لوله گازی چیست | استاندارد لوله گاز

گاز از نیازهای اساسی زندگی شهری ست که بدون آن مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد. از موارد بسیار مهم در ساختمان سازی سیستم لوله کشی گاز ساختمان است که وظیفه ی انتقال گاز را بر عهده دارد. از این گاز برای مصارفی مانند پخت و پز و گرمایش استفاده می شود. با توجه به قابلبت اشتعال بالا و مخاطراتی که نشت گاز می تواند به همراه داشته باشد لوله کشی ساختمان های مسکونی و عمومی و خاص می بایست طبق استانداردهای دقیق اعلام شده انجام پذیرد. دقت در اجرای دقیق سیستم لوله کشی و رعایت استانداردها اهمیت بسیار بالایی دارد چرا که هر گونه تصمیم نادرست و غیر فنی می تواند به بروز فاجعه ای منجر شود.

برای لوله کشی گاز خانگی استفاده از دو نوع لوله مجاز است. لوله های گازی توکار و روکار. در لوله کشی گاز روکار می توان از لوله های درزدار استفاده کرد اما در لوله کشی گاز توکار، حتما می بایست لوله های مانیسمان (لوله های بدون درز) و یا لوله هایapiبه کار گرفته شود. لوله هایapi گازی لوله هایی درزدار هستند که از نوع خاصی ورق تولید می شوند و دارای تستapi می باشند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع لوله های api مطالعه مقاله "لوله api چیست؟" در وب سایت مدیران آهن می تواند مفید باشد.

برای لوله کشی توکار یا روکار، لوله های بدون درز یا درز دار، می بایست تحت استاندارد ملی شماره 3360 و یا API5L و یا DIN2440 تهیه شوند.

برای لوله کشی توکار، اتصالات جوشی بدون درز باید استاندارد ملی شماره 3076 و برای لوله کشی روکار، اتصالات جوشی درزدار JIS می بایست استاندارد به شماره B2311 را داشته باشند همچنین اتصالات دنده ای فولادی طبق استاندارد ملی شماره 1798 مورد تایید هستند.

لوله گازی api

تصویر شماره 1 – لوله گازی api

در ادامه به معرفی برخی استانداردهای لوله های گازی اشاره خواهیم کرد.

بیشتر بخوانید: استاندارد لوله های فولادی درزدار

استاندارد لوله گاز

استاندارد ملی شماره 3360

این استاندارد توسط کمیسیون فنی لوله های گازی برای لوله های مورد استفاده در منازل، ساختمان ها و واحدهای تجاری و روش های آزمون آن تهیه و تدوین شده است.

دامنه کاربرد این استاندارد، لوله های فولادی بدون درز (مانیسمان) و درزدار می باشد که برای فشار اسمی 10 بار جهت گازی مناسب هستند.

ابعاد و مشخصه های لوله در این استاندارد مطابق جدول زیر می باشد.

قطر اسمی DIN		قطر خارجی بر حسب میلیمتر	ضخامت جداره بر حسب میلیمتر	وزن بر حسب کیلوگرم بر متر
سیستم متریک	سیستم اینچی	قطر خارجی بر حسب میلیمتر	ضخامت جداره بر حسب میلیمتر	وزن بر حسب کیلوگرم بر متر
15	½	21.3	2.65	1.22
20	¾	26.9	2.65	1.58
25	1	33.7	3.25	2.44
32	1 ¼	42.4	3.25	3.14
40	1 ½	48.3	3.25	3.61
50	2	60.2	3.65	5.1
65	2 ½	76.1	3.65	6.51
80	3	88.9	4.05	8.47
100	4	114.3	4.5	12.1
125	5	139.7	4.85	16.2
150	6	165.1	4.85	19.2

طول لوله ها بر اساس استاندارد ملی ایران 3360

لوله ها عموما در طول ساخته شده در نظر گرفته می شوند. برای لوله های درزجوش طول متداول 6 متر (100+ و 50 - میلیمتر) در نظر گرفته می شود. حداکثر 6 درصد از وزن محموله را می تواند لوله های با طول کمتر بین 5 تا 5.95 متر تشکیل بدهد که باید به طور جداگانه بسته بندی آنها انجام شود. برای لوله های بدون درز طول متداول 6 متر (1+-) است. حداکثر تا 10 درصد وزن محموله را می تواند لوله هایی با طول بین 4 تا 5 متر و یا 7 تا 8 متر تشکیل دهد. این لوله ها باید به صورت جداگانه و مجزا از لوله های استاندارد بسته بندی شوند.

رواداری ها

رواداری قطر خارجی به شرح جدول زیر است.

قطر اسمی	قطر خارجی بر حسب میلیمتر
قطر اسمی	حداقل	حداکثر
15	21.0	21.8
20	26.5	27.3
25	33.3	34.2
33	42.3	42.9
40	47.9	48.8
50	59.7	60.8
65	75.3	76.6
80	88.0	89.5
100	113.1	115.0
125	138.5	140.8
150	163.9	166.5

رواداری ضخامت جداره

حد پایین رواداری ضخامت جداره به صورت میانگین 12.5- درصد ضخامت جداره می باشد. برای اندازه گیری های جداگانه این حد می تواند 15- درصد نیز باشد مشروط بر آنکه نقاط اندازه گیری بر روی لوله به فاصله بیشتر از 2 برابر قطر خارجی لوله باشند.

