مشخصات ورق روغنی st12
تاریخ به روز رسانی: ۱۹ آبان ۱۴۰۳
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
ورق روغنی (Cold Rolled Steel Sheet) برخلاف ورق‌های سیاه، با استفاده از فرآیند نورد سرد تولید می‌شوند. به همین دلیل به ورق روغنی، ورق سرد نیز گفته می‌شود. ورق روغنی با انجام فرآیندهای نورد سرد روی ورق سیاه، به ضخامت کمتر و شفافیت سطح بالاتری دست پیدا می‌کند. با توجه به مشخصات فنی که در ادامه این مقاله ذکر خواهد شد، ورق‌های روغنی از کاربردهای زیاد و متنوعی در صنایع مختلف مانند ساخت یخچال و سایر لوازم خانگی، موتورهای الکتریکی و غیره برخوردارند. از جمله خصوصیات این نوع ورق می‌توان به قابلیت شکل‌پذیری و مقاومت بالا اشاره کرد. ورق روغنی در گریدهای مختلفی تولید می‌شود. در این مقاله، قصد داریم به طور اختصاصی به بررسی مشخصات ورق روغنی st12 بپردازیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
ورق روغنی در سه گرید st13 ،st12 و st14 تولید می‌شود. یکی از پرفروش‌ترین انواع ورق روغنی، ورق st12 است. این ورق دارای گریدی نسبتاً پایین است و در فرآیند تولید آن، ابعاد دقیق‌تر و کیفیت بهتری حاصل می‌شود. از جمله ویژگی‌های ورق روغنی st12 می‌توان به معادل بودن آن با ورق‌های روغنی معمولی اشاره کرد. در ابتدا به معرفی انواع ورق روغنی و خصوصیات هر نوع خواهیم پرداخت و سپس به معرفی ورق روغنی گرید st12 می‌پردازیم.
معرفی انواع ورق روغنی
انواع ورق روغنی st13 ،st12 و st14، فولادهای ساده کربنی و از انواع ورق‌های روغنی هستند که به شکل کلاف و یا رول ورق تحت فرآیند نورد سرد تولید می‌شوند. پس از انجام عملیات نورد گرم روی فولاد و پوسته‌زدایی، با انجام عملیات نورد سرد، ورق‌های روغنی تولید می‌شوند که ماده اولیه برای بسیاری از تجهیزات اداری و لوازم خانگی هستند. ورق‌های فولاد کربنی سرد نورد دیده در ضخامت‌های 0.3 تا 4 میلی‌متر ساخته می‌شوند و برای جلوگیری از زنگ‌زدگی سطح آن‌ها با روغن پوشانده می‌شود که معمولا با شوینده‌های قلیایی به راحتی پاک می‌شود. بر اساس ترکیبات و پارامترهای تولید، فولادهای سرد نوردیده در دو نوع کیفیت اصلی تولید می‌شوند؛ ورق با کیفیت معمولی (st12) و کیفیت کششی. ورق‌های با کیفیت کششی خود به دو دسته نیمه‌کششی (st13) و فوق کششی (st14) تقسیم می‌شوند. در ادامه به انواع گریدهای مختلف ورق روغنی می‌پردازیم.
ورق st12
ورق st12 که در استاندارد DIN 1623-1 با این نام شناخته می‌شود، در مصارف عمومی کاربرد فراوان دارد. در مواردی که ورقی با قابلیت خم‌کردن و شکل‌دهی ساده نیاز باشد از این نوع ورق استفاده می‌شود. پرداخت نهایی در این نوع ورق با صافی بزرگتر از 1.6 میکرون انجام می‌شود. در استانداردهای جدید، این نوع ورق تا 3 ماه پس تولید می‌بایست به مصرف نهایی برسد. ورق st12 در بین صنعتگران، اغلب به عنوان ورق روغنی معمولی شناخته می‌شود و قابلیت جوش‌پذیری دارد. از نظر کیفیت سطح دارای حد نرمال است و ترک‌های سطحی ندارد. هر دو سطح این ورق یک کیفیت دارد.
