MODIRANAHAN
قبل از هر خرید مشورت کنید

انواع مختلف لوله های فولادی

تاریخ انتشار: ۱۶ فروردین ۱۴۰۲
تاریخ به روز رسانی: ۶ مرداد ۱۴۰۳
مدت مطالعه: دقیقه
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن

فولاد به دلیل برخی ویژگی های منحصر به فرد مانند استحکام، در دسترس بودن و قیمت مناسب مهمترین متریالی ست که برای ساخت لوله از آن استفاده می شود. فولاد آلیاژی از آهن و کربن است که از طریق ترکیب شدن با سایر عناصر آلیاژی و همچنین عملیات حرارتی می توان گریدهای مختلفی ازآن را تولید نمود. از فولادهای کربنی ساده گرفته تا فولادهای آلیاژي و استنلس استیل. از هر کدام از این گریدها می توان برای تولید لوله استفاده نمود. مشخص است که کاربرد و مشخصات این لوله ها نیز با یکدیگر متفاوت است. در این مقاله ما تلاش کرده ایم انواع مختلف لوله هایی که در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند را به همراه استانداردهای آن ها معرفی کنیم. 


قیمت لوله صنعتی در بازار آهن

دسته بندی لوله های صنعتی

لوله های فولادی جز پرتقاضاترین مقاطع فولادی هستند که امروزه در صنعت برای انتقال سیالات مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. این لوله ها بر حسب نوع متریالی که از آن ساخته شده اند و همچنین کاربرد قابل دسته بندی هستند. دسته ای از لوله های فولادی در پروژه های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند. این لوله ها  را از نظر استاندارد می توان به دو دسته ی کلی تقسیم بندی کرد.

  • لوله های فولاد کربنی و آلیاژی با استاندارد ASME B36.10 
  • لوله های فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل با استاندارد ASME B36.19.

steel pipe

تصویر شماره ۱ - لوله فولادی صنعتی

البته به غیر از لوله های فولادی از لوله های آهنی شامل لوله های چدنی، لوله های چدن نشکن یا داکتیل و لوله های غیر آهنی مانند لوله های پی وی سی نیز در پروژه های صنعتی استفاده می شود که موضوع بحث این مقاله نیست.

آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:

  • ASME چیست؟
  • لوله های فولاد کربنی (لوله های سیاه)
  • لوله های فولادی اکسیژن زدائی شده
  • لوله های فولاد گالوانیزه
  • لوله های فولاد آلیاژی
  • لوله های فولاد استنلس استیل

ASME چیست؟

ASME مخفف عبارت انجمن مهندسان مکانیک آمریکا ست و یکی از قدیمی ترین سازمان هایی ست که به تدوین استاندارد در آمریکا پرداخته است. این موسسه در سال ۱۸۸۰ تاسیس شد و به عنوان یک موسسه غیر انتفاعی به تدوین استاندارد، توسعه مهارت ها و به اشتراک گذاری دانش برای ارتقای جامعه مهندسی پرداخته است. تا کنون بیش از ۶۰۰ کد و استاندارد توسط این موسسه در حوزه های مختلف مانند لوله کشی، اتصالات، خطوط لوله،‌ لوله کشی صنعتی و … منتشر شده است. مجموعه استانداردهای ASME در بیش از صد کشور جهان مورد استفاده قرار می گیرد و تاکنون به زبان های بسیار زیادی ترجمه شده است. 

asme

تصویر شماره ۲ - انجمن منهدسان مکانیک آمریکا

استاندارد ASME B36.10

این استاندارد به استاندارد سازی ابعاد لوله های فولادی جوشی و بدون درز برای دماها و فشار بالا یا پایین می پردازد. 

استاندارد ASME B36.19

این استاندارد از مجموعه استانداردهای ASME به بیان مشخصات و ویژگی های لوله های جوشی و بدون درز ضد زنگ (Stainless Steel) می پردازد. 

در ادامه در خصوص انواع لوله های فولادی به همراه استانداردهای آن ها توضیحاتی ارائه خواهد شد.

لوله های فولاد کربنی (لوله های سیاه)

ترکیب شیمیایی این لوله ها شامل آهن و کربن است. کربن موجود در این لوله ها بین ۱ تا ۲ درصد است. البته در کنار کربن ممکن است برخی عناصر دیگر نیز به مقدار بسیار محدود در ساختار آن وجود داشته باشد. این لوله ها که به لوله سیاه نیز معروف هستند در سیستم های لوله کشی صنعتی تا دمای حداکثر ۴۰۰ درجه سانتیگراد به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند.

برخی از انواع لوله های فولاد کربنی را به همراه استاندارد آن ها می توانید در زیر مشاهده کنید.

لوله های A 106-C: این لوله برای سیستم های با دمای متوسط و فشار متوسط یا بالا کاربرد دارد.

لوله A 106-B: برای سیستم های با دمای متسوط و فشار متوسط یا بالا قابل استفاده است.

لوله A672: برای سیستم های لوله کشی با دما و فشار متوسط به کار می رود.

لوله A53-B: سیستم های با دما و فشار پایین از این لوله استفاده می کنند.

لوله A134: برای سیستم های لوله کشی که در آن ها دما و فشار پایین است و سایز لوله زیاد است استفاده می شود.

