تیرآهن هاش چیست؟ روش تولید انواع هاش
تاریخ به روز رسانی: ۱۲ خرداد ۱۴۰۴
نویسنده: تیم محتوای مدیران آهن
تیرآهن هاش یکی دیگر از انواع تیرآهن است که به علت تفاوت در شکل بال های آن با سایر انواع تیرآهن فولادی، به نام بال پهن هم شناخته می شود؛ بال پهن فولادی، همانطور که از نامش پیداست، بال های عریض یا پهن تر از سایر انواع تیرآهن دارد. پس با توجه به عریض بودن بال های آن، سنگین تر از تیرآهن IPE هم می باشد. شکل تیرآهن IPB یا هاش، همانند H انگلیسی بوده و از عرض جان و بال یکسانی برخوردار است. تیرآهن های بال پهن تولیدی در ایران در ارتفاع 100 الی 1000 میلی متر تولید می شوند. البته با توجه به سفارش مشتری طول آن می تواند به صورت سفارشی تغییر کند.ما پیشتر در مقالهای جامع به این موضوع پرداختهایم که تیرآهن چیست. اگر مایل به مطالعه این مقاله هستید، میتوانید به مطلب «تیرآهن چیست؟ آشنایی با انواع تیرآهن» مراجعه نمایید.
معرفی تاریخچه تیرآهن هاش
تولید تیرآهن هاش برای نخستین بار در شرکت Bethlehem صورت گرفت و از آن پس بهعنوان یکی از محصولات کلیدی این شرکت مطرح شد؛ چرا که تولید این نوع تیرآهن، تحول بزرگی در صنعت فولاد ایجاد کرد. استفاده از تیرآهن هاش به سال ۱۸۶۵ میلادی بازمیگردد؛ دقیقاً زمانی که تیرآهن مرغوب هاش در تورنتو برای ساختمان فدرال تولید میشد، این محصول در میان مصرفکنندگان معرفی شد و نام آن بر سر زبانها افتاد.
پس از آن، تیرآهن هاش در ساخت پلها، آسمانخراشها، سولهها و سازههای دیگر کاربردهای فراوانی پیدا کرد. سالها بعد، بهدلیل بازخورد مثبت مردم و استفاده گسترده از این محصول، قیمت تیرآهن هاش افزایش یافت. شایان ذکر است که این محصول در جنگ جهانی اول نیز کاربرد و استفاده زیادی داشته است.
معرفی انواع تیرآهن هاش
تیرآهن هاش در وزنهای متفاوتی تولید میشود که همین موضوع آن را به دستههای مختلفی طبقهبندی کرده است. در ادامه، انواع اصلی تیرآهن هاش معرفی شدهاند:
معرفی و مشخصات تیرآهن هاش سبک
تیرآهن هاش سبک، که اغلب با شناسههایی مانند HEA یا IPBL در بازار شناخته میشود، بهعنوان نسخه کموزنتر در خانواده تیرآهنهای هاش (یا تیرآهن بالپهن) شناخته شده است. علامت L (یا حرف A در شناسه HEA) نشاندهنده وزن سبکتر این پروفیل فولادی است. این مقاطع معمولاً در اندازههای اسمی ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیمتر، با ارتفاع مقطع ۹۶ تا ۹۹۰ میلیمتر و عرض بال ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلیمتر طبق استانداردها تولید میشوند.
برای آشنایی کامل با تمامی جزئیات فنی و مشخصات دقیق تیرآهن هاش سبک، مطالعه مقاله «معرفی و مشخصات تیرآهن هاش سبک» توصیه میگردد.
معرفی و مشخصات تیرآهن هاش سنگین
تیرآهن هاش سنگین، که غالباً با شناسه HEB (یا IPB) در صنعت فولاد شناخته میشود، یکی از پرکاربردترین انواع تیرآهن هاش (یا تیرآهن بالپهن) است. این پروفیل بهعنوان یک مقطع استاندارد سنگین، وزنی بیشتر از هاش سبک دارد و بر اساس استاندارد فولاد آلمان تولید میشود. ابعاد تولیدی آن شامل ارتفاع مقطع ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیمتر و عرض بال ۱۰۰ تا ۳۰۰ میلیمتر است.
جهت دریافت اطلاعات کامل و بررسی دقیق مشخصات فنی تیرآهن هاش سنگین (HEB)، مطالعه مقاله «معرفی و مشخصات تیرآهن هاش سنگین» پیشنهاد میشود.