ورق st13
ورق‌های تولید شده در این سطح کیفیت، دارای سطحی عاری از عیوب ظاهری تاثیرگذار بر کیفیت سطح رنگ شده و یا دارای پوشش الکترولیتی هستند. هر دو سطح این ورق می‌تواند بنا بر درخواست مشتری با کیفیت بالاتر تولید شود. ورق‌های تولید شده در این سطح، شامل ورق‌های نیمه‌کشش و فوق کشش هستند. در استاندارد DIN 1623-1 به ورق نیمه‌کشش، st13 و به ورق فوق‌کشش، st14 گفته می‌شود. این ورق‌ها به وسیله آلومینیوم، اکسیژن‌زدایی می‌شود و در پرداخت نهایی، سطحی صاف‌تر نسبت به ورق‌های معمولی دارند. این نوع ورق تا 6 ماه پس از تولید می‌بایست به مصرف نهایی برسند.
ورق st14
این گرید از ورق روغنی به دلیل برخورداری از قابلیت فرم‌دهی بالا، به طور گسترده در صنایعی که نیاز به فرم‌دهی ورق‌های فولادی وجود دارد، استفاده می‌شود. علاوه بر این، ورق روغنی st12 از نظر قیمتی نیز مقرون به صرفه است. ورق روغنی St14 بیشترین کاربرد را در صنایع خودروسازی دارد.
نامگذاری انواع ورق روغنی
نامگذاری st13 ،st12 و st14 بر اساس استاندارد قدیمی DIN 1623-1 انجام گرفته است. در حال حاضر از استاندارد DIN EN 10130 به عنوان جایگزین DIN 1623-1 استفاده می‌شود. در استاندارد جدید نام DC01 ،DC02 و DC03 به جای st13 ،st12 و st14 به کار برده می‌شود.
مشخصات شیمیایی و مکانیکی ورق روغنی
مشخصات شیمیایی و مکانیکی ورق‌های سرد نوردیده بر اساس استاندارد DIN 1623-1 به صورت زیر است:
|
فولاد |
مقدار کربن%، max |
مقدار نیتروژن%، max |
استحکام کشش نهایی، MPa |
حداکثر تنش تسلیم، MPa |
حداقل درصد ازدیاد طول |
سختی، راکول B |
|
St12 |
0.1 |
0.007 |
270-410 |
280 |
28 |
65 |
|
St13 |
0.1 |
نیتروژن زدایی با آلومینیوم |
270-370 |
240 |
34 |
55 |
|
St14 |
0.08 |
نیتروژن زدایی با آلومینیوم |
270-350 |
210 |
38 |
50 |
مشخصات شیمیایی و مکانیکی ورق فولادی سرد نوردیده در استاندارد DIN EN 10130 به صورت زیر است:
|
فولاد |
شماره مواد |
مقدار کربن%، max |
مقدار فسفر%، max |
مقدار گوگرد%، max |
مقدار منگنز%، max |
استحکام کشش نهایی، MPa |
حداکثر تنش تسلیم، MPa |
حداقل درصد ازدیاد طول |
|
DC01 |
1.0330 |
0.12 |
0.045 |
0.045 |
0.60 |
270-410 |
280 |
28 |
|
DC02 |
1.0347 |
0.1 |
0.035 |
0.035 |
0.45 |
270-370 |
240 |
34 |
|
DC03 |
1.0338 |
0.08 |
0.03 |
0.030 |
0.40 |
270-350 |
210 |
38 |
مشخصات ورق st12
با توجه به مقادیری که در جدول مشخصات فیزیکی و شیمیایی برای سه گرید ورق‌های روغنی قابل مشاهده است، ورق st12 دارای حداکثر تنش تسلیم، بازه استحکام کششی و سختی راکول بالاتری است. این مسئله باعث شده است تا در کاربردهایی که به استحکام بالاتری نیاز است، از ورق st12 استفاده شود و پرمصرف‌تر از سایر انواع ورق‌ها باشد. از جمله دلایل خواص موجود در ورق st12، میزان عناصر موجود در آن است. ورق st12 در مقایسه با سایر گریدها، کربن و منگنز بیشتری دارد و از آنجا که کربن، باعث استحکام فولاد می‌شود، پس استحکام بالاتر این گرید دور از انتظار نیست.
فرآیند تولید فولاد st13 ،st12 و st14
عملیات نورد از نظر دمایی که در آن صورت می‌گیرد به دو دسته نورد گرم و سرد تقسیم می‌شود. نورد گرم در دمای بالاتر از دمای تبلور مجدد فلز انجام می‌گیرد و شروع آن حدود 1200 درجه سانتی‌گراد است. دمای محصول در قفسه نهایی نورد گرم حدود 800 تا 900 درجه سانتی‌گراد است. در این فرآیند، تختالی با ضخامت 250 میلی‌متر در نهایت به یک تسمه با ضخامت 2 میلی‌متر تبدیل می‌شود. عملیات نورد سرد بر خلاف نورد گرم در دمای اتاق یا حداکثر 200 درجه سانتی‌گراد بر روی خروجی دستگاه نورد گرم پیوسته انجام می‌شود.
