ورق آلیاژی چیست؟ همه چیز در مورد تولید و کاربردهای آن

ورق‌های آلیاژی نوعی ورق فلزی هستند که از ترکیب فلز پایه (مانند فولاد، آلومینیوم، مس یا تیتانیوم) با عناصر آلیاژی مختلف تولید می‌شوند تا ویژگی‌های مکانیکی و فیزیکی آن ها تقویت شود. ورق‌های آلیاژی به دلیل خواص منحصر به فردی که دارند در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، هوافضا، نفت و گاز، و ساختمان‌سازی مورد استفاده قرار می گیرند و نقش مهمی در افزایش عمر مفید و کارایی محصولات صنعتی دارند

آیا تاکنون تجربه ی استفاده از ورق‌های آلیاژی را در پروژه های خود داشته اید؟ مطمئنا پاسخ شما به این سوال مثبت است. آیا می دانید ترکیب شیمیایی ورق آلیاژی چیست؟ همانطور که می دانید این نوع ورق ها از ترکیب عناصر مختلف تولید می شوند و ویژگی‌های مکانیکی و فیزیکی متفاوت تری نسبت به فلزات پایه دارند. استفاده از آلیاژها در ساخت و تولید قطعات مختلف صنعتی، باعث افزایش دوام، مقاومت در برابر خوردگی و بهبود عملکرد مکانیکی آن ها می‌شود. در این مقاله قصد داریم به معرفی ورق آلیاژی، انواع آن، فرآیند تولید و کاربردهای گسترده این محصول بپردازیم. با مدیران آهن همراه شوید.

به منظور اطلاع از قیمت روز انواع مقاطع فولادی و آشنایی با فرایند خرید و ثبت سفارش از طریق لینک زیر با کارشناسان ما در تماس باشید!

تماس با مدیران آهن

آشنایی با ورق آلیاژی: مهم ترین ویژگی های ورق آلیاژی چیست؟

ورق‌های آلیاژی به آن دسته از صفحات فلزی اطلاق می‌شود که از ترکیب یک فلز پایه با عناصر آلیاژی مختلف تولید شده‌اند. فلز پایه معمولاً فولاد، آلومینیوم، مس یا تیتانیوم است و عناصر ترکیبی عبارتند از: کربن، نیکل، کروم، مولیبدن، وانادیوم و ... . این عناصر به منظور بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی فلز پایه، مانند استحکام، سختی، مقاومت در برابر سایش و خوردگی، به آن افزوده می‌شوند.

انواع ورق‌های آلیاژی بر اساس نوع فلز پایه کدامند؟

ورق‌های آلیاژی بسته به نوع فلز پایه و عناصر آلیاژی به کار رفته در آن، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از رایج‌ترین نوع ورق‌های آلیاژی عبارتند از:

ورق‌های فولادی آلیاژی

در این نوع ورق‌ها معمولاً از فولاد به عنوان فلز پایه و عناصری مانند کربن، کروم، نیکل، مولیبدن و وانادیوم به عنوان عناصر آلیاژی استفاده می‌کنند. این ورق‌ها به دلیل مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی، به ویژه در صنایع ساختمانی، نفت و گاز و خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از معروف‌ترین ورق‌های فولادی آلیاژی، ورق فولادی ضد زنگ (استنلس استیل) است که به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و ظاهر زیبا، در صنایع غذایی و بهداشتی نیز کاربرد دارد.

ورق‌های آلومینیومی آلیاژی

ورق‌های آلومینیومی آلیاژی به دلیل وزن سبک و مقاومت بالا در برابر خوردگی، برای استفاده در صنایع هوایی و دریایی گزینه ای مناسب است. این ورق‌ها معمولاً با افزودن عناصری مانند مس، منیزیم و سیلیکون تولید می‌شوند. این آلیاژها باعث می‌شوند که ورق‌های آلومینیومی مستحکم تر شوند، در عین حال که سبک باقی می مانند. استفاده از ورق‌های آلیاژی آلومینیومی در صنایع ساختمان‌سازی و خودروسازی به دلیل مقاومت بالا و وزن کم، بسیار رایج است.

ورق‌های مسی آلیاژی

ورق‌های مسی آلیاژی به دلیل خاصیت رسانایی حرارتی و الکتریکی بالا، در تولید قطعات الکترونیکی، سیستم‌های خنک‌کننده و تولید لوله‌های انتقال حرارت کاربرد دارند. افزودن عناصری مانند نیکل به مس، مقاومت آن را در برابر خوردگی افزایش می‌دهد و استفاده از این آلیاژها در محیط‌هایی با شرایط سخت، مانند صنایع دریایی و پتروشیمی، رایج است.

