مشخصات ریل فولادی U33
تاریخ به روز رسانی: ۲ مرداد ۱۴۰۳
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
ریل های راه آهن تحت استانداردهای مختلفی تولید می شوند. معتبرترین استاندارد در این زمینه، استاندارد DIN EN13674-1 اروپاست که در ایران نیز برای ساخت ریل از این استاندارد استفاده می شود. امروزه انواع مختلفی از ریل ها تولید می شود که هر کدام مشخصات ظاهری و مکانیکی و کاربرد خاص خود را دارند. یکی از انواع ریل راه آهن که در کشور ما نیز کاربرد دارد ریل U33 یا بر اساس استاندارد اروپا ریل 46E2 است. این ریل تنها ده درصد از نیاز ریلی کشور را تشکیل می دهد و توسط شرکت ذوب آهن اصفهان به عنوان تنها تولید کننده ی ریل های راه آهن در ایران تولید می شود. در مقاله ی پیش رو در خصوص مشخصات ریل U33 توضیحاتی ارائه خواهد شد.
مقدمه ای بر مشخصات ریل U33
با وجود آنکه راه آهن در ایران عمری صد ساله دارد و ایران در مراحل توسعه زیر ساخت ها مانند پل و تونل به خودکفایی رسیده است در سال های اخیر نیز با راه اندازی خط تولید ریل در شرکت ذوب آهن اصفهان، ایران توانسته است در ردیف معدود کشورهای تولید کننده ی ریل راه آهن قرار بگیرد. اما با وجود تولید ریل راه آهن در کشور اعمال محدودیت بر واردات و تحریم ها باعث شد که سرعت توسعه خطوط ریلی کشور با کاهش چشمگیری روبرو شود. در حال حاضر طول خطوط شبکه ریلی کشور بالغ بر 11 هزار کیلومتر است و طبق سند چشم اندازد 1404 می بایست تا 4 سال دیگر به 25 هزار کیلومتر افزایش یابد. اما افزایش این حجم از ظرفیت جدید نیاز به سرمایه گذاری 2 میلیارد دلاری در این حوزه دارد.
آنچه در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
- استانداردهای تولید ریل
- انواع ریل راه آهن
- مشخصات ریل U33
- تفاوت ریل U33 و UIC60
- تولید کنندگان ریل U33 در ایران
استانداردهای تولید ریل
هم اکنون معتبرترین استاندارد تولید ریل استاندارد DIN EN13674-1 و فیش UIC 860 است. استاندارد اروپایی DIN EN13674-1 برای تولید ریل های راه آهن با وزنی بیشتر از 46 کیلوگرم برای هر متر تهیه شده است. استاندارد فیش UIC 860 نیز توسط اتحادیه بین المللی راه آهن ها (UIC) به منظور تولید ریل های راه آهن با وزن بیشتر از 35 کیلوگرم در هر متر آماده شده است.
لازم به ذکر است که شرکت ذوب آهن اصفهان تحت استاندارد DIN EN13674-1 (نسخه اروپا 2011) اقدام به تولید ریل راه آهن می نماید. راه آهن جمهوری اسلامی ایران نیز به ریل هایی در ابعاد 12 و 24 متر و برای مترو به ریل های 18 متری نیاز دارد.
بیشتر مطالعه کنید: ریل فولادی چیست؟
انواع ریل راه آهن بر اساس استاندارد
انواع ریل های راه آهن بر حسب استاندارد اروپایی را به همراه معادل قدیمی آن را می توانید در زیر مشاهده کنید:
- 39E1 (BS80A)
- 45E1 (Bs90A)
- 45E3 (RN45)
- 46E2 (U33)
- 49E1 (S49)
- Rail 49E5
- 50E2 (50EB-T)
- 50E6 (U50)
- 54E1 (UIC56)
- 54E2 (UIC54E)
- 54E3 (DIN S54)
- 54E4
- 54E5 (54E1AHC)
- 56E2 (BS223Lb)
- 60E1 (UIC60)
- 60E2 Rail
- MAV 48
هر کدام از ریل ها مشخصات فنی و ظاهری مخصوص به خود را دارند و کاربرد آن ها نیز تعریف شده است. دو نوع بسیار پر کاربرد ریل در کشور ما ریل های U33 و UIC60 هستند.
در این مقاله ما به بررسی مشخصات ریل 46E2 یا ریل U33 خواهیم پرداخت.
بیشتر مطالعه کنید: وزن ریل فولادی
مشخصات ریل U33
سطح مقطع ریل U33 را می توانید در تصویر زیر مشاهده کنید.