فرآیند تولید ورق‌های نورد سرد از تسمه‌های خروجی نورد گرم
فرآیند تولید ورق‌های نورد سرد از تسمه‌های خروجی نورد گرم، شامل مراحل زیر است.
اسیدشویی:
به منظور استفاده از ورق‌های فولادی در مراحل بعدی نورد سرد، سطح آن‌ها از هر گونه سختی و لایه‌های اضافی باید پاکسازی شود. ذرات موجود در سطح این ورق‌ها، دارای سختی بالایی هستند و می‌توانند روی غلتک‌ها خراش ایجاد کنند و باعث سایش آن‌ها شوند و یا حتی ممکن است باعث از تعادل خارج شدن غلتک‌ها شوند. به همین دلیل، از اسیدشویی در فرآیند نورد سرد برای جلوگیری از آسیب استفاده می‌شود. در فرآیند اسیدشویی، تسمه حاصل از نورد گرم وارد مخازن اسیدی (اسید کلریدریک) می‌شود و سپس با آب گرم شسته شده و با هوای گرم خشک می‌شود. ورق پس از روغن‌کاری به صورت کلاف پیچیده می‌شود.
نورد سرد:
ورق‌های خروجی از واحد اسیدشویی در دستگاه نورد سرد رفت و برگشتی، نورد می‌شوند. در دو طرف قفسه نورد دستگاه کلاف باز کن و کلاف جمع کن قرار دارد. ورق چندین بار به صورت رفت و برگشتی از غلتک‌ها عبور می‌کند و به ضخامت دلخواه می‌رسد در نهایت به صورت کلاف پیچیده می‌شود.
شستشوی الکترولیتی:
به منظور حذف آلودگی‌ها و چربی‌های ناشی از عملیات نورد سرد شستشوی الکترولیتی انجام می‌گیرد.
بازپخت:
پازپخت یا آنیل به منظور بهبود ساختار متالورژیکی و دستیابی به خواص مکانیکی مورد نظر انجام می‌گیرد.
نورد پوسته‌ای یا تمپر رولینگ میل:
به منظور صاف کردن ورق و کاهش موج و ایجاد سختی و زبری در سطح ورق بنا به خواست مشتری، عملیات نورد پوسته در یک یا دو قفسه چهارغلطکه انجام می‌گیرد.
اصلاح نهایی:
در این مرحله، صافکاری نهایی، حذف موج و لبه‌بری انجام می‌گیرد تا ورق به کیفیت مطلوب برسد. در نهایت ورق روغن کاری می‌شود.
تولیدکنندگان ورق st12
از تولیدکنندگان ورق‌های روغنی در داخل کشور می‌توان به کارخانه‌های فولاد مبارکه اصفهان، ورق روغنی فولاد غرب و ورق روغنی هفت الماس اشاره کرد. ورق‌های وارداتی نیز اغلب از کشورهای روسیه، کره، چین و قزاقستان وارد می‌شود.
کاربرد فولاد st12
از ورق st12 به دلیل سطح صاف و روغنی و همچنین استحکام بالاتر، در صنعت ساختمان‌سازی و عمران، پلسازی، کانتینر و کشتی‌سازی، اتومیبل‌سازی، بشقاب مخازن تحت فشار و قطعات الکتریکی استفاده می‌شود.
کلام آخر
در این مقاله ضمن معرفی انواع ورقی روغنی، به بررسی مشخصات ورق روغنی st12 پرداختیم. در ادامه مشخصات فیزیکی و شیمیایی ورق روغنی st12 را مورد بررسی قرار دادیم. در نهایت به روش تولید، کاربردها و تولیدکنندگان این نوع ورق اشاره کردیم. قیمت ورق روغنی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که از آن جمله می‌توان به نرخ دلار و قیمت فولاد در بازارهای جهانی اشاره کرد. همچنین کیفیت ورق، آلیاژ به کار رفته در آن، ضخامت و کارخانه تولیدکننده، از دیگر مواردی است که بر قیمت تمام شده ورق تاثیرگذارند. چنانچه تصمیم به خرید ورق st12 دارید، می‌توان به منظور اخذ مشاوره و استعلام قیمت روز بازار به وب سایت مدیران آهن مراجعه کنید و یا با شماره تلفن 03134155 تماس حاصل فرمایید.
