علامت اختصاری نبشی / ناودانی / پروفیل

قیمت نبشی در بازار آهن

در این مقاله قصد داریم شما را با علائم اختصاری انواع آهن‌آلات آشنا کنیم اما شناخت بیشتر شما از علامت‌های اختصاری چه فایده‌ای برای شما خواهد داشت؟ شما با کسب اطلاعات بیشتر در مورد علامت اختصاری مقاطع فولادی مختلف مثل میلگرد یا تسمه می‌توانید وقتی به آن‌ها نیاز دارید خرید بهتری نسبت به قبل انجام دهید. با اطلاعاتی که از علامت اختصاری هر کالا دریافت می‌کنید و بررسی و ارزیابی آن‌ها با یکدیگر می‌توانید مطابق نیاز خود، بهترین محصول را شناسایی کرده و ضمن اطلاع از کیفیت و اصالت مقطع فولادی مورد نظر آن را خریداری کنید.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

• علامت اختصاری چیست؟
• علامت اختصاری نبشی
• علامت اختصاری ناودانی
• علامت اختصاری قوطی
• علامت اختصاری لوله
• علامت اختصاری سپری
• علامت اختصاری شمش
• علامت اختصاری تسمه
• علامت اختصاری ورق فولادی

همچنین وقتی دانش و اطلاعات خود درباره‌ی چگونگی نمایش مقاطع فولادی به شکل اختصاری را فرا می‌گیریم در واقع قابلیت نقشه‌خوانی خود را ارتقاء داده ایم و با دیدن نقشه‌های ساختمانی مختلف می‌توانیم تشخیص دهیم که چه محصولات فولادی مختلفی در آن استفاده شده و در نتیجه نقشه را راحت‌تر می‌فهمیم و بهتر آن را درک می‌کنیم. 

به منظور سهولت در خواندن نام مقاطع فولادی از علامت اختصاری استفاده می‌کنیم چرا که گاهی ممکن است اسامی آن‌ها طولانی باشد و در نتیجه با علامت اختصاری آن‌ها را به صورت خلاصه شده نشان می‌دهیم. علامت اختصاری با مخفف‌سازی نام مقاطع فولادی و همینطور به کار بردن المان‌ها و نمادهای مختلف همراه است. مدیران آهن در مقالات خود به صورت تخصصی به علامت اختصاری تعداد زیادی از مقاطع فولادی پرداخته است اما در این مقاله سعی کرده‌ایم ضمن جمع‌آوری و دسته‌بندی اکثریت علامت‌های اختصاری مربوط به انواع آهن‌آلات مختلف به تشریح و تفسیر آن‌ها نیز بپردازیم.

بیشتر بخوانید: علامت اختصاری میلگرد های تولیدی

علامت اختصاری چیست؟

استفاده از علامت اختصاری به منظور نمایش محصولات فولادی بسیار پرکاربرد و متداول است. مخصوصا وقتی تولیدکننده محصولات فولادی متفاوتی تولید می‌کند که تفاوت‌های اندکی با یکدیگر دارند نیاز به وجود علامات اختصاری بیشتر از پیش حس می‌شود. چنانچه مشتری بر علامت‌های اختصاری تسلط داشته باشد می‌تواند بدون مشکل و ابهام محصولات مختلف را از یکدیگر تشخیص دهد و اقدام به خرید محصول مورد نیاز خود کند. در این صورت خریدار کمتر دچار خطا و اشتباه می‌شود چرا که تولیدکننده از علائم اختصاری متفاوت برای نمایش مقاطع فولادی متنوع خود استفاده کرده است. 

در جدول زیر هر کدام از مقاطع فولادی مانند نبشی، ناودانی، قوطی، لوله، سپری، تسمه، شمش و ورق فولادی با علامت اختصاری مخصوص به خود نشان داده شده است که در قسمت‌های بعد مقاله به هر کدام از آن‌ها به طور جداگانه خواهیم پرداخت.