تصویر شماره 1 - مقطع ریل U33
ابعاد ریل U33
نوع ریل |
استاندارد |
ابعاد mm |
مقطع S |
جرم واحد طول |
||||
H |
B |
C |
D |
E |
cm2 |
Kg/m |
||
42E2 (U33) |
EN 23674-1 |
145 |
134 |
62 |
47 |
15 |
58.94 |
46.27 |
فولاد ریل U33
از مهمترین مسائل در زمینه تولید ریل، فولاد و شمش آن است. ریل ها در معرض بارهای تماسی شدید قرار دارند به همین دلیل باید تنش های استاتیکی ودنیامیکی وارد شده، خوردگی، سایش و سایر نیروهایی که در شرایط کاری آنها وجود دارد را به خوبی تحمل کنند. از این رو فولادی که برای ساخت ریل به کار برده می شود باید از نظر کیفی در سطح بالایی قرار داشته باشد و جهت تولید آن لازم است که عملیات متالوژی ثانویه در کوره پاتیلی و گاززدایی در تحت خلاء انجام شود.
شمش فولادی که برای تولید ریل های UIC60 و U33 مناسب است گرید R260 است که مشخصات آن مطابق با استاندارد EN 13674-1 در جداول زیر آمده است.
ترکیب شیمیایی فولاد ریل U33
نوع فولاد |
ترکیب شیمیایی % |
||||||||
R260 |
کربن max |
سیلیسیم max |
منگنز max |
فسفر max |
گوگرد max |
کرم max |
آلومینیوم max |
وانادیوم max |
نیتروژن max |
0.6-0.82 |
0.13-0.6 |
0.65-1.25 |
0.03 |
0.03 |
0.15 |
0.004 |
0.03 |
0.01 |
خواص مکانیکی فولاد ریل U33
فولادی که برای ساخت به کار برده می شود تحت آزمون های متعددی قرار میگرد تا مورد پذیرش قرار بگیرد. تست کشش و آزمون سختی دو نمونه از انواع این آزمون هاست. در واقع نتایجی که از تست کشش به دست می آید عملکرد ریل در حین کارکرد واقعی را نشان خواهد داد.
در جدول زیر می توانید مشخصات مکانیکی ریل های U33 را مشاهده کنید.
نوع فولاد |
خواص مکانیکی |
||
R260 |
سختی (HBW) |
استحکام کششی N/mm2 |
ازدیاد طول نسبی % |
260 - 300 |
880 |
10 |
تصویر شماره 2 - ریل U33
تفاوت ریل U33 و UIC60
از میان انواع مختلف ریل با ویژگی های متفاوتی که وجود دارند دو نوع ریل UIC60 و U33 بیشترین کاربرد را در سیستم حمل و نقل ریلی کشور دارد. ریل U33 برای استفاده در خطوط فرعی و با سرعت های کمتر از 160 کیلومتر در ساعت مناسب است و تنها ده درصد از تقاضای ریلی کشور را تشکیل می دهد. این نوع ریل بیشتر برای تعمیر و نگهداری خطوط فرعی به کار برده می شود. نوع دیگر ریل UIC60 است که برای سرعت های بالاتر از 250 کیلومتر بر ساعت و بارهای محوری سنگین تر کاربرد دارد و 90 درصد از نیاز کشور را تشکیل میدهد.
تولید کنندگان ریل U33 در ایران
شرکت ذوب آهن اصفهان به منظور تولید ریل مورد نیاز کشور در سال 93 نسبت به خرید یک خط نورد پیشرفته از شرکت کوتنر آلمان اقدام نمود تا بتواند پس از خرید شمش ریل، نخستین گام را در تولید این محصول بردارد. این خط در سال 94 به طور کامل نصب گردید.
از نظر فنی خط تولید یاد شده این توانایی را دارد که انواع ریل های مورد نیاز راه آهن را به صورت کامل تولید نماید. لازم به ذکر است ارزش افزوده ی تولید ریل در مقایسه با محصولات مشابه مانند میلگرد و تیرآهن تا 50 درصد بیشتر است در عین که فرایندهای نورد مشابهی دارند.
در قراردادی که شرکت ذوب آهن با با راه آهن جمهوری اسلامی در سال 95 منعقد کرد مقرر شد تا در مرحله اول شرکت ذوب آهن 40 هزار تن ریل U33 و در مرحله بعد ریل UIC60 را که نیاز اصلی کشور است تامین نماید.
شرکت ذوب آهن اصفهان تنها شرکت ایرانی ست که توانسته است ریل های راه آهن تولید کند. در واقع با راه اندازی خط تولید ریل توسط شرکت ذوب آهن با ظرفیت اسمی 400 هزار تن در سال ایران نیز به جمع 9 کشور برتر دنیا در زمینه ی تولید ریل پیوست.
در حال حاضر 5 نوع ریل در شرکت ذوب آهن تولید می شود. علاوه بر تولید ریل های UIC60 و U33 که مورد مصرف آن در راه آهن جمهوری اسلامی ایران و خطوط تندرو است ریل های UIC54 نیز که برای مترو و قطارهای شهری، ریل معدن و ریل زباله کاربرد دارد نیز در ذوب آهن اصفهان تولید می شود.