لوله های API5L: برای خطوط سوخت مایع  و گاز طبیعی از لوله های API5L استفاده می گردد.

a672

تصویر شماره ۳ - لوله A672 

لوله های فولادی اکسیژن زدائی شده

برای استفاده از لوله در دمای پایین لازم است تا فرایندی به نام اکسیژن زدایی روی آن اجرا شود. در این فرایند فولاد اکسیژن زدایی شده و درصدی نیز عنصر آلومینیوم به ترکیب آن اضافه می شود. فولاد سیاه اکسیژن زدایی شده می تواند درجه حرارت های پایین را تحمل کرده و در این شرایط به کار برده شود.

از جمله لوله های سیاه فولادی اکسیژن زدایی شده می توان به موارد زیر اشاره کرد:

لوله A333-6: برای سیستم های با دمای پایین از ۲۹- تا ۴۵- درجه

لوله A671: برای سیستم های با دمای پایین بین ۲۹- تا ۴۵- و با قطر بیشتر از ۶۵۰ میلیمتر

بیشتر مطالعه کنید: استاندارد لوله های فولادی درزدار

لوله های فولاد گالوانیزه

به منظور جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی لوله های سیاه کربنی می توان سطح آن را با فلزی که در برابر خوردگی مقاوم است پوشش داد. مهمترین فلزی که برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد فلز روی (زینک) است. به این فرایند گالوانیزاسیون گفته می شود و به لوله ای که از این طریق پوشش دهی می شود لوله گالوانیزه می گویند. لوله های گالوانیزه در فضاهای باز و یا در مواردی که لوله با رطوبت سر و کار دارد مانند سیستم های  انتقال آب بسیار پرکاربرد است.

برای گالوانیزه کردن فولاد از دو روش می توان استفاده نمود.

روش گرم که در آن لوله یا جسم فولادی را درون حمامی از فلز روی مذاب فرو می برند. دراثر این کار لایه ای نازک از فلز روی سطح لوله یا ورق را می پوشاند. لوله های گالوانیزه گرم از کیفیت و مقاومت بالایی برخوردار هستند.

در مقابل روش گرم، روش سرد قرار دارد. در این روش در دمای محیط و به کمک روش الکترولیز لایه ای از فلز روی را بر سطح لوله ی فولادی قرار می دهند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تفاوت روش گالوانیزه کردن گرم و سرد می توانید مقاله “تفاوت لوله گالوانیزه گرم و سرد” را مطالعه کنید.

بیشتر مطالعه کنید: استاندارد لوله های گالوانیزه

لوله های فولاد آلیاژی

اگر به فولاد کربنی ساده علاوه بر کربن عناصر آلیاژی دیگری مانند منیزیم، نیکل، کروم، تیتانیوم، مس و ... اضافه شود می توان فولادی به خواص متفاوت به دست آورد. این نوع از فولادها را فولاد آلیاژی می نامند که در خواصی بهبود یافته نسبت به فولاد معمولی دارند. لوله های آلیاژی به دلیل مقاومت بالاتر در برابر حرارت یا خوردگی دارای کاربردهای خاص هستند.

از لوله های فولادی آلیاژٰی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

لوله A335-P11: این لوله ۱.۲۵ درصد کروم و ۰.۵ درصد مولیبدن دارد و برای محدوده دمایی بین ۴۰۰ تا ۴۷۰ درجه سانتیگراد استفاده می شود.

لوله A335-P22: ۲.۲۵ درصد کروم به همراه ۱ درصد مولیبدن باعث شده است تا این لوله برای دمایی بین ۴۸۰ تا ۵۵۰ درجه سانتیگراد استفاده شود.

لوله A335-P91: در مواردی که دمای استفاده بیشتر از ۵۰۰ درجه است استفاده می شود.

A335-P92: برای دماهای بیشتر از ۵۶۰ درجه سانتیگراد کاربرد دارد.

لوله های فولاد استنلس استیل

فولادهای ضد زنگ یا استنلس استیل در واقع نوعی فولاد آلیاژی هستندکه حداقل حاوی ۱۰ درصد کروم می باشند. حضور کروم در ساختار این فولادها باعث شده است تا از مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی برخودار باشند و به همین دلیل به آنها فولاد ضد زنگ نیز گفته می شود.

علاوه بر کروم در ساختار فولاد ضد زنگ عناصر آلیاژی دیگری مانند نیکل نیز استفاده می شود. متناسب با شرایط تولید و میزان عناصر آلیاژی که در فولادهای ضد زنگ به کار رفته است سه نوع فولاد ضد زنگ تولید میشود.

  • فولاد ضد زنگ آستنیتی
  • فولاد ضد زنگ مارتنزیتی
  • فولاد ضد زنگ فریتی

لوله های استنلس استیل از قیمت بالایی برخوردار هستند و تنها در مواردی که سیستم در معرض مواد خوردنده قرار دارد استفاده می شوند. از جمله لوله های استنلس استیل پرکاربرد در صنعت می توان موارد زیر را نام برد:

لوله A312-TP 403

لوله A312-TP 316

لوله A312-TP 321

لوله A358-TP 304

لوله A358-TP 316

لوله A358-TP 321

stainless steel

تصویر شماره ۴ - لوله ی فولاد ضد زنگ

اشتراک در:
bed-joint-reinforcement
میلگرد بستر چیست | کاربرد و ویژگی ها
۵ دقیقه مطالعه۱۷ مرداد ۱۴۰۳
what-is-flow-stress
تنش سیلان یا Definition of Flow Stress چیست؟
۶ دقیقه مطالعه۳ مرداد ۱۴۰۳
steel-door-window-profiles
آشنایی با انواع پروفیل درب و پنجره
۹ دقیقه مطالعه۳ مرداد ۱۴۰۳