حد بالای رواداری ضخامت بر اساس رواداری وزن مشخص می شود.

رواداری وزن

رواداری وزن نسب به وزن اسمی برای یک لوله تکی 10درصد و برای محموله بیش از 10 تن 7.5 درصد است.

مواد اولیه

مواد اولیه لوله ها هم به صورت درزجوش و هم به صورت بدون درز از روش های کوره روباز، کوره الکتریکی و کوره قلیائی با دمش اکسیژن تهیه می شوند.

شرایط سطحی

لوله ها باید در جداره بیرونی سطحی صاف و هموار داشته باشند و هیچ گونه تراشه، پوسته و طبقه و ورقه و عیوب ظاهری نداشته باشد در صورت وجود می بایست به گونه ای برطرف شود که موجب کاهش ضخامت جداره لوله تا کمتر از حد مجاز نشود.

در مورد لوله های درز جوش، درز باید کامل پرشده باشد و اثری از سر ریز فلز جوش روی آن نباشد. همچنین ضخامت جوش در سطح داخلی درونی لوله نباید از 60 درصد ضخامت اسمی جداره تجاوز کند. برآمدگی جوش در سطح بیرونی لوله باید برطرف شود.

نشانه گذاری

کلیه لوله ها باید دارای نشانه هایی حاکی از نام تجاری سازنده، قطر اسمی لوله، ذکر کلمه گاز و علامت موسسه استاندارد باشند. پلاک بسته بندی لوله ها نیز باید حاوی عبارت ساخت ایران، نام و نشانه تجاری سازنده و علامت موسسه استاندارد باشد. نشانه گذاری ها نباید هیچگونه آسیبی دیده باشند.

جدول تطابق قطر اسمی

تطابق قطر اسمی لوله ها بر حسب میلیمتر – اینچ و اندازه رایج در ایران در جدول زیر قابل مشاهده است.

قطر اسمی		شناسه رایج در بازار ایران
سیستم متریک	سیستم اینچی	شناسه رایج در بازار ایران
15	½	2
20	¾	2.5
25	1	3
32	1 ¼	4
40	1 ½	5
50	2	6
65	2 ½	7
80	3	8
100	4	10
125	5	12
150	6	15

استاندارد DIN2440 و DIN2441 برای لوله های انتقال خطوط آب و گاز تدوین شده است. مشخصات لوله ها طبق این استاندارد را می توانید در جداول زیر مشاهده کنید.

مشخصات لوله های گاز بر اساس استاندارد DIN2440

اندازه اسمی		قطر خارجی	ضخامت	وزن یک متر طول لوله سیاه kg -
(mm)	(in)	(mm)	(mm)	دو سر ساده	رزوه شده با بوشن
8	¼	13.5	2.35	0.65	0.654
10	⅜	17.2	2.35	0.852	0.858
15	½	21.3	2.65	1.22	1.23
20	¾	26.9	2.65	1.58	1.59
25	1	33.7	3.25	2.44	2.46
32	¼ 1	42.4	3.25	3.14	3.17
40	½ 1	48.3	3.25	3.61	3.65
50	2	60.3	3.65	5.1	5.17
65	½ 2	76.1	3.65	6.51	6.63
80	3	88.9	4.05	8.47	8.64
100	4	114.3	4.5	12.1	12.4
125	5	139.7	4.85	16.2	16.7
150	6	165.1	4.85	19.2	19.8

مشخصات لوله های گاز بر اساس استاندارد DIN2441

اندازه اسمی		قطر خارجی	ضخامت	وزن یک متر طول لوله سیاه kg -
(mm)	(in)	(mm)	(mm)	دو سر ساده	رزوه شده با بوشن
8	¼	13.5	2.9	0.769	0.773
10	⅜	17.2	2.9	1.02	1.03
15	½	21.3	3.25	1.45	1.46
20	¾	26.9	3.25	1.9	1.91
25	1	33.7	4.05	2.97	2.99
32	¼ 1	42.4	4.05	3.84	3.87
40	½ 1	48.3	4.05	4.43	4.47
50	2	60.3	4.5	6.17	6.24
65	½ 2	76.1	4.5	7.9	8.02
80	3	88.9	4.85	10.1	10.3
100	4	114.3	5.4	14.4	14.7
125	5	139.7	5.4	17.8	18.3
150	6	165.1	5.4	21.2	21.8

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید لوله فولادی

قیمت لوله گازی

قیمت لوله گاز به عوامل مختلف مانند وزن لوله گاز، ضخامت، سایز و جنس لوله بستگی دارد. لوله های گاز از نظر کاربرد نیز متفاوت هستند و لوله هایی که برای منازل مسکونی به کار برده می شود با لوله های صنعتی از نظر قیمت بسیار متفاوت هستند. همچنین برند لوله نیز در تعیین قیمت آن تاثیر گذار است. برای آگاهی از قیمت انواع لوله گازی می توانید به وب سایت مدیران آهن مراجعه نمایید و یا با شماره تلفن 03134155 تماس حاصل فرمایید.

تصویر شماره 2 - کاربرد لوله گاز