معرفی و مشخصات تیرآهن هاش فوق سنگین
تیرآهن هاش فوقسنگین، که با شناسههای استانداردی مانند HEM یا IPBV نیز در بازار فولاد شناخته میشود، بهعنوان سنگینترین و پروزنترین عضو در خانواده تیرآهن هاش (یا تیرآهن بالپهن) بهشمار میرود. حرف V در شناسه IPBV، نشاندهنده وزن بسیار زیاد این پروفیل است. این مقاطع طبق استاندارد فولاد آلمان، معمولاً در اندازههای اسمی ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیمتر، با ارتفاع مقطع متغیر از ۱۲۰ تا ۱۰۰۸ میلیمتر و عرض بال ۱۰۶ تا ۳۰۲ میلیمتر تولید میشوند.
برای آشنایی کامل با تمامی جزئیات فنی، ابعاد دقیق و مشخصات وزنی تیرآهن هاش فوقسنگین، مطالعه مقاله تخصصی «معرفی و مشخصات تیرآهن هاش فوق سنگین» توصیه میگردد.
مزایا و معایب استفاده از تیرآهن هاش
- از آنجایی که سطح مقطع این تیرآهن زیاد است و پهنای بال با ارتفاع تیر برابری میکند، میتوان از آن بهعنوان ستون استفاده کرد.
- این تیرآهن در برابر رانش زمین و نیروهای برشی و خمشی مقاومت قابلقبولی از خود نشان میدهد.
- بهدلیل بالا بودن سرعت نصب این مقطع فولادی، در کوتاهترین زمان ممکن میتوان پروژههای ساختمانی یا صنعتی را به اتمام رساند.
- استفاده از تیرآهن هاش موجب صرفهجویی در هزینههای عملیاتی میشود؛ زیرا این مقطع، میزان مصرف آهن را کاهش داده و استفاده از آن ضریب خطای کمتری بههمراه دارد.
- هزینههای تعمیر و بازنگری تیرآهن هاش کم است.
- این تیرآهن میتواند در طولهای بیشتر، به عنوان مثال تا ۳۰ متر، به سفارش مشتری تولید شود.
تیرآهن بالپهن، مانند سایر مقاطع فولادی، در کنار مزایای خود، معایبی نیز دارد که در ادامه به آنها اشاره میشود:
- مقاومت تیرآهن هاش در دماهای بالا، مطلوب نیست.
- مقاومت این تیرآهنها در برابر خوردگی پایین است؛ بنابراین برای حفاظت از سازه، نیاز به صرف هزینههای اضافی برای پوششدهی و نگهداری است.
- انجام آزمایشهای جوش برای این نوع تیرآهن در سازههای فولادی، ممکن است هزینه بیشتری در پی داشته باشد.
مشخصات تیرآهن هاش
جنس فولادی که در ساخت تیرآهن H بهکار میرود معمولاً از گریدهای St37 ،St44 و St52 است. مشخصات شیمیایی این گریدها، برگرفته از استاندارد DIN 17100، در جدول زیر ارائه شده است.
نام گرید |
نوع اکسیداسیون |
آنالیز شیمیایی نمونه آزمایشگاهی |
||||||||
کربن |
فسفر |
گوگرد |
نیتروژن |
|||||||
کمتر از 16 میلیمتر |
بین 16 تا 30 میلیمتر |
30 الی 40 میلیمتر |
40 الی 63 میلیمتر |
63 الی 100 میلیمتر |
بیش از 100 میلیمتر |
|||||
St37.2 |
اختیاری |
0.21 |
0.25 |
0.25 |
0.25 |
0.25 |
براساس توافق با سفارش دهنده |
0.065 |
0.065 |
0.009 |
Ust37.2 |
U |
0.21 |
0.25 |
0.25 |
0.25 |
0.25 |
0.060 |
0.060 |
0.010 |
|
Rst.37.2 |
R |
0.19 |
0.19 |
0.19 |
0.19 |
0.23 |
0.050 |
0.050 |
- |
|
St37.3 |
RR |
0.19 |
0.19 |
0.19 |
0.19 |
0.19 |
0.050 |
0.060 |
0.010 |
|
St44.2 |
R |
0.24 |
0.24 |
0.24 |
0.24 |
0.25 |
0.050 |
0.050 |
- |
|
St44.3 |
RR |
0.23 |
0.23 |
0.23 |
0.23 |
0.23 |
0.060 |
0.050 |
- |
|
St.52.3 |
RR |
0.22 |
0.22 |
0.24 |
0.24 |
0.24 |
0.060 |
0.060 |
0.010 |
جدول شماره 1 – آنالیز شیمیایی فولاد به کار رفته در تیرآهن بر اساس DIN 17100
وزن تیرآهن هاش را میتوان با استفاده از اطلاعات جدول اشتال (مرجعی برای مشخصات استاندارد پروفیلهای فولادی) به دست آورد. این جدول، جزئیات مربوط به مشخصات عمومی تیرآهنها را نیز شامل میشود. مجموعه مدیران آهن نیز مشخصات شیمیایی و فیزیکی تیرآهن بالپهن (IPB) را برای دسترسی آسان کاربران گردآوری کرده است.
