و ساز زیادی استارت شروع را می زنند که خب برای ساخت اسکلت سازه به میلگرد زیادی احتیاج دارند. می توان گفت در حال حاضر سازه های بتن آرمه در کشور ما رونق زیادی دارد که میلگرد یکی از مصالح پر استفاده در این سازه هاست. گفتنی است بخشی از تولیدات در کشورمان به کشورهای همسایه و سایر کشورها ارسال می گردد.

دلیل استفاده زیاد از میلگرد چیست؟

در سازه های بتن آرمه برای افزایش استحکام سازه، استفاده از میلگرد رواج پیدا کرده است؛ به گونه ای که ترکیبات موجود در میلگرد و ترکیب آن با بتن سبب شد روز به روز مهندسین گرایش بیشتری برای استفاده از آن داشته باشند.

معرفی تیرآهن فولادی

یکی دیگر از محصولات فوق کاربردی در سازه می باشد؛ این پروفیل فولادی نوعی پروفیل باز است که وظیفه تحمل بار و انتقال بارهای سازه از تیر به ستون را دارد. تیرآهن های فولادی در چهار استاندارد IPE، IPN، IPB و CNP تولید می شوند؛ این نکته مهم است که تیرآهن توسط کدام تولید کننده تولید می شود زیرا هر کدام با استاندار و آلیاژ های متفاوت این محصول را تولید می کنند بنابراین از خواص مکانیکی متفاوتی هم برخوردارند. تیرآهن ها به دو صورت کلی I  و H شکل تولید می شوند. این مقطع فولادی از دو بخش جان و بال تشکیل شده است؛ که جان تیرآهن قسمت میانی آن نامیده می شود که دو لبه یا بال آن را بهم متصل می کند. با توجه به اینکه در سازه های فلزی از حجم زیادی از تیرآهن استفاده می شود، بنابراین قیمت تیرآهن تعیین کننده بخش بزرگی از هزینه های سازه می باشد. اگر در مورد این محصول و استفاده از آن کنجکاو هستید می توانید مقاله "تیرآهن چیست" را مطالعه کنید.

معرفی ورق فولادی

ورق آهنی مقطعی فولادی با سطحی صاف و مسطح است که به روش نورد گرم و سرد از شمش فولادی تولید می شود. از فرآیند نورد گرم و سرد، ورق های مختلف با خواص متفاوتی تولید می گردد. استفاده از آلیاژ های مختلف در تولید ورق،  سبب استفاده فراوان از آن در صنایع مختلف شده است. انواع ورق فولادی موجود شامل موارد زیر است:

·        ورق سیاه یا نورد گرم

·        ورق روغنی یا ورق نورد سرد

·        ورق گالوانیزه

·        ورق رنگی

·        ورق اسید شویی

·        ورق آجدار

·        ورق آلومینیوم

·        ورق استنلس استیل

 روش تولید برخی از ورق های فولادی یکسان است ولی برخی از ورق ها همانند ورق روغنی طی فرآیندهای مختلفی به ورق رنگی یا گالوانیزه تبدیل می شوند. از کارخانه های برتری که در کشورمان مشغول به تولید انواع ورق مرغوب می باشند می توان به فولادمبارکه اصفهان، اکسین اهواز و ... اشاره کرد. بهتر است بدانید ورق استیل و آلومینیوم از انواع دیگر ورق های آلیاژی می باشند.

معرفی لوله فولادی

لوله محصولی است که مقطع دایره ای شکل دارد و انواع فلزی و غیرفلزی آن در بازار موجود است که هر کدام بنا به ویژگی های خود کاربردهای متفاوتی دارند ولی عمدتاً از لوله برای انتقال مایعات استفاده می شود. در واقع لوله فولادی برای محافظت از مواد داخل لوله از محیط بیرون تولید می شود ولی گاهی اوقات کاربرد های دیگری جز انتقال مواد هم دارد. لوله فلزی در دو نوع درزدار و بدون درز از آهن و مس تولید می شود. این مقطع فولادی به دلیل ضخامت و استحکام بالا برای انتقال سیالات، در پالایشگاه استفاده می شود. این محصول از مقاومت در برابر فشار بالا، مقاومت سطح داخلی در برابر خوردگی، ایمنی بالا و امکان فرآیند الکترولیز برخوردار است. انواع مختلف لوله عبارتند از : لوله مبلی، لوله داربستی، لوله صنعتی، مانیسمان، جدارچاه، لوله گازی، لوله داربستی، لوله صنعتی، لوله گالوانیزه می باشد. هر کدام از لوله های نام برده شده جدول وزن مخصوص به خود را دارند بنابراین قبل از خرید لوله، شناخت کافی در مورد آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

