آشنایی با انواع خم میلگرد | خاموت، رکابی، سنجاقی، ادکا و سیتکا

خم میلگرد با توجه به نیازهای خاص سازه‌ای، طراحی و اجرا می‌شود. میلگرد خاموت، میلگرد سنجاقی، میلگرد راستا یا سیتکا، میلگرد ادکا یا اوتکا، میلگرد خرک، میلگرد رکابی، میلگرد ممان منفی، میلگرد عصایی و میلگرد انتظار از جمله پرکاربردترین انواع خم میلگرد هستند که وظایف خاصی مانند تقویت اتصالات، تنظیم فاصله بین آرماتورها، یا افزایش مقاومت سازه در برابر نیروهای کششی و فشاری را بر عهده دارند. به کارگیری انواع محصولات فولادی حاصل از فرایند خمکاری، می‌تواند استحکام و یکپارچگی سازه‌های بتنی را به طور چشمگیری افزایش دهد.

در صنعت ساخت و ساز، استفاده از میلگردهای خمیده بخش مهمی از فرآیند تقویت بتن را تشکیل می‌دهد. این نوع مقاطع فولادی به طور خاص در بتن مسلح برای انتقال و توزیع بهتر نیروها، افزایش مقاومت در برابر فشار و کشش، و جلوگیری از شکست‌های ناشی از بارهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. بسته به نوع پروژه و نیازهای مهندسی، میلگردها به اشکال مختلف خم می‌شوند که هر یک نقش خاصی در تقویت سازه دارند. انواع خم میلگرد مانند خاموت، خرک، رایتا، رکابی و دیگر اشکال، همگی با هدف بهبود عملکرد سازه‌ها در برابر نیروهای مختلف طراحی شده‌اند و در ایجاد سازه‌های پایدار و مقاوم نقش مهمی ایفا می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع خم میلگرد بپردازیم و شما را با روش های خمکاری میلگرد بیشتر آشنا کنیم. با مدیران آهن همراه شوید.

ما در تیم مدیران آهن زاینده رود با بهره گیری از فناوری‌های پیشرفته و نیروی انسانی ماهر و کارآزموده، خدمات تخصصی برش، خم و فرمینگ انواع مقاطع فولادی را برای شما بر عهده گرفته ایم. شما می توانید برای تحقق نتایج مطلوب در پروژه‌های صنعتی و ساختمانی خود با اطمینان کامل روی تخصص و تجربه ما حساب کنید. مشاوران و کارشناسان مجرب ما همواره در کنارتان هستند و راهنمایی های لازم را به شما ارائه خواهند کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر از طریق لینکی که در ادامه مشاهده می کنید با ما در تماس باشید!

تماس با مدیران آهن

منظور از خمکاری میلگرد چیست؟

خمکاری میلگرد به فرآیندی گفته می‌شود که در آن میلگردهای فولادی به اشکال مختلف با زاویه‌های مختلف خم می‌شوند تا به طور مؤثر در سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار گیرند. این عملیات برای تطابق میلگردها با طرح‌های مهندسی و تأمین نیازهای خاص پروژه‌های ساختمانی انجام می‌شود. خمکاری میلگرد باعث افزایش قدرت تحمل بار، بهبود توزیع نیروها و تقویت سازه در برابر کشش، فشار و برش می‌شود. این فرایند در انواع مختلف مانند خم 90 درجه، خم 135 درجه یا خم‌های پیچیده‌تر انجام می‌شود و به نوع سازه، میزان مقاومت مورد نیاز و شرایط اجرایی بستگی دارد. آیا می دانید ضرورت خمکاری میلگرد چیست؟ خم کاری میلگرد به چند دلیل انجام می شود:

توزیع بهتر نیروها: خمکاری میلگرد باعث می‌شود تا میلگردها به‌طور مؤثرتری در سازه قرار گرفته و نیروهای وارد شده به سازه را به شکل یکنواخت‌تری توزیع کنند، که این امر موجب افزایش استحکام و پایداری سازه می‌شود.

انطباق با طراحی سازه: هر سازه دارای نیازهای خاصی است و برای پیاده‌سازی طرح‌های مهندسی، ممکن است نیاز به خم کردن میلگردها در زوایای مختلف یا به شکل‌های خاص باشد تا با ابعاد و شکل هندسی بتن هماهنگ شوند.