فرآیند تولید ورق آلیاژی چیست؟

فرایند تولید ورق‌های آلیاژی شامل چندین مرحله است که هر کدام با دقت و تخصص بالا انجام می‌شود تا ورق‌هایی با کیفیت و ویژگی‌های مطلوب تولید شود. مراحل تولید ورق آلیاژی عبارتند از:

ذوب و ترکیب فلزات

در ابتدا، فلز پایه و عناصر آلیاژی در کوره‌های مخصوص ذوب شده و با یکدیگر ترکیب می‌شوند. لازم به ذکر است که فرآیند ذوب به دقت بالایی نیاز دارد تا ترکیب شیمیایی دقیقی از آلیاژها به دست آید. در این مرحله، بسته به نوع آلیاژ، ممکن است از کوره‌های القایی، قوس الکتریکی یا کوره‌های گازی استفاده شود.

ریخته‌گری

پس از ذوب و ترکیب فلزات، مایع مذاب در قالب‌های مخصوص ریخته می‌شود تا به شکل ورق‌های اولیه درآید. این ورق‌ها معمولاً ضخیم هستند و برای تبدیل به ورق‌های نازک‌تر باید تحت فرآیند نورد قرار گیرند.

فرایند نورد

نورد یکی از مهم‌ترین مراحل تولید ورق آلیاژی است. در این فرآیند، ورق‌های ضخیم تحت فشار قرار گرفته و به تدریج نازک‌تر می‌شوند. این فرآیند ممکن است در دمای بالا (نورد گرم) یا دمای پایین (نورد سرد) انجام شود. نورد سرد معمولاً برای ورق‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به سطحی صاف و صیقلی دارند و می بایست با دقت بالا تولید شوند.

عملیات حرارتی

برای بهبود خواص مکانیکی و فیزیکی ورق‌های آلیاژی، عملیات حرارتی مختلفی مانند تمپرینگ، آنیلینگ و کوئینچینگ روی آن‌ها انجام می‌شود. این عملیات‌ باعث افزایش استحکام، سختی و مقاومت در برابر سایش و خوردگی ورق می‌شود.

معرفی کارخانه های تولید کننده ورق آلیاژی

برخی از مهم ترین کارخانه های تولید کننده ورق آلیاژی در ایران عبارتند از:

• مجتمع فولاد مبارکه اصفهان
• کارخانه فولاد سبا اصفهان
• شرکت فولاد اصفهان
• کارخانه فولاد کاویان اهواز
• شرکت فولاد اکسین خوزستان
• مجتمع فولاد گیلان
• مجتمع فولاد امیرکبیر کاشان
• شرکت فولاد تاراز شهرکرد
•  شرکت ورق خودرو چهار محال و بختیاری
• شرکت صنایع هفت الماس
• شرکت فولاد غرب آسیا
• شرکت فولاد غرب آسیا
• شرکت نورد و قطعات فولادی
• کارخانه نورد تهران
• کارخانه نورد و لوله سمنان
•  شرکت نورد و لوله اهواز
• مجتمع فولاد خرم آباد

در ادامه به بررسی ویژگی های اصلی ورق آلیاژی پرداخته ایم. همراه ما باشید.

مهم ترین ویژگی های ورق‌ آلیاژی چیست؟

ورق‌های آلیاژی دارای خواص متنوعی هستند که بسته به نوع فلز پایه و عناصر آلیاژی، ویژگی های آن نیز متفاوت می شود. برخی از مهم‌ترین خواص ورق‌های آلیاژی شامل موارد زیر است:

• استحکام بالا: ورق‌های آلیاژی به دلیل ترکیب فلز پایه با عناصر آلیاژی مقاوم، استحکام مکانیکی بسیار بالاتری نسبت به فلزات خالص دارند.
• مقاومت در برابر خوردگی: با افزودن عناصری مانند کروم و نیکل به فلز، ورق‌های آلیاژی از مقاومت بسیار خوبی در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی برخوردار می شوند.
• سختی و دوام: ورق‌های آلیاژی معمولاً دارای سختی و دوام بیشتری هستند که این ویژگی باعث افزایش طول عمر آن‌ها در محیط‌های سخت صنعتی می‌شود.
• سبکی: برخی از ورق‌های آلیاژی مانند آلومینیوم، علی‌رغم مقاومت بالا، وزن کمی دارند؛ به همین دلیل برای استفاده درکاربردهای خاص مانند صنعت هوافضا و خودروسازی گزینه ای مناسب هستند.