قوطی پروفیل

نوعی دیگر از محصولات فولادی، قوطی پروفیل ها می باشند که در دو نوع باز و بسته در ابعاد و اندازه های مشخص برای کاربردهای مختلف استفاده می شوند؛ قوطی پروفیل های موجود در بازار شامل: قوطی پروفیل سی، پروفیل زد، پروفیل گالوانیزه، پروفیل مبلی، پروفیل ساختمانی، پروفیل صنعتی، پروفیل درب و پنجره، پروفیل آبرو می باشد. از پرمصرف ترین انواع قوطی پروفیل، نوع ساختمانی آن است که در ساخت وسایل مختلف کاربردهای متنوعی دارد. قوطی پروفیل علاوه بر باز و بسته بودن می تواند توخالی یا توپر باشد. سطح مقطع مستطیل و مربع، دو شکل از رایج ترین شکل های قوطی پروفیل می باشد.

نبشی و ناودانی

نبشی، نوعی دیگر از پروفیل های فولادی است که از دو ضلع با زاویه ای خاص بهم متصل اند تشکیل شده است. نبشی در بازار در دو نوع بال مساوی و نامساوی موجود است. نبشی بال مساوی دارای دو بال مساوی است و در مقابل آن سطح مقطع نبشی بال نامساوی از دو بال نابرابر در زاویه 90 درجه تشکیل شده است. در برخی از پروژه های عمرانی که امکان استفاده از نبشی مساوی نیست از این محصول استفاده می شود.

ناودانی، پروفیلی با سطح مقطعی شبیه به حرف U انگلیسی می باشد؛ این محصول در دسته پروفیل های باز قرار گرفته و از یک سطح میانی یا جان و دو سطح عمودی یا بال تشکیل شده است؛ ناودانی در جنس های متفاوتی از جمله آلومینیوم، گالوانیزه، استیل و .. تولید می شود و بنابه جنس آن در قیمت های مختلفی در بازار یافت می شود. این محصول از لحاظ فرآیند تولید هم به دو دسته نورد شده و پرسی تقسیم بندی می گردد. از لحاظ شکل ظاهری و وزن، ناودانی را می توان به ساده، مشبک، سبک و سنگین دسته بندی کرد. برای اطلاعات بیشتر راجب به انواع ناودانی، مقاله "کاربرد انواع ناودانی " را مطالعه کنید.

محصولات مفتولی

مفتول یکی از مقاطع فولادی است که به صورت کلاف یا برش خورده تولید می شود. در واقع مفتول محصولی است که از میلگرد با ضخامت کم تولید و قابلیت انعطاف دارد. با استفاده از این محصول فولادی، محصولات دیگری تولید می شود که علاوه بر برخورداری از تنوع بالا، برای کاربردهای مختلفی در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله مهمترین محصولات فولادی که از مفتول تولید می شود، شامل: توری گابیون، توری مرغی، سیم حصار، سیم مفتول حرارتی، توری مش و ... است. سیم مفتول یکی از کاربردی ترین محصولات مفتولی است که به صورت عمده در آرماتوری بندی استفاده می شود.

کلام آخر

در کشورمان مقاطع فولادی زیاد و متنوعی برای ساخت وساز مصارف دیگر تولید و روانه بازار می شود. در این مقاله قصد داشتیم شما را به صورت کلی با تنوع محصولات فولادی آشنا کنیم، اطلاعات موجود در رابطه باهر محصول آنقدر زیاد است که در حوصله این مقاله نمی گنجد بنابراین برای دریافت اطلاعات بیشتر باید به مقاله انحصاری هر محصول در سایت مراجعه کنید. از این مقاله برگرفتیم، که شمش فولادی، ماده اولیه تولید کلیه مقاطع است و یکی از محصولات تولیدی پر مصرف از آن میلگرد می باشد؛ محصولی که تقاضا برای آن زیاد است در نتیجه واحدهای زیادی آن را تولید می کنند. برای بررسی قیمت میلگرد و سایر مقاطع فولادی می توانید به جداول قیمتی سایت مدیران آهن مراجعه یا با شماره 03134155 تماس بگیرید.