افزایش مقاومت سازه: خمکاری میلگرد در بخش‌های خاصی از سازه که فشار یا کشش بیشتری را تجربه می‌کنند، به تقویت و افزایش مقاومت سازه کمک می‌کند و از ترک خوردن یا شکست آن جلوگیری می‌کند.

بنابراین، خمکاری میلگرد یک فرایند حیاتی است که به بهبود عملکرد سازه، تطابق آن با طراحی و تضمین پایداری و ایمنی بلند مدت کمک می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با فرایند خمکاری میلگرد

انواع خم میلگرد

این محصول فولادی اصولا به صورت شاخه ای و به طول 12 متر تولید می شود. انواع میلگرد کاربردهای متعددی دارد. آیا می دانید این محصول فولادی لازم است تحت عملیات خاصی قرار گیرد تا بتواند برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد؟ برای مثال از طریق فرایند خمکاری می توان میلگرد را به اشکال مختلف در آورد و در بخش هایی از سازه مورد استفاده قرار داد. انواع خم میلگرد عبارتند از:

• میلگرد خاموت
• میلگرد سنجاقی
• میلگرد راستا یا سیتکا
• میلگرد ادکا یا اوتکا
• میلگرد خرک
• میلگرد رکابی
• میلگرد ممان منفی
• میلگرد عصایی
• میلگرد انتظار

هر کدام از میلگردهای یاد شده دارای شکل ظاهری، کارایی و مشخصات خاص خود هستند و محل استفاده از آن ها در سازه های بتنی توسط مهندسان طراح تعیین می گردد. در ادامه با انواع این میلگردها بیشتر آشنا خواهید شد.

میلگرد خاموت

خاموت‌ نوعی مقطع فولادی است که از طریق فرایندهای برشکاری و خمکاری در اشکال مختلف (عمدتاً مستطیل یا مربعی) تولید می شوند و به عنوان آرماتورهای عرضی درون تیرها، ستون‌ها و دال‌های بتنی قرار می‌گیرند. خاموت ها مقاومت سازه را در برابر نیروهای برشی و پیچشی افزایش می دهند. وظیفه اصلی آن ها جلوگیری از ترک ‌خوردگی بتن در اثر فشار و  تأمین استحکام و پایداری بیشتر سازه‌های بتنی است.

میلگرد سنجاقی

یکی دیگر از مهم ترین اجزاء ساختمانی در آرماتوربندی سازه های بتنی، میلگرد سنجاقی است. به دلیل فرم خمیده و حالت این نوع میلگردها، تحت عنوان قلاب دوخت یا دوخت ستون نیز شناخته می شوند. قلاب دوخت باعث افزایش مقاومت ستون و تقویت عملکرد آن ها در برابر نیروهای جانبی می شود. علاوه بر این از ستون ها در برابر نیروهای وارده ناشی از زلزله و سایر حوادث طبیعی محافظت می کند. طراحی و محل قرارگیری این مقاطع فولادی در ساختار سازه بر اساس محاسبات دقیق و مطابق با نقشه‌های مهندسی تعیین می شود تا عملکرد بهینه آن ها در برابر بارها و نیروهای مختلف تضمین شود. جالب است بدانید میلگرد سنجاقی با نام سنجاقکی نیز شناخته می شود.

میلگرد راستا یا سیتکا

میلگرد راستا که تحت عنوان سیتکا نیز شناخته می شود، نوعی از این مقاطع فولادی است که از طریق فرایند خمکاری تولید می شود. این نوع مقاطع فولادی در دو انتهای خود دارای خم 90 درجه است که باعث افزایش چسبندگی و اتصال بهتر آن به بتن می‌شود. میلگرد راستا به ‌طور خاص برای تقویت بخش‌هایی از سازه‌ که تحت تاثیر بارهای کششی و فشاری قرار دارند، طراحی شده است. از این مقاطع فولادی بیشتر در فونداسیون‌ها، دیوارهای بتنی، راه‌ پله‌ها و سایر قسمت‌های بتنی که نیاز به استحکام کششی بالایی دارند، استفاده می شود.