استانداردهای تیرآهن هاش یا اچ (IPB)
این تیرآهن در سه گرید ST37 ،ST44 و ST52 و مطابق با استانداردهای زیر تولید و عرضه میشود:
- استاندارد آلمانی DIM 1025
- استاندارد Euronorm 53-62
- EN 10034
- EN 10163-3
- STN 42 5550 / CSN 42 5550 (توجه: معمولاً این دو استاندارد با / از هم جدا میشوند یا به صورت جداگانه لیست میشوند)
- استاندارد TDP: STN 420135
اگر به اطلاعات بیشتری نیاز دارید و میخواهید جزئیات کاملتری را مطالعه کنید، میتوانید به مقاله «استانداردهای تیرآهن هاش یا اچ (IPB)» مراجعه نمایید.
استانداردهای تیرآهن هاش یا اچ (IPB)
تفاوت تیرآهن IPB با سایر انواع تیرآهن
در ابتدا باید اشاره کرد که اصلیترین تفاوت تیرآهن هاش با سایر انواع تیرآهن، در شکل ظاهری آنهاست. این محصولات عمدتاً در طول و عرض بال، ضخامت، وزن و اندازه با یکدیگر تفاوت دارند که در ادامه به این تفاوتها پرداخته میشود:
- تیرآهن بالپهن، بالهای پهنتر، عریضتر و سنگینتری نسبت به تیرآهن معمولی دارد.
- ضخامت جان تیرآهن هاش نسبت به تیرآهن معمولی بیشتر است.
- بهدلیل وزن بیشتر، تیرآهن هاش از مقاومت بالاتری نیز برخوردار است.
- قابلیت جوشکاری تیرآهن هاش نسبت به سایر انواع تیرآهن موجود در بازار، مطلوبتر است.
- تیرآهنهای بالپهن، انعطافپذیری بیشتری در تولید با طولهای مختلف دارند.
- تیرآهن هاش، مقاومت خمشی بهتری در مقایسه با تیرآهن معمولی از خود نشان میدهد.
تفاوت تیرآهن هاش سبک و تیرآهن هاش سنگین
تیرآهن هاش سبک، یکی از انواع پرکاربرد تیرآهن بالپهن (پروفیل H شکل) در صنعت ساختمان است. این پروفیل، که بهعنوان گونه کموزنتر در خانواده تیرآهنهای هاش شناخته میشود، اصولاً دارای ضخامت جان و بال کمتری نسبت به نمونههای سنگینتر است. این تفاوت در ابعاد، بهطور مستقیم بر وزن و ظرفیت باربری (توانایی تحمل بار) نهایی مقطع تأثیر میگذارد.
برای شناخت دقیقتر این مقطع و بررسی جامع تفاوتهای آن با نوع سنگینتر، مطالعه مقاله «تفاوت تیرآهن هاش سبک و تیرآهن هاش سنگین» توصیه میشود.
تفاوت تیرآهن هاش سبک و تیرآهن هاش سنگین
تفاوت تیرآهن معمولی و تیرآهن هاش چیست؟
در دنیای پیچیده سازههای فولادی، انتخاب مقاطع مناسب، سنگبنای ایمنی و کارایی هر پروژه محسوب میشود. تیرآهنهای I شکل (اغلب با عنوان تیرآهن معمولی) و پروفیلهای H شکل (معروف به تیرآهن هاش یا بالپهن)، دو عضو کلیدی و پرکاربرد در اسکلتهای فلزی بهشمار میروند. اگرچه هر دو نقش باربری را ایفا میکنند، اما از نظر هندسه، مشخصات مکانیکی، فرآیند ساخت و در نهایت، دامنه کاربرد، تفاوتهای اساسی با یکدیگر دارند.
