ورق های ضدسایش پرمصرف
تاریخ به روز رسانی: ۱۵ آبان ۱۴۰۳
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
در صنایع مختلف، به‌ویژه در مواردی که با سایش و فرسایش مواد مواجه هستیم، استفاده از انواع ورق ضدسایش یک راهکار مؤثر برای افزایش دوام و عمر تجهیزات و ماشین‌آلات است. این ورق‌ها به‌طور ویژه طراحی شده‌اند تا مقاومت بالایی در برابر سایش، ضربه و شرایط سخت محیطی داشته باشند. امروز در سرتاسر دنیا کارخانه‌های متعددی اقدام به تولید گریدهای مختلف فولادهای مقاوم به سایش یا wear resistant steel کرده‌اند. این ورق‌ها در اغلب موارد با نام تجاری که سازنده تعیین کرده است، مشخص می‌شوند. در پاره‌ای از موارد از عدد سختی برینل نیز برای ایجاد تمایز بین ورق‌ها استفاده می‌شود. از جمله مهمترین و شناخته شده‌ترین برندهای ورق‌های ضد سایش در بازار می‌توان به ورق های راک استار، دیلیدور، دورستات و کرسابرو اشاره کرد. هر کدام از این ورق‌ها در گریدهای مختلفی تولید می‌شوند و کاربرد عمده آن‌ها نیز در ساخت تجیهزات و ماشین‌آلات سنگین است. در این مقاله ما به معرفی هر کدام از این برندها پرداخته و خصوصیات آن‌ها را مطرح کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
سایش در فولادها به چه معناست؟
سایش، پدیده‌ای است که در آن دو یا چند قطعه در تماس مداوم با یکدیگر قرار دارند و در اثر خراش یا چسبندگی، بخشی از جرم قطعات از سطح آن‌ها جدا می‌شود. این مسئله باعث می‌شود تا به مرور زمان، قطعات استحکام خود را از دست بدهند. قطعات ساییده شده به دلیل اینکه عملکرد مناسبی ندارند، باید تعویض شوند و همین مسئله می‌تواند بار مالی زیادی برای صنایع به همراه داشته باشد. از طرف دیگر، اگر قطعه به موقع تعویض نگردد، احتمال بروز خسارات مالی و جانی بیشتر وجود دارد. به همین دلیل است که در صنایعی که در معرض سایش قرار دارند، استفاده از نوعی فولاد که بتواند در برابر سایش مقاومت داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است. البته لازم به ذکر است که فولاد به خودی خود از مقاومت خوبی در برابر سایش برخوردار است، اما در برخی کاربردها به مقاومت بالاتری نیاز است که این کار به وسیله‌ای تغییر در ساختار و همچنین فرآیند تولید فولاد ایجاد می‌شود.
فولاد مقاوم به سایش چیست؟
همانطور که از نام (فولاد مقاوم به سایش) آن مشخص است، فولاد مقاوم به سایش فولادی است که در برابر سایش، مقاومت بیشتری نسبت به فولادهای معمولی دارد. تحقیقات نشان داده است که هر چه فولاد سخت‌تر باشد، مقاومت آن در برابر سایش نیز بیشتر است. افزایش سختی فولاد نیز با اضافه کردن درصد کربن موجود در آن ممکن است،اما افزایش مقدار کربن یک مشکل به همراه دارد و آن این ست که باعث افزایش شکنندگی و ترد شدن فولاد می‌شود. برای جبران این مسئله در ساختار فولادهای ضد سایش از درصدی عناصر آلیاژی مانند بور، منگنز، نیکل، سیلیسیم، مولیبدن، گوگرد و فسفر نیز استفاده می‌شود.
در کنار ساختار شیمیایی فولادهای مقاوم به سایش، فرآیند تولید و عملیات حرارتی که روی آن انجام می‌شود، نیز باعث افزایش سختی و شکل‌پذیری بهتر فولاد ضد سایش می‌شود. عملیات حرارتی که روی فولاد ضد سایش انجام می شود شامل دو مرحله است. مرحله کوئنچنیگ و مرحله تمپرینگ. در مرحله کوئنچنیگ، دمای فولاد تا حدود ۸۵۰ درجه افزایش داده شده و سپس با پاشش آب به سرعت خنک می‌شود. این کار باعث می‌شود تا ساختار کریستالی فولاد تغییر کند و به درجات بالاتری از سختی برسد. در مرحله تمپرینگ فولاد مجددا حرارت داده می‌شود، اما این بار در دمای کمتر و سپس در هوای آزاد خنک می‌شود.
انواع ورق ضدسایش
ورق‌های ضد سایش، ورق‌هایی هستند که به طور خاص برای مقاومت در برابر سایش و فرسایش طراحی و تولید می‌شوند. این ورق‌ها معمولاً ازترکیب شیمیایی دو عنصر مهم منگنز و روی و با روش نود گرم تهیه می‌شوند که موجب افزایش سختی و دوام آن‌ها می‌گردد. ورق ضد سایش را بر اساس میزان سختی که به دسته های 400-450- 500 –550 و 600 تقسیم می‌شود، نام‌گذاری می‌کنند. استفاده از این ورق‌ها در صنایع معدنی، ساختمانی، حمل و نقل و غیره امری رایج است.
ورق های ضدسایش انواع مختلفی دارند که از نظر میزان سختی و مقاومت با یکدیگر متفاوت هستند و هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند که از جمله آن‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
- ورق ضد سایش هاردوکس
- ورق ضد سایش ولدوکس
- ورق ضد سایش دورستات
- ورق ضد سایش کرسابرو
ورق‌های ضدسایش عموما با نام‌های تجاری که توسط شرکت سازنده مشخص است، شناخته می‌شوند. در ادامه برخی از شناخته شده‌ترین ورق‌های ضد سایش معرفی خواهند شد.
ورق‌های ضد سایش هاردوکس (Hardox)
ورق‌های هاردوکس یکی از معروف‌ترین برندهای ورق‌های ضد سایش در سطح جهانی است. این ورق‌ها معمولاً از سنگ آهن و با فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند و دارای سختی بسیار بالایی در محدوده ۴۰-۶۰ راکول هستند. از ویژگی‌های این ورق می‌توان به مقاومت عالی در برایر سایش، قابلیت جوشکاری، ماشین‌کاری و انعطاف‌پذیری مناسب اشاره کرد. این ورق‌ها به دلیل مقاومت بالا معمولا در پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ورق فولاد دورستات (Durostat)
ورق فولاد دورستات از تولیدات شرکت اتریشی وستالپاین است. این ورق‌های فولادی جز بهترین ورق‌های ضدسایش تولید شده به شمار می‌آیند که در کشور ما نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق دورستات از بالاترین درجه سختی در میان فولادهای ضدسایش برخوردار است و درجه ساختی آن در مقیاس برینل بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ قرار دارد. ورق دورستات چقرمگی بالا و جوش‌پذیری بسیار خوبی دارد و پیش از عملیات جوشکاری نیازی به پیش گرم شدن نیز ندارد. از این ورق به طور گسترده در صنایع سنگین و برای ساخت ماشین‌های راه‌سازی مانند لودر، کمپرسی، صنایع معدن، تولید سیمان، ماشین‌آلات کشاورزی و غیره استفاده می‌شود.
ورق دیلیدور (Dillidur)
ورق دیلیدور تولید شرکت آلمانی Dillinger است. این ورق در گریدهای ختلفی تولید می‌شود. از نظر میزان کربن، ورق‌های دیلیدور به سه دسته کربن پایین (V)، کربن متوسط (L) و کربن بالا (C) تقسیم‌بندی می‌شوند.
از معروف‌ترین گریدهای ورق دیلیدور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- 275C
- 325L
- 400V
- 450V
- 500V
هر کدام از این گریدها از مقاومت به سایش، جوش‌پذیری، ظرفیت شکل‌پذیری در دمای پایین، ظرفیت شکل‌پذیری در دمای بالا، قابلیت ماشین‌کاری و درجه سختی با هم متفاوت هستند. از ورق‌های ضد سایش دیلیدور در ساخت قطعات و تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی و ساختمانی استفاده می‌شود.
ورق کرسابرو (Creusabro)
انواع ورق کرسابرو، مجموعه‌ای از ورق‌های ضدسایش در گریدهای مختلف است که تولید شرکت آرسلورمیتال است. ورق کرسابرو از مقاومت سایشی بسیار بالایی برخوردار و به راحتی می‌تواند بارهای سنگین را تحمل کند. از این ورق برای ساخت تجهیزات و وسایل در شرایط کاری بسیار دشوار و خشن استفاده می‌شود.
ورق کرسابرو به گریدهای مختلف زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
- کرسابرو M
- کرسابرو دوآل
- کرسابرو 4800
- کرسابرو 8000
هر کدام از این گریدها از مقاومت سایشی، استحکام و مقاومت کششی متفاوتی برخوردارند که در مقاله‌ای دیگر به تفصیل در مورد آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
ورق ضدسایش راک استار
از جمله شناخته شده‌ترین ورق های ضدسایش به خصوص در بازار ایران، ورق راک استار، ساخت کارخانه Essar Steel هندوستان است که از مقاومت بالایی در برابر سایش به همراه جوش‌پذیری و شکل‌پذیری خوبی برخوردار است. این ورق در سختی‌های ۴۰۰، ۴۵۰، ۵۰۰ و ۷۰۰ برینل تولید می‌شود.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی انواع ورق ضدسایش پرداختیم. دریافتیم که ورق‌های ضد سایش با ویژگی‌های منحصر به فردی که دارند، نقش مهمی در افزایش عمر و کارایی تجهیزات صنعتی ایفا می‌کنند. انتخاب نوع مناسب ورق، بسته به نوع کاربرد و شرایط محیطی است. با شناخت انواع ورق‌های ضدسایش و ویژگی‌های آن‌ها، می‌توانید تصمیم بهتری در خرید و استفاده از این ورق‌ها بگیرید. این انتخاب صحیح می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در صنایع مختلف کمک کند. شرکت مدیران آهن زاینده‌رود یکی از شرکت‌های بازرگانی فعال و با اعتبار در زمینه فروش انواع آهن‌آلات از جمله انواع ورق های ضدسایش است. جهت دریافت مشاوره رایگان و ارتباط با کارشناسان فروش می‌توانید با شماره تلفن ۰۳۱۳۴۱۵۵ تماس حاصل فرمایید.