تصویر شماره 2- جدول علامت اختصاری مقاطع فولادی مختلف

علامت اختصاری نبشی

نبشی نوعی پروفیل است که در صنعت ساخت‌وساز از آن به کرات استفاده می‌کنیم و علاوه بر آن در صنایع دیگر نیز چه به صورت تکی و چه به صورت گروهی و مرکب قابل استفاده و پرکاربرد است. این دسته از پروفیل‌ها از نظر فرایند و روش تولید به دو دسته‌ی نبشی پرسی و نبشی فابریک تقسیم می‌شوند. از نظر شکل ظاهری نیز نبشی‌ها به دو نوع بال مساوی و بال نامساوی تقسیم‌بندی می‌شوند که در ردیف 5 جدول شکل 1 علامت اختصاری هر کدام از این دو نوع نبشی آورده شده است. به عنوان مثال وقتی با علامت اختصاری L100*50*5 روبه‌رو می‌شویم یعنی با نبشی بال نامساوی سروکار داریم که عرض بال بزرگ و کوچک آن به ترتیب 100 و 50  میلیمتر و ضخامت آن نیز 5 میلیمتر است. طول نبشی‌ها چه بال مساوی باشند و چه بال نامساوی معمولا بین 6 تا 12 متر است. هنگام ساخت آسانسور از نبشی‌ها به کرات استفاده می‌شود و همینطور برای ساخت خرپا و بندباد نیز استفاده از نبشی متداول است.

تصویر شماره 3- علامت اختصاری نبشی

علامت اختصاری ناودانی

ناودانی در اصل پروفیلی U شکل است که از نورد گرم بیلت به عنوان نوعی شمش فولادی ساخته می‌شود. به ضلعی از سطح مقطع ناودانی که بین دو ضلع دیگر قرار گرفته جان ناودانی و به دو ضلع موازی این مقطع فولادی، بال‌های ناودانی می‌گویند. ناودانی کاربردهای بسیار دارد که از جمله‌ی آن‌ می‌توان به استفاده در چارچوب‌ها و همینطور اسکلت کامیون‌ها اشاره کرد. همچنین در ساخت تشکیلات دریایی و تجهیزات ساختمانی نیز کاربرد دارد و در معماری نیز به منظور ترمیم بناهای ساختمانی و تاریخی به کار می‌آید. ناودانی را به 3 طریق نمایش داده شده در ردیف 6 جدول شکل 1 نمایش داده می‌شود که البته استفاده از علامت‌های اختصاری U و UNP متداول‌تر است به عنوان مثال UNP16 بیانگر ناودانی است که ارتفاع آن 16 سانتی‌متر است. منظور از ارتفاع ناودانی همان عرض بال‌های موازی ناودانی است. طول ناودانی تولیدی که بیانگر طول بال‌ها و طول جان ناودانی نیز هست معمولا بین 8 تا 16 متر است. ارتفاع ناودانی از 30 تا 400 میلیمتر متغیر است و عرض آن‌ها که عرض جان ناودانی نیز به حساب می‌آید معمولا بین 15 تا 140 میلیمتر است.

تصویر شماره 4- علامت اختصاری ناودانی

علامت اختصاری قوطی پروفیل

قوطی، نوعی پروفیل فولادی جعبه‌ای مانند و چهارگوش است که جنس‌های مختلفی نیز می‌تواند داشته باشد. از پراستفاده‌ترین پروفیل‌های امروزی می‌توان به پروفیل‌های آهنی و یا آلومینیومی اشاره کرد. قوطی‌ها را می‌توان از نظر اندازه به دو نوع کلی مبلی و صنعتی تقسیم‌بندی کرد. به قوطی‌های مبلی قوطی‌های سبک نیز گفته می‌شود چرا که معمولا ضخامتی بین 0.6 تا 1.5 میلیمتر دارند در مقابل اما قوطی‌های صنعتی ضخامتی بیش از 4 میلیمتر دارند. وزن قوطی پروفیل با توجه به ضخامت آن مشخص می‌شود و هر چه ضخیم‌تر باشد وزن قوطی بیشتر است. علامت اختصاری قوطی در ردیف 7 جدول شکل 1 آورده شده است که مربعی است با طول و عرض یکسان و برابر. طول قوطی پروفیل‌ها معمولا بین 6 تا 12 متر است و به‌ غیر از استفاده در پروژه‌های عمرانی و صنعت ساخت‌وساز در تولید لوازم ورزشی، پزشکی و آموزشی نیز به کار می‌روند.