تشخیص دقیق این تمایزات و درک عمیق ویژگیهای هر یک، برای مهندسان، طراحان و تمامی دستاندرکاران صنعت ساختمان، یک ضرورت محسوب میشود. انتخاب هوشمندانه میان این دو نوع پروفیل، میتواند تأثیر چشمگیری در پایداری سازه، بهینهسازی هزینهها و موفقیت کلی پروژه داشته باشد. برای ورود به این بحث فنی و شناخت جامع وجوه تمایز این دو مقطع فولادی مهم، شما را به صفحه مقاله تخصصی «تفاوت تیرآهن معمولی و تیرآهن هاش چیست؟» ارجاع می دهیم.
بررسی مهمترین کاربرد های تیرآهن هاش
تیرآهن هاش کاربردهای متنوعی در صنعت دارد که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره میشود:
- بهدلیل سطح مقطع پهن، تیرآهن هاش تنش کمتری را منتقل میکند. این ویژگی باعث شده تا در ساخت سازههای مقاوم در برابر زلزله کاربرد داشته باشد، زیرا از انتقال بیش از حد نیروهای وارده به سازه جلوگیری میکند.
- استفاده از تیرآهن بالپهن در برجسازی بسیار رایج است.
- در پالایشگاهها، از تیرآهن IPB (نوعی از هاش) بهعنوان بست تیرآهن استفاده میشود.
- تیرهای هاش در ساخت پلهای با مقاومت بالا کاربرد دارند، زیرا این مقطع فولادی محکم، استحکام و طول عمر پل یا سازه را افزایش میدهد.
- بهطور کلی، انواع تیرآهن بالپهن (سبک، سنگین و فوقسنگین) در سدسازی، ساخت ابربرجها، سولهها و انبارها، سازههای دریایی مانند سکوهای نفتی یا گازی، تریلرها، جرثقیلها و موارد مشابه کاربرد دارند.
معرفی بهترین تولید کنندگان تیرآهن هاش در ایران
تولیدکنندگان (و یا تولید کنندگان) متعددی در ایران در زمینه تولید انواع تیرآهن فعالیت دارند. در ادامه به معرفی برخی از این تولیدکنندگان مطرح پرداخته میشود:
- کارخانه ذوب آهن اصفهان: این کارخانه در اصفهان، تیرآهن هاش یا بالپهن را مطابق با استاندارد ملی ایران به شماره ۱۴۴۸۴ تولید میکند. دامنه اندازه تولیدی تیرآهن بالپهن در این کارخانه معمولاً از ۱۲ تا ۳۰ است.
- کارخانه فولاد البرز ایرانیان (فایکو): این مجموعه یکی دیگر از تولیدکنندگان فعال تیرآهن و مقاطع فولادی نورد گرم با اشکال و ابعاد گوناگون در ایران است. فولاد البرز ایرانیان، تیرآهن معمولی (IPE) را در اندازههای ۱۴ تا ۲۴ تولید و به بازار عرضه میکند.
- کارخانه فولاد غرب آسیا: تولید تیرآهن هاش از دیگر فعالیتهای این مجتمع فولادی است. این کارخانه، تیرآهن هاش را طبق استاندارد DIN 1025-5 آلمان تولید و به بازار عرضه میکند.
- کارخانه فولاد یزد احرامیان: در این کارخانه، انواع تیرآهنهای فولادی مطابق با استانداردهای IPE ،INP و IPB تولید و به بازار عرضه میشوند.
- انتخاب بهترین تولیدکننده و خرید از آن، تأثیر قابلتوجهی بر کیفیت نهایی پروژه خواهد داشت. اگر در انتخاب تولیدکننده مردد هستید، میتوانید از کارشناسان مجموعه مدیران آهن راهنماییهای لازم را دریافت کنید.
جدول وزن تیرآهن هاش سبک و سنگین
در پروژههای ساختمانی و صنعتی، محاسبه دقیق وزن مصالح فولادی، از جمله تیرآهن هاش، امری بسیار ضروری است. تیرآهنهای هاش عموماً به دو دسته اصلی سبک (مانند سری HEA) و سنگین (مانند سری HEB) تقسیم میشوند که هر یک مشخصات وزنی متفاوتی دارند.
آگاهی از وزن دقیق هر اندازه از این پروفیلها، نهتنها در محاسبات مهندسی سازه برای برآورد بارهای مرده (وزن خود سازه و اجزای ثابت)، بلکه در تخمین هزینههای خرید، برنامهریزی برای حملونقل و نصب، و همچنین کنترل کیفیت محصول دریافتی، نقش کلیدی دارد.