کاربردهای ورق آلیاژی چیست؟

پیش تر گفتیم، ورق‌های آلیاژی به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند در صنایع مختلف استفاده می شوند. برخی از مهم ‌ترین کاربردهای این ورق‌ها عبارتند از:

• صنعت خودروسازی: ورق‌های آلیاژی در ساخت قطعات خودروها که نیاز به مقاومت بیشتری دارند، مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال برای ساخت شاسی و بدنه خودرو از ورق آلیاژی استفاده می شود.
• صنعت هوافضا: ورق‌های آلیاژی سبک و مقاوم هستند و به طور ویژه در ساخت بدنه هواپیماها و فضاپیماها استفاده می‌شوند.
• صنعت نفت و گاز: در محیط‌های سخت صنعتی مانند خطوط لوله نفت و گاز که نیاز به مقاومت بالا در برابر فشار و خوردگی وجود دارد، از ورق‌های آلیاژی استفاده می‌شود.
• صنعت ساختمان‌سازی: ورق‌های فولادی آلیاژی در ساخت سازه‌های بزرگ مانند پل‌ها، برج‌ها و ساختمان‌های بلند کاربرد دارند.
• صنعت دریایی: از آنجا که ورق‌های آلیاژی در برابر خوردگی از خود مقاومت بالایی نشان می دهند، در ساخت کشتی ‌ها و تجهیزات دریایی مورد استفاده قرار می گیرند.

مهمترین کاربردهای ورق آلیاژی

پیشنهاد مطالعه: معرفی انواع ورق فلزی در بازار

نقش عناصر مختلف در ویژگی های ورق های آلیاژی

در جدول زیر، تاثیر برخی از عناصر آلیاژی بر ویژگی های فولاد آلیاژی قابل مشاهده است.

جدول شماره ۱ - تاثیر عناصر مختلف بر فولاد 

آشنایی با انواع ورق های آلیاژی فولادی

انواع ورق آلیاژی فولادی با توجه به نوع آلیاژهای به کار رفته در آن نیز به دسته های مختلف تقسیم بندی می‌شود. در ادامه برخی از انواع ورق های آلیاژی فولادی به همراه خصوصیات و کاربرد آن ها معرفی شده اند.

ورق آلیاژی  St52

فولاد St52 نوعی فولاد آلیاژی کم کربن است که طبق استاندارد DIN EN 10027 تولید می‌شود. از مشخصات این نوع فولاد می توان به انعطاف بالا، خاصیت جوش پذیری و تحمل وزن بالا اشاره کرد. همین ویژگی‌ها باعث شده است تا از ورق St52 به طور گسترده در صنایع مختلف و برای ساخت پل ها، تجهیزات ساختمانی و ... استفاده شود.

ورق آلیاژی A516

ورق آلیاژی A516 که نام ASTM A516 نیز شناخته می شود نوعی ورق PVQ (ورق باکیفیت مخازن تحت فشار) است که در 4 گرید مختلف  55، 60، 65 و 70 تولید می شود. کاربرد این ورق در ساخت مخازن تحت فشار در دمای پایین یا متوسط است. ورق A516 در دو نوع استاندارد و سنگین با ضخامت های 3 اینچ یا بالاتر ساخته می شود. صفحات با ضخامت کمتر از 1.5 اینچ معمولا به صورت رول، تولید و به بازار عرضه می شوند.

ورق آلیاژی A283

این ورق در چهار گرید مختلف  A، B،C و D تولید و به بازار عرضه می شود. هر کدام از این گریدها خواص مخصوص به خود را دارند و به طور عمده در ساخت مخازن مورد استفاده قرار می گیرند.

ورق های آلیاژی، جز ورق های فولادی نورد سرد به حساب می آیند؛ ورق های فولادی نورد سرد بعد از قرارگیری تحت فرآیند نورد گرم، در دمای محیط تحت نورد سرد قرار می گیرند؛ برای آشنایی بیشتر با انواع ورق آلیاژی معرفی انواع ورق آلیاژی فولادی و غیرفولادی، به مقاله مرتبط با آن مراجعه نمایید.

کلام پایانی: ورق آلیاژی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

 ورق‌های آلیاژی به دلیل خواص منحصر به فرد خود، نقش حیاتی در صنایع مختلف ایفا می‌کنند. در صورت انتخاب مناسب نوع آلیاژ و فرآیندهای تولید، ورق های آلیاژی می‌توانند در بهبود کیفیت و عمر مفید محصولات صنعتی نقش مهمی ایفا کنند. از صنعت خودرو و هوافضا گرفته تا صنایع سنگین و نفت و گاز، ورق‌های آلیاژی به عنوان متریال اصلی و ضروری شناخته می‌شوند.

از توجه و همراهیتان سپاسگزاریم!