تصویر شماره 5 - علامت اختصاری پروفیل

علامت اختصاری لوله

لوله‌‌های فولادی انواع و اقسام مختلفی دارند که می‌توان آن‌ها را از حیث روش تولید به دو دسته‌ی کلی لوله درزدار و بدون‌درز تقسیم‌بندی کرد. لوله‌های درزدار از جوشکاری ورق‌ تولید می‌شوند مانند لوله سیاه که از جوش ورق سیاه تولید می‌شود در مقابل اما لوله بی‌درز از نورد گرم شمش ساخته می‌شود مانند لوله مانیسمان. لوله بدون‌درز در مقایسه با لوله‌ درزدار روش تولید پرهزینه‌تری دارد و به همین دلیل قیمت لوله درزدار از قیمت لوله بدون‌درز ارزان‌تر است و جز در موقعیت‌هایی که دما و فشار بالا نباشد به صرفه نیست که از لوله بدون‌درز استفاده شود. همان‌طور که در ردیف 8 جدول شکل 1 ملاحظه می‌کنید لوله را با علامت اختصاری دایره نشان می‌دهند. قطر لوله‌ تولیدی معمولا از 15 تا 150 میلیمتر و طول آن معمولا از 6 تا 12 متر است و به کرات از آن‌ها در پروژه‌های صنعتی، تأسیسات ساختمانی و همین‌طور انتقال سیالات استفاده می‌شود.

تصویر شماره 6 - علامت اختصاری لوله فولادی

علامت اختصاری سپری

سپری نیز پروفیل بسیار پرمصرفی است که در صنعت ساختمان‌سازی به منظور ساخت درب و پنجره فراوان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همینطور در ساخت سازه‌های فلزی دیگر و اتصال پل‌ها به ستون‌ها نیز بسیار کاربرد دارد. سپری به عنوان یک مقطع فولادی به حرف انگلیسی T شبیه است و درست به همین دلیل در طراحان و مهندسین ساختمانی به آن سپری T و یا پروفیل T شکل نیز می‌گویند. در بازار فولاد اما اسامی خیلی دقیق به کار نمی‌رود و به سپری، سه‌پری و یا سپری آهنی نیز گفته می‌شود. همانطور که در ردیف‌های 9 و 10 جدول شکل 1 مشخص است چنانچه بال و جان سپری نامساوی باشد با T نمایش داده می‌شود و در صورتی که بال و جان آن با یکدیگر برابر باشد علامت اختصاری سپری، به شکل تی برعکس خواهد بود. به عنوان مثال T80*40 نمادی است از یک سپری که بال و جان هم‌اندازه‌ای ندارد اما قاعده‌ی آن 80 و ارتفاع آن 40 سانتی‌متر است.

تصویر شماره 7 - علامت اختصاری سپری

علامت اختصاری شمش

شمش فولادی جزء فرآورده‌های میانی نورد محسوب می‌شود و از آن در ساخت مقاطع طویل فولادی نظیر تیرآهن، مفتول و میلگرد استفاده می‌شود و از این نظر نقش مهمی را در تولید دیگر مقاطع فولادی پرکاربرد ایفا می‌کند. با توجه به ردیف 12 جدول شکل 1 می‌توان دریافت که شمش را با علامت اختصاری یک مربع توپر و یا KT4 نمایش می‌دهند. بنابراین؛ KT4 100*100 شمشی را نمایش می‌دهد که طول و عرضش برابر 100 میلیمتر است.

تصویر شماره 8- علامت اختصاری شمش فولادی

علامت اختصاری تسمه

به مقاطع فولادی ورق مانندی که نسبت طول به عرض آن‌ها زیاد است و ضخامتشان کم تسمه گفته می‌شود. این مقاطع فولادی که حداقل ضخامتی 5 میلیمتری دارند معمولا در ابعاد عرضی 5 تا 60 و طولی 10 تا 150 میلیمتری تولید می‌شوند. وزن تسمه‌ با توجه به ابعاد تسمه و قیمت آن با توجه به وزنش تعیین می‌گردد و به تسمه‌هایی که عرض آن‌ها بیش از 160 میلیمتر باشد تسمه پهن گفته می‌شود. علامت اختصاری تسمه در ردیف 13 جدول شکل 1 نمایش داده شده است و بنابراین تسمه را یا با یک نوار باریک نشان می‌دهیم و یا با حرف انگلیسی Fl.

تصویر شماره 9- علامت اختصاری تسمه فولادی

علامت اختصاری ورق فولادی

ورق فولادی که به آن پلیت (Plate) نیز گفته می‌شود جزء آن دسته از مقاطع فولادی با ضخامت‌های کم هستند که در بازار به هر دو صورت رول و شیت وجود دارند. ضخامت ورق‌های پرکاربرد در صنعت معمولا بین 0.25 تا 6 میلیمتر است. ورق‌ها یکی از مهمترین مقاطع فولادی هستند و در صنایع مختلف مثل خودروسازی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند. همانطور که در ردیف 14 جدول شکل 1 نشان داده شده است علامت اختصاری شماتیک ورق شبیه تسمه است اما نماد انگلیسی آن متفاوت است و ورق را با Pl نمایش می‌دهند.

تصویر شماره 10- علامت اختصاری ورق فولادی