بهمنظور دسترسی آسان و سریع شما به این اطلاعات حیاتی، مجموعهای کامل از اوزان مربوط به اندازههای مختلف این مقاطع گردآوری شده است. برای مشاهده جزئیات بیشتر به صفحه «جدول وزن تیرآهن هاش سبک و سنگین» مراجعه نمایید.
راهنمای جامع خرید تیرآهن هاش یا بال پهن
پروفیل هاش، بهعنوان یکی از آهنآلات کلیدی، در پروژههای بزرگی مانند برجسازی و ساخت پلهای گسترده، کاربرد حیاتی دارد. بنابراین، خرید صحیح این مقطع فولادی، تأثیر مستقیمی بر پایداری و موفقیت چنین سازههایی خواهد داشت. دستیابی به انتخابی دقیق، نیازمند شناخت کافی از ویژگیهای این محصول است. برای آگاهی از نکات ضروری و معیارهای انتخاب، به «راهنمای جامع خرید تیرآهن هاش یا بال پهن» مراجعه کنید.
قیمت تیرآهن هاش به چه عواملی بستگی دارد؟
نرخ خرید تیرآهن هاش، مانند سایر مقاطع فولادی، بهصورت شاخهای و کیلویی اعلام میشود. این قیمت به عوامل متعددی نظیر مدل ساخت، استاندارد تولید، کارخانه سازنده، ابعاد، قیمت جهانی سنگآهن، نرخ ارز، شرایط سیاسی و اقتصادی کشور، و قیمت جهانی فولاد بستگی دارد. بنابراین، نمیتوان قیمت ثابتی برای آن در نظر گرفت.
اگر خریدار یا فروشنده تیرآهن فولادی هستید و به قیمت لحظهای آن نیاز دارید، میتوانید در وبسایت مدیران آهن، قیمتهای بهروز انواع این محصول را مشاهده کنید. همچنین برای استعلام قیمت، میتوانید مستقیماً با شماره تلفن ۰۳۱۳۴۱۵۵، شرکت مدیران آهن، تماس بگیرید.
جمع بندی:
تیرآهن هاش که با نام تیرآهن بالپهن نیز شهرت دارد یک مقطع فولادی H شکل کلیدی در صنعت ساختمان و عمران است. این پروفیل به دلیل ساختار ویژهاش توانایی بالایی در تحمل بار دارد و انتخابی ایدهآل برای پایداری سازهها است. مجموعه مدیران آهن شما را در شناخت و انتخاب هوشمندانه این محصول یاری میدهد.
این مقاطع در سه نوع اصلی سبک (HEA) سنگین (HEB) و فوقسنگین (HEM) تولید میشوند. نوع سبک برای بارهای کمتر، نوع سنگین (پرکاربردترین) برای ستونها و تیرهای اصلی و نوع فوقسنگین برای تحمل بارهای بسیار زیاد مناسب است. کارشناسان مدیران آهن در انتخاب دقیقترین نوع به شما مشاوره خواهند داد.
استفاده از تیرآهن هاش مزایایی چون قابلیت ستونی، مقاومت عالی در برابر نیروهای برشی و خمشی، سرعت نصب و صرفهجویی در هزینه دارد. البته توجه به رفتار آن در دمای بالا و لزوم حفاظت در برابر خوردگی برای دوام سازه ضروری است.
تیرآهنهای هاش از فولاد با گریدهای شناخته شده (نظیر St37 St52) و طبق استانداردهای جهانی (چون DIN EN) تولید میشوند که کیفیت را تضمین میکند. تفاوت اصلی این پروفیل H شکل با تیرآهن معمولی (IPE) در بالهای پهنتر آن است که مقاومت و ظرفیت باربری بیشتری خصوصاً به عنوان ستون فراهم میکند.
پروفیل بالپهن در اسکلت فلزی ساختمانها برجها پلسازی سولههای صنعتی و سازههای دریایی کاربرد گستردهای دارد. تولیدکنندگان معتبری در ایران این محصول را عرضه میکنند. مدیران آهن با اشراف بر بازار و ارائه قیمتهای بهروز شما را در تأمین بهترین محصول و خریدی آگاهانه یاری میکند.
تیرآهن هاش عنصری حیاتی در سازههای مستحکم است. برای مشاوره تخصصی استعلام قیمت و تأمین انواع مقاطع H با کارشناسان مدیران آهن تماس بگیرید. ما پاسخگوی نیازهای شما هستیم.