میلگرد ادکا

یکی دیگر از  انواع خم میلگرد، ادکا است که به آن اتکا یا اوتکا نیز گفته می شود. از این مقاطع فولادی برای اتصال تیر به تیرچه استفاده می شود. اما آیا می دانید دلیل استفاده از این نوع مقطع فولادی در محل اتصال تیر و تیرچه چیست؟ از آنجا که معمولا این محل اتصال ضعیف است و احتمال لغزش تیرچه از روی تیر بسیار زیاد است، در محل اتصال این دو از میلگرد ادکا استفاده می شود. میلگرد ادکا از لحاظ شکل ظاهری از سه قسمت تشکیل شده است که عبارتند از بخش میانی که حالت مورب دارد و دو سر آن که حالت خم شدگی دارد.

میلگرد خرک

یکی دیگر از انواع خم میلگرد، میلگرد خرک است. میلگرد خرک کاربرد سازه ای ندارد و صرفا برای پایدار سازی مش فوقانی فونداسیون به کار می رود. از میلگرد خرک برای ایجاد فاصله بین دو شبکه افقی متوالی داخل قالب استفاده می‌شود. این میلگرد به‌ویژه در بتن‌ریزی‌های کف و فونداسیون کاربرد دارد و به حفظ فاصله استاندارد بین شبکه‌های میلگرد کمک می‌کند. یک طرف میلگرد خرک روی مش تحتانی فونداسیون قرار می گیرد و قسمت بالایی آن نیز به مش فوقانی متصل می شود و به این ترتیب فاصله بین مش فوقانی و تحتانی حفظ می شود.

میلگرد رکابی

یکی دیگر از انواع خم میلگرد، رکابی است. در این روش از طریق فرایند خم کاری مقطع فولادی را به حالت U شکل در می آورند که دو سر آن قلاب مانند است. مهم ترین کاربرد میلگرد رکابی، ایجاد فاصله بین دو شبکه میلگرد است. در بتن ریزی دیوارها و دال ها، برای ثابت نگه داشتن آرماتورهای طولی در امتداد یکدیگر، از میلگرد رکابی استفاده می شود. علاوه بر این در شبکه بندی مش برای ایجاد فاضله بین دو شبکه مش از این نوع مقاطع فولادی استفاده می شود.

میلگرد ممان منفی

میلگرد ممان منفی به نوعی میلگرد در سازه‌های بتنی اطلاق می‌شود که برای تحمل بارهای منفی (ممان منفی) در مکان‌هایی چون نیمه ‌بالایی تیرها و دال‌ها استفاده می‌شود. این نوع مقاطع فولادی غالباً سقف و در نزدیکی تکیه‌گاه‌ها قرار می‌گیرد و وظیفه اصلی آن مقابله با ممان منفی (لنگر منفی؛ زمانی که بخش بالایی سازه تحت کشش و بخش پایینی آن تحت فشار قرار گیرد) به وجود آمده به ‌دلیل بارگذاری نامتقارن یا افت تیر در ناحیه تکیه‌گاه‌ها است. استفاده صحیح از میلگرد ممان منفی در طراحی سازه‌ها بسیار حائز اهمیت است، زیرا عدم توجه به این مسئله می‌تواند منجر به ترک‌ خوردگی و آسیب ‌دیدگی سازه شود.

میلگرد عصایی

میلگرد عصایی نوعی میلگرد است که به شکل خمیده و شبیه به عصا ساخته می‌شود. این میلگرد معمولاً در نقاط خاصی از سازه‌های بتنی برای تقویت و استحکام بیشتر استفاده می‌شود. خمیدگی میلگرد عصایی به گونه‌ای است که می‌تواند به‌ راحتی در دال‌ها، فونداسیون‌ها یا مناطق دیگری که نیاز به تقویت دارند، قرار گیرد. این نوع میلگرد به ‌ویژه در نقاطی که بارهای خاصی به سازه وارد می‌شود و یا نیاز به تنظیم فاصله بین آرماتورها وجود دارد، کاربرد دارد. میلگرد عصایی با ایجاد استحکام و پایداری بیشتر در بتن، مقاومت آن را در برابر نیروهای مختلف افزایش می‌دهد و از ترک‌خوردگی یا شکست در سازه جلوگیری می‌کند.

میلگرد انتظار

میلگرد انتظار به ‌طور موقت در قسمت‌هایی از سازه بتنی قرار داده می‌شود تا در مراحل بعدی ساخت، میلگردهای دیگر به آن متصل شوند. این میلگرد معمولاً در محل‌هایی نصب می‌شود که قرار است قسمت‌های جدید بتن‌ریزی در آینده به آن اضافه شوند، مانند درزهای سرد یا اتصال بخش‌های مختلف سازه. میلگردهای انتظار به‌منظور ایجاد اتصالات مناسب بین قسمت‌های مختلف بتن و تقویت پیوستگی سازه در برابر نیروهای مختلف طراحی می‌شوند. این میلگردها به‌ویژه در فونداسیون‌ها، دیوارهای بتنی و سایر نقاطی که نیاز به اتصال و تقویت دارند، کاربرد دارند و برای اطمینان از استحکام و یکپارچگی سازه ضروری هستند. در تولید میلگرد انتظار معمولاً از فرآیند خمکاری استفاده می‌شود. میلگرد انتظار به گونه‌ای طراحی می‌شود که در انتهای آن به ‌طور معمول خمیدگی‌هایی ایجاد شود تا بتوان آن را در نقاط مورد نظر برای اتصال به میلگردهای دیگر به‌ کار برد. این خمیدگی‌ها معمولاً به ‌صورت قلاب‌های خاصی در انتهای میلگرد ایجاد می‌شوند تا اتصال مناسبی بین بخش‌های مختلف سازه برقرار شود.

اصول خمکاری میلگرد چیست؟

به مجموعه قواعد و روش‌هایی که برای ایجاد خم با زوایای دقیق و استاندارد در میلگردها به ‌منظور استفاده در سازه‌های بتنی به کار می رود، اصول خمکاری گفته می شود. این فرآیند برای تغییر شکل میلگردهای فولادی با هدف تطبیق آن ها با نیازهای خاص سازه‌ای مانند ایجاد اتصال‌ها یا تنظیم فاصله بین آرماتورها انجام می‌شود. اصول خمکاری میلگرد عبارتند از:

• انتخاب صحیح  نوع میلگرد:  پیش از خمکاری، باید میلگرد مناسب برای خم کاری( از لحاظ نوع و قطر) انتخاب شود.
• استفاده از دستگاه خم‌کاری مناسب: خمکاری میلگرد معمولاً با استفاده از دستگاه‌های خم‌کاری صنعتی صورت می‌گیرد که قابلیت اعمال نیروی کافی برای خم کردن میلگرد با دقت بالا را دارند. این دستگاه‌ها می‌توانند میلگردها را به زاویه‌های مختلف خم کنند. لازم به ذکر است که خمکاری به صورت دستی نیز امکان پذیر است.
• زاویه و شعاع خم: هنگام خمکاری، باید به زاویه خم و شعاع خم میلگرد توجه ویژه‌ای داشت. خم‌کردن میلگرد با شعاع خیلی کوچک می‌تواند باعث ترک خوردن یا کاهش استحکام آن شود. به ‌طور کلی، شعاع خم از مقدار معینی نمی تواند کمتر باشد که این بسته به استانداردهای طراحی متفاوت است.
• عدم آسیب به سطح میلگرد: خمکاری باید به گونه ای انجام شود که به سطح مقطع فولادی آسیب نرساند. آسیب‌هایی مانند ترک‌ خوردگی یا شکستگی می‌تواند باعث کاهش استحکام میلگرد شود.

کلام پایانی: آشنایی با انواع خم میلگرد

انواع خم میلگرد با هدف مقاوم سازی و افزایش استحکام سازه انجام می شود و فرایند خمکاری نقش مهمی در تقویت و استحکام سازه‌ها ایفا می‌کند. خمکاری میلگرد به ‌عنوان یک فرآیند کلیدی در تولید انواع مختلف از این مقطع فولادی (در فرم های مختلف)، با استفاده از روش‌های استاندارد و تجهیزات مناسب انجام می‌شود تا میلگردها به شکلی دقیق و متناسب با نیازهای مهندسی در محل‌های مختلف سازه قرار گیرند. این فرآیند، که معمولاً به روش سرد انجام می‌شود، باعث ایجاد خم‌های خاص در میلگرد می‌شود که به‌ طور مستقیم بر عملکرد سازه در برابر بارهای مختلف تأثیر می‌گذارد. با توجه به اهمیت رعایت اصول خمکاری و انتخاب روش‌ها و تجهیزات مناسب، استفاده صحیح از انواع خم میلگرد می‌تواند موجب بهبود کیفیت و دوام سازه‌های